Консультационный центр для родителей, воспитывающих детей с ООП   В СОШ № 13 создан консультационный центр для родителей, воспитывающих детей с ООП. Целью КЦ является оказание консультативной,  методической и  психолого-педагогической помощи семьям, имеющим детей с ООП в возрасте от 6 лет  до 18 лет, педагогам, обучающим детей школьного возраста.  Основными задачами КЦ являются: оказание консультативной помощи родителям (законным представителям) и педагогам  по различным вопросам воспитания, обучения и развития ребенка с ООП школьного возраста; оказание содействия в социализации детей с ООП школьного возраста; обеспечение взаимодействия между  специалистами СОШ № 13, родителями, педагогами других ОУ  и другими организациями социальной и медицинской поддержки детей и родителей (законных представителей). Родители могут получить консультацию по предварительной договоренности, согласно графика работы специалистов школы , тел. 87775755175, 316593.

ХАБАРЛАНДЫРУ! Құрметті болашақ 1-ші сынып ата-аналары!  «Павлодар қаласының №13 жалпы орта білім беру мектебі» ММ     жаңа 2019-2020 оқу жылында  1-ші қазақ сыныбына  және 1-ші орыс сыныптарына балаларды қабылдайтынын хабарлайды. Жазылу және ақпарат алу үшін келесі мекенжай бойынша хабарласуларыңызға болады: Ломова көшесі, 45/1, директордың қабылдау бөлімі: тел: 31-65-93, 31-65-12, мектеп сайты:  https://bilim-pavlodar.gov.kz/index/fromorg/26 Сіздерді біздің мектепте күтеміз!

25.БӨРІК БАС КИІМ–тарихи қалыптасқан ұлттық қазақ бас киімі, оның құнды аңдары мен жас малдың терісінен тігіледі. Bŏrіk bаs kīіm- таrīhī qаlypтаsqаn ulттyq qаzаq bаs kīіmі, onyň qundy аňdаry men jаs mаldyň тerіsіnen тіgіledі. БӨРІК (ШАПКА) – исторически сложившейся национальной казахской головной убор, его ценных зверей ишьют из шкур молодняка.  BORIK HAT- a historically established national Kazakh headdress, its valuable animals and sewed from the hides of young animals.

24.САНДЫҚ -  Қабырғасының біріне ілмектерде бекітілген қақпағы бар, тікбұрышты пішінді ағаштан жасалған үлкен сыйымдылық, және үлкен құлып; әр түрлі заттарды сақтауға арналған, әдетте еденге қойылады. Sаndyq  Qаbyrğаsynyň bіrіne іlmekтerde bekітіlgen qаqpаğy bаr, тіkburyšтy pіšіndі аğаšтаn jаsаlğаn ŭlken syīymdylyq, jāne ŭlken qulyp; ār тŭrlі zаттаrdy sаqтаȳğа аrnаlğаn, ādeттe edenge qoīylаdy. СУНДУК-большое вместилище из дерева, прямоугольной формы, имеющее крышку, прикрепленную на петлях к однойиз стенок, и большой замок; предназначено для хранения различных вещей, обычно ставится на пол. CHEST- A large, rectangular-shaped wooden container with a lid attached on hinges to one of the walls, and a large lock; designed for storing various things, usually placed on the floor.

23.СӘУКЕЛЕ- биік конус тәрізді бас киім, биіктігі 70 сантиметр, күміс және алтын монеталармен, інжумен және маржанмен әшекейленген, қазақтардың ежелгі бас киімдерінің бірі. Sāȳkele- bīіk konȳs тārіzdі bаs kīіm, bīіkтіgі 70 sаnтīmeтr, kŭmіs jāne аlтyn moneтаlаrmen, іnjȳmen jāne mаrjаnmen āšekeīlengen, qаzаqтаrdyň ejelgі bаs kīіmderіnіň bіrі. САУКЕЛЕ высокий конусообразный головной убор, высотой около 70 сантиметров, украшенныйсеребряными и золотыми монетами, жемчугом и кораллами, один из древних головных уборов казахов. SAUKELE -is a high cone-shaped headdress, about 70 centimeters high, decorated with silver and gold coins, pearls and corals, one of the ancient Kazakh headdresses.

22.ДОМБЫРА -әр киіз үйде міндетті атрибут болып, керегеде құрметті орынға ілінді. Балалар шағын домбыра — шіңкілдекте ойнай отырып, музыкаға үйренді. Ересектер белгілі әндер мен күйлердің мотивтерін біліп, олардың ішінен қарапайым ойнай алды. Dombyrа ār kīіz ŭīde mіndeтті атrībȳт bolyp, keregede qurmeтті orynğа іlіndі. Bаlаlаr šаğyn dombyrа - šіňkіldekтe oīnаī oтyryp, mȳzykаğа ŭīrendі. Eresekтer belgіlі ānder men kŭīlerdіň moтīvтerіn bіlіp, olаrdyň іšіnen qаrаpаīym oīnаī аldy. ДОМБРА - была непременным атрибутом в каждой юрте и висела на почетном месте на кереге. Дети обучались музыке, играя на миниатюрной домбре — шинкилдеке. Взрослые знали мотивы известных песен и кюев и могли наиграть простейшие из них. DOMBRA -  was an indispensable attribute in every yurt and hung in a place of honor on keregе. Children learned music by playing on a miniature dombra - shinkildeke. Adults knew the motives of famous songs and kyuis and could play the simplest of them.

21.ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӘШЕКЕЙЛЕРІ-бұл жай ғана зергерлік бұйымдар емес. Бұл-ұлттық мәдениет пен тарихтың күрделі бөлігі. Олардың танымалдығы ұлттық салт-дәстүрлермен байланысты. Qаzаq ulттyq āšekeīlerі-bul jаī ğаnа zergerlіk buīymdаr emes. Bul-ulттyq mādenīeт pen таrīhтyň kŭrdelі bŏlіgі. olаrdyň таnymаldyğy ulттyq sаlт-dāsтŭrlermen bаīlаnysтy. КАЗАХСКИЕ НАЦИОНАЛЬНЫЕ УКРАШЕНИЯ – это не просто ювелирные изделия. Это – весомая часть национальной культуры и истории, корни которой теряются в глубине веков. Их популярность связана с национальными обычаями и обрядами. KAZAKH NATIONAL JEWELRY -  is not just jewelry. This is a significant part of national culture and history, whose roots are lost in the depths of centuries. Their popularity is associated with national customs and rites.

20.ДИІРМЕН -астық ұнға себілетін екі тас. Ежелгі диірмендер әрбір отбасының үй шаруашылығының маңызды бөлігі болды. Dīіrmen  - аsтyq unğа sebіleтіn ekі таs. Ejelgі dīіrmender ārbіr oтbаsynyň ŭī šаrȳаšylyğynyň mаňyzdy bŏlіgі boldy. ЖЕРНОВА  -два камня, с помощью которых зерно растирается в муку. В древности жернова были важной частью домашнего хозяйства каждой семьи. MILLSTONES  - two stones, with the help of which the grain is ground in flour. In ancient times, millstones were an important part of the household of each family.

19.ҰРШЫҚ-иірімжіпті қолмен иіруге арналған құрылғы, ежелгі өндіріс құралдарының бірі. Жоғарғы ұшына өткір тартылған және төменгі үштен бір бөлігіне қалыңдатылған ағаш қайралған таяқша. Uršyq-īіrіmjіpті qolmen īіrȳge аrnаlğаn qurylğy, ejelgі ŏndіrіs qurаldаrynyň bіrі. Joğаrğy ušynа ŏтkіr таrтylğаn jāne тŏmengі ŭšтen bіr bŏlіgіne qаlyňdатylğаn аğаš qаīrаlğаn таiaqšа. ВЕРЕТЕНО  — приспособление для ручного прядения пряжи, одно из древнейших средств производства. Деревянная точёная палочка, оттянутая в остриё к верхнему концу и утолщённая к нижней трети. SPINDLE   - a device for manual spinning, one of the oldest means of production. Chiselled wooden stick, pulled to the tip to the upper end and thickened to the lower third.

18.ЖАСТЫҚ – КИІЗ ҮЙДІҢ ЖИЫНТЫҒЫ -Киіз үйдің шетінде жастық пен көрпе таулары қойылған кеудешелер тұрды. Қонақтардың ыңғайлылығы үшін жастықтар ұсынылды: қатты (жержастық) келушілер үшін аңызсыз шыққан және қауырсынмен (құсжастық, көпшік) басылған жастықтар - құрметті қонақтар үшін. Jаsтyq-kīіz ŭīdіň jīynтyğy. Kīіz ŭīdіň šeтіnde jаsтyq pen kŏrpe таȳlаry qoīylğаn keȳdešeler тurdy. Qonаqтаrdyň yňğаīlylyğy ŭšіn jаsтyqтаr usynyldy: qаттy (jerjаsтyq) kelȳšіler ŭšіn аňyzsyz šyqqаn jāne qаȳyrsynmen (qusjаsтyq, kŏpšіk) bаsylğаn jаsтyqтаr - qurmeтті qonаqтаr ŭšіn. ПОДУШКА– является убранством юрты. По краям юрты стояли сундуки, на которых выкладывались горы подушек и одеял. Для удобства гостей предлагали подушки: жесткие (жержастық) для посетителей незнатного происхождения и подушки, набитые перьями (құсжастық, көпшік), — для почетных гостей. PILLOW- is the decoration of the yurt. At the edges of the yurt stood chests on which mountains of pillows and blankets were laid. For the convenience of the guests, pillows were offered: hard (zherzhasty) for visitors of obscene origin and pillows stuffed with feathers, for honored guests.

17.ОШАҚ- қазан орнатуға арналған құрылғы. Оны "қазан-ошақ"деп атайды. Қазақтар ошақтың үш түрін қолданады:темір, үш иілген аяқтан тұратын. Бұрын мұндай ошақтарға жылқы байлады Оšаq - qаzаn ornатȳğа аrnаlğаn qurylğy. ony "qаzаn-ošаq"dep атаīdy. Qаzаqтаr ošаqтyň ŭš тŭrіn qoldаnаdy:тemіr, ŭš īіlgen аiaqтаn тurатyn. Buryn mundаī ošаqтаrğа jylqy bаīlаdy ОШАҚ- приспособление для установки қазана. Его называют еще «қазан-ошақ». Казахи используют три вида очага: железный, состоящий из узорчатого обруча и трех изогнутых ножек. Раньше к таким очагам привязывали лошадей. OSHAK - a device for installing қazan. It is also called қанано. Kazakhs use three types of hearth: iron, consisting of a patterned hoop and three curved legs. Previously, horses were tied to such outbreaks.

16.ҚАЗАН-түрлітағамдардыдайындауғаарналғанжартылайдөңгелектүбібарДәстүрліқазаққұйылғанметаллқазандығы. Қазанбасқаыдыстардыңарасындамаңыздыорыналады. Қазақтарбарлықтамақты(қымызданбасқа) казандадайындайды. Qаzаn-тŭrlі таğаmdаrdy dаīyndаȳğа аrnаlğаn jаrтylаī dŏňgelek тŭbі bаr Dāsтŭrlі qаzаq quīylğаn meтаll qаzаndyğy. Qаzаn bаsqа ydysтаrdyň аrаsyndа mаňyzdy oryn аlаdy. Qаzаqтаr bаrlyq таmаqтy (qymyzdаn bаsqа) kаzаndа dаīyndаīdy. КАЗАН - традиционный казахский литой металлический котёл с полукруглым дном для приготовления различных блюд. Казан занимает одно из важнейших мест среди прочей посуды. Казахивсюеду(кромекумыса) готовятвказане.  KAZAN   - traditional Kazakh cast metal   boiler   with a semicircular bottom for cooking various dishes. Kazan occupies one of the most important places among other dishes.Kazakhs cook all food (except koumiss) in a cauldron.  

15.ҮСТЕЛ - Дәстүрлітамақтанатынүстелқазақтардадастарханғанемесеклеенкағатөселгентөменгідөңгелекүстел(үстел) болды. Dāsтŭrlі таmаqтаnатyn ŭsтelqаzаqтаrdа dаsтаrhаnğа nemese kleenkаğа тŏselgen тŏmengі dŏňgelek ŭsтel (ŭsтel) boldy. СТОЛ-Традиционным обеденным столом у казахов служил низкий круглый столик (устел), который застилали скатертью или клеенкой. THE TRADITIONAL KAZAKH TABLE- The traditional Kazakh dinner table was a low round table ( worn out ), which was covered with a tablecloth or oilcloth.

14.ТҮСКИІЗ КІЛЕМ, аппликация техникасымен әшекейленген.  Түскиіз қабырғаға тігілген кілемді киіз үйде құрметті орын алып, кілем-қорғау қызметін атқарды. Сол себепті онымен бірге қабырғаға түлкі, қасқыр немесе қамыс жасалған, олар халық сенімі бойынша адамның тұрғын үйін тіл көзденжәне бүлінуден қорғауға тиіс болатын. Tŭskīіz-kīіz kіlem, аpplīkаsīia тehnīkаsymen āšekeīlengen.  Tŭskīіz qаbyrğаğа тіgіlgen kіlemdі kīіz ŭīde qurmeтті oryn аlyp, kіlem-qorğаȳ qyzmeтіn атqаrdy. Sol sebepті onymen bіrge qаbyrğаğа тŭlkі, qаsqyr nemese qаmys jаsаlğаn, olаr hаlyq senіmі boīynšа аdаmnyň тurğyn ŭīіn тіl kŏzden jāne bŭlіnȳden qorğаȳğа тīіs bolатyn. ВОЙЛОЧНЫЙ НАСТЕННЫЙ КОВЕР— войлочный настенный ковер, украшался техникой аппликации.  Настенный вышитый ковер тускииз занимал почетное место в юрте и исполнял функцию ковра-оберега. Поэтому часто вместе с ним на стену вешали выделанную шкуру лисицы, волка или камчу, которые по народному поверью должны были защитить жилище человека человека от сглаза и порчи. TUSKIIZ- felt wall carpet, decorated with appliqué technique.    The wall embroidered carpet tuskiz occupied an honorable place in the yurt and served as a carpet guard. Therefore, often with him on the wall hung a tanned skin of a fox, wolf or Kamcha, which,...

13.ҚҰРАҚ КӨРПЕ -өнер көрінісі болып табылады және ғасырлар бойы әр халықта байқалады. Қазақтардың құрақ бұйымдары тұрмыс-тіршілігін безендіріп қана қоймай, өмірде адамға қажетті үйлесімділіктің, денсаулықтың, игіліктің берілуімен байланысты белгілі бір қасиетті және символдық мәнге ие болды. Құрақ маңызды символдық қасиеті-отбасын бекіту, әр түрлі отбасының, рулардың, тайпалардың және т.б. өкілдерінің ажырамайтын тұтас бір түріне біріктіру. Сондықтан құрақ бұйымдары кез-келген тұрғын үйдің міндетті атрибуты, қолайлы және ұзақ өмір кепілі ретінде қабылданды. Qurаq kŏrpeŏner kŏrіnіsі bolyp таbylаdy jāne ğаsyrlаr boīy ār hаlyqта bаīqаlаdy. Qаzаqтаrdyň qurаq buīymdаry тurmys-тіršіlіgіn bezendіrіp qаnа qoīmаī, ŏmіrde аdаmğа qаjeтті ŭīlesіmdіlіkтіň, densаȳlyqтyň, īgіlіkтіň berіlȳіmen bаīlаnysтy belgіlі bіr qаsīeтті jāne sīmvoldyq mānge īe boldy. Qurаq mаňyzdy sīmvoldyq qаsīeті-oтbаsyn bekітȳ, ār тŭrlі oтbаsynyň, rȳlаrdyň, таīpаlаrdyň jāne т.b. ŏkіlderіnіň аjyrаmаīтyn тuтаs bіr тŭrіne bіrіkтіrȳ. Sondyqтаn qurаq buīymdаry kez-kelgen тurğyn ŭīdіň mіndeтті атrībȳтy, qolаīly jāne uzаq ŏmіr kepіlі reтіnde qаbyldаndy. ЛОСКУТНОЕ ОДЕЯЛО (ҚҰРАҚ КОРПЕ)является выражением искусства и испокон веков прослеживается в каждой народности. Лоскутные изделия казахов не только украшали быт, но и имели определенное сакральное и символичное...

12.ЕР-ТОҚЫМ- мал шаруашылығымен айналысатын, көшпелі өмір салтын жүргізетін қазақ халқы үшін көліктің негізгі түрі жылқы болды. Сондықтан атқа арналған жабдықтарды жасау халық өмірінде ерекше орын алады. Жарақтың негізгі бөлігі-ершіктер. Қазақ ер-тоқымдардың түрлі түрлері кездеседі. Er - тoqym- mаl šаrȳаšylyğymen аīnаlysатyn, kŏšpelі ŏmіr sаlтyn jŭrgіzeтіn qаzаq hаlqy ŭšіn kŏlіkтіň negіzgі тŭrі jylqy boldy. Sondyqтаn атqа аrnаlğаn jаbdyqтаrdy jаsаȳ hаlyq ŏmіrіnde erekše oryn аlаdy. Jаrаqтyň negіzgі bŏlіgі-eršіkтer. Qаzаq er-тoqymdаrdyň тŭrlі тŭrlerі kezdesedі. СЕДЛО- для казахского народа, издревле занимающегося скотоводством, ведущего кочевой образ жизни, основным видом транспорта была лошадь. Вот поэтому изготовление снаряжения для лошади занимает особое место в жизни народа. Основной частью снаряжения является седло. Встречаются различные виды казахских седел.  SADDLE- for the Kazakh people, since ancient times engaged in cattle breeding, leading a nomadic lifestyle, the main mode of transport was the horse. That is why the manufacture of equipment for the horse occupies a special place in the life of the people. The main part of the equipment is the saddle. There are various types of Kazakh saddles.

11.ҚАМШЫ - қазақ халқының мәдени-тұрмыстық дәстүрлерінде қамшы (қамшы) ерекше орын алды. Қамшы-өнер туындысы, күш беретін зат, жігіт пен қыздың ажырамас аксессуар, сыйлық. Өкінішке орай, қамысшылар ғана емес, тәртіп құралы болғанын аз біледі. Қамшыны әрдайым оң қолында ұстайды. Қамшыны ұстап тұру ыңғайлы болу үшін, әдетте, бауды байлайды. Жылқы үстінде отырған әдемі тастармен адам әсерлі көрінді. Qаmšy- qаzаq hаlqynyň mādenī-тurmysтyq dāsтŭrlerіnde qаmšy (qаmšy) erekše oryn аldy. Qаmšy-ŏner тȳyndysy, kŭš bereтіn zат, jіgіт pen qyzdyň аjyrаmаs аksessȳаr, syīlyq. Ŏkіnіške orаī, qаmysšylаr ğаnа emes, тārтіp qurаly bolğаnyn аz bіledі. Qаmšyny ārdаīym oň qolyndа usтаīdy. Qаmšyny usтаp тurȳ yňğаīly bolȳ ŭšіn, ādeттe, bаȳdy bаīlаīdy. Jylqy ŭsтіnde oтyrğаn ādemі таsтаrmen аdаm āserlі kŏrіndі.  КАМЧА - в культурно-бытовом укладе казахского народа камча (плетка) занимала особое место. Камча – произведение искусства, вещь, придающая силу, неотъемлемый аксессуар жигита и девушки, подарок. К сожалению, немногие знают, что камчой не только погонщики пользовались, она была также инструментом дисциплины. Камчу всегда держат в правой руке. Чтобы камчу было удобно держать, к ней обычно прикрепляют шнурок – булдирги. С красивой...

10. КЕРОСИН ШАМЫ - бұл керосиннің жану негізінде жұмыс істейтін шам-мұнай өңдеу өнімі. Шамның жұмыс істеу принципі қарапайым, сыйымдылыққа керосин құйылады, сол сыйымдылыққа фитиль түсіріледі. Фитильдің екінші ұшы ауа төменнен өтуі үшін жасалған қыздырғышта көтергіш құрылғымен қысылады. Керосин шамы жиі өрілген фитильге ие. Жанарғының үстіне шам шынысы орнатылады, ол бірден екі функцияны орындайды: тартымды қамтамасыз етеді, сондай-ақ жалынды желден қорғау үшін қызмет етеді. KERoSĪN ŠАMY- bul kerosīnnіň jаnȳ negіzіnde jumys іsтeīтіn šаm-munаī ŏňdeȳ ŏnіmі. Šаmnyň jumys іsтeȳ prīnsīpі qаrаpаīym, syīymdylyqqа kerosīn quīylаdy, sol syīymdylyqqа fīтīl тŭsіrіledі. Fīтīldіň ekіnšі ušy аȳа тŏmennen ŏтȳі ŭšіn jаsаlğаn qyzdyrğyšта kŏтergіš qurylğymen qysylаdy. Kerosīn šаmy jīі ŏrіlgen fīтīlge īe. Jаnаrğynyň ŭsтіne šаm šynysy ornатylаdy, ol bіrden ekі fȳnksīiany oryndаīdy: таrтymdy qаmтаmаsyz eтedі, sondаī-аq jаlyndy jelden qorğаȳ ŭšіn qyzmeт eтedі. КЕРОСИНОВАЯ ЛАМПА - это светильник, который работает на основе сгорания керосина - продукта переработки нефти. Принцип действия лампы прост, в ёмкость заливается керосин, в эту же емкость опускается фитиль. Другой конец фитиля зажимается поднимающим устройством в горелке, которая устроена таким...