Қауіпқа Назар аударыныз!!!

Біраз мерзімнен соң мектепте демалыс басталады. Балаларда бос уақыт пайда боладыі. Электр  құралдарын пайдалану кезінде Қауіпсіздік техникасын сақтау ережелерін және  басқа да САҚТАЛУҒА тиісті қарапайым мәселелерді  білу балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді және жарақаттар мен жазайым оқиғалардын алдын алады.

Қауіпсіздік ережелерін  сақтамау салдарынан ауыр зардаптарға – балалардың қаза болуына және зардап шегуіне  әкеліп соққан бірнеше қайғылы оқиғаларды мысалға келтірейік:  

- 2001-2002 жылдары  Павлодар облысында электр тогы соғу салдарынан бес бала қайтыс болды. Барлық жағдайлар балалар трансформатор подстанцияларының бөлмесіне кірген немесе электр тасымалдағыштар желісінің тіреуіне шыққан кезде болған; 

- 2014 жыл Баянауыл ауылы. 7 жастағы ұл бала достарымен тығылмақ ойнап жүріп, трансформатор дүңгіршегінің (КТП) төбесіне шығып, кернеуі 10 кВ токөткізгіш шинаны қолымен ұстаған. Нәтижесінде, бала денесінің 15%-н күйік шалып, сол қолы ампутацияланды;  

- 2015 жыл, Маңғыстау облысының Бейнеу ауылы. 11 жастағы ұл бала ойнап жүріп, трансформатор қоршауының ішіне кірген. Ток өткізгіш элементтерге жанасқанда, оны ток соқты.  Нәтижесінде, баланың екі қолын  бірдей ампутациялауға тура келген;

- 2018 жыл. қыркүйек Жаңаауыл а. 12 және 14 жастағы ұл балалар спорт алаңында ойнаған кезде қоршауға шығып жаланаш токөткізгіш элементергетиді. Нәтижесінде балалар қайтыс болды. 

Сонымен үзілді-кесілді:

• Трансформатор және ток бөлетін подстанцияларға өте жақын келуге және жанасуға, ішіне енуге және төбесіне шығуға болмайды;
• Электр тасымалдағыш кәбілдердің және әуе желілерінің жерде жатқан және үзілген жалаңаш сымдарына жақындауға және ұстауға болмайды;
• Бойында электр тогы жүріп жатқан жалаңаш сымдарға жанасуға болмайды;
• Құралдарда немесе сымдарда электр тогының бар-жоғын білу үшін саусақпен тексеруге болмайды; 
• Сым оқшаулағыштарға зиян келтірмеу және қысқа тұйықталуды (от шығу) болдырмау үшін оларды есікпен, терезе жақтауларымен қыстыруға, шегелерге бекітуге болмайды;
• Электр өткізгіштер жылу батареяларына, су құбырларына, телефон және радиотрансляция сымдарына жанаспауын бақылап отыру қажет;
• Балалардың розеткалардың жанында ойнауларына, оған шпилькалар мен түйреуіштер тығуына, сымдарды ұстауына жол бермеу керек, өйткені бұл ток соғуына әкеліп соғады;
• Сулы қолмен электр лампочкаларын, тұрмыстық приборларды жағу немесе сөндіру қауіпті. Жанып кеткен лампочкаларды ажыратқышты сөндіріп қойып ауыстыру қажет;
• Корпустарының бойымен ток жүріп тұрған тұрмыстық электрқұралдарды («тістейтін» прибор) пайдалануға үзілді-кесілді тыйым салынады. Құралдарды қосқан және ажыратқан кезде штепсель айырын сымнан емес пластмасса колодкасынан ұстау қажет;
• Су қайнататын, ас пісіретін (электр шәйнектер, кәстрөлдер) приборларды желіге құрғақтай қосуға болмайды. Олардың кем дегенде үштен бір бөлігін сумен толтыру керек. Шәйнекке немесе кәстрөлге су құйғанда, олар міндетті түрде токтан ажыратулы болуы қажет;
• Сондай-ақ, приборлардан ажыратылған шнурлар да штепсельді розеткадан ажыратулы болуға тиісті, себебі, оған байқамай жанасқан кезде ток соғуы мүмкін; 
• Кез келген тұрмыстық электр құралдарды бір қолмен, мүмкін болса, оң қолмен, және сол кезде су жүретін, газ және жылу құбырларына жанаспай қосу немесе ажырату қажет.
• Өрт шығуын болдырмау үшін, тұрмыстық электр приборларын арнайы тұғырларға (керамикалық, металл, немесе асбестен жасалған) және жылдам жанатын заттардан (перде портьер, дастархан) қауіпсіз қашық жерге  орнату қажет. 

Осыны балаларыңызға түсіндіріңіз, оларға қарапайым Ережелерді ұқтыру үшін уақытты Бүгін табыңыз, өйткені Ертең кеш болуы мүмкін.

ҚР ЭМ Атом және энергетикалық қадағалау мен бақылау комитетінің Павлодар облысы бойынша аумақтық департаменті.

Балалар электр жарақаттары және олардың алдын алу

Сыртқы факторлардың әсерінен адам ағзасындағы зақымданулар, біз бір сөзбен – жарақат деп атаймыз.

Балалардың жарақаттануы- бұл ата-ананың да, баланың да өмірін түбірімен өзгерте алатын үлкен проблема.

Статистика бойынша жарақат негізінен кіші мектеп жасындағы (7-11 жас) балаларда болады. Ұлдардың жарақаттары қыздарға қарағанда әлдеқайда жиі (70%) болады.

Жарақаттар үш жастан асқан балалар өлімінің басты себептерінің бірі болып табылады. Әлемде әр түрлі инфекцияға қарағанда жазатайым оқиғалардан көп бала өледі.

Балалар жарақаттануының негізгі себептері көп емес:

Негізгісі- нақты жағдайларда қорқынышты ештеңе орын алуы мүмкін емес деп ойлайтын ересектердің бейқамдығы.

Екіншісі-лауазымды тұлғалар немесе балалардың ата-аналары болсын өз міндеттерін тиісінше орындамайтын ересектердің салғырттығы.

Сонымен қатар, балалардың жарақаттану деңгейіне балалардың тәртіптілігі де үлкен әсер етеді.

Атомдық және энергетикалық қадағалау мен бақылау комитетінің Нұр-Сұлтан қаласыбойынша департаменті осы мақалада электр тогынан болатын балалардың жарақаттануының алдын алудың кейбір мәселелері туралы баяндайды.

Қауіпті ток

Ең алдымен, электр тогының зақымдану себептерін түсіну керек. Әдетте адамдар 10 кВ (10000 вольт) жабдығы 220 вольттан әлдеқайда қауіпті деп санайды. Бірақ бұл қате пікір. Шын мәнінде электр тогының зақымдаушы факторы кернеуге емес, оның күшіне байланысты. Сондықтан кез келген тұрмыстық құрал қауіпті болуы мүмкін. 10 мА астам ток (0,01 ампер) күшті, ауыр соққы жасай алады, ал 100-ден 200 мА дейін (0,1-ден 0,2 ампер дейін)ток  өлімге әкелуі мүмкін!

Бұл ретте, ток күші 10 миллиамперден жоғары болса, бұлшықет тартысы соншалықты күшті екенін білу қажет, бұл зардап шегушінің шок сымын босата алмайды. 20 миллиамперден астам ток кезінде тыныс алу қиындайды және 100 мА жуық ток күшінде толық тоқтайды.

Электр жарақатынан балалар жарақаттануының алдын алу

Балалар жарақаттануы және оның алдын алуөте маңызды және елеулімәселе, әсіресе мектеп демалысы кезінде.

Жоғарыда біз электр жарақатының себептері туралы айттық. Бұл, ең алдымен, сыртқы ортаның ыңғайсыз болуы, немқұрайлылық, ересектердің немқұрайлылығы, балалардың тұрмыста, көшеде абайсыздығы. Жарақаттанудың пайда болуына балалардың психологиялық ерекшеліктері де ықпал етеді: білім алушылық,үлкен қозғалушылық, эмоционалдық, өмірлік тәжірибенің жетіспеуі, ал осыдан қауіптілік сезімінің болмауы.

Бұл тәуекелдерді алдын алу және балаларды олардан барлық ықтимал тәсілдермен қорғау қажет.

Жұмыс үнемі екі бағытта жүруі тиіс:

1. Электр жарақатын алу мүмкіндігін жою;

2. Балалар электр жарақаттарының алдын алудың негізгі әдістері бойынша балаларға арналған сабақтарды үнемі өткізу.

Тұрғын үйлерге, білім беру объектілеріне, спорт, құрылыс алаңдарына, тұрғын үйлердің және т.б. кіреберістері мен жертөлелерінде, сондай-ақ тұрмыстық аспаптарға тікелей жақын орналасқан кез келген қолданыстағы электр қондырғыларына (электр беру желілері, қосалқы станциялар, кернеу класына қарамастан жабдықтар) ерекше назар аудару қажет.

Балаларкелесіні білу қажет.

Трансформаторлық және тарату қосалқы станцияларына жақындауға және жанасуға, ішке кіруге, сондай-ақ шатырға шығу өте қауіпті.

Кабель және әуе электр беру желілерінің құлап кеткен және үзілген жалаңаш сымдарына жақындауға және жақындау өте қауіпті.

Электр тогы жүріп жатқан жалаңаш сымдарға қатысты өте қауіпті.

Аспаптарда немесе сымдарда электр тогының бар болуын саусақпен тексеру өте қауіпті.

Сымдарды есіктермен, терезе жақтауларымен қорғауға, сымдарды шегемен бекітуге өте қауіпті.

Электр сымдары жылыту батареяларымен, су құбыры құбырларымен, телефон және радиотрансляциялық сымдармен жанаспауын қадағалау керек.

Балаларға розеткалардың жанында ойнауға, оларға түйреуіштер, сымдарды бұруға мүмкіндік беруге болмайды, себебі бұл токпен зақымдануы мүмкін.

Корпусы бойынша ток өтетін тұрмыстық электр құралдарын ("түйістірілетін" аспабы) пайдалануға үзілді-кесілді тыйым салынады. Аспаптарды қосу және сөндіру кезінде штепсельдің айырын сымнан емес, пластмасса қалыптан алу керек.

Аспаптардан алынған баулар штепсельдің айырына жалғанбауы керек, себебі кездейсоқ жанасу кезінде токпен зақымдануы мүмкін.

Қосылған электр құралдарын қадағалаусыз қалдыруға немесе оларды балаларға бақылауды тапсыруға болмайды, соның ішінде ұялы телефондар мен гаджеттерге арналған зарядтағыштар.

Ата-аналар балалардың жарақаттануы үшін жауапкершілікті мұғалімдерге аудармауы тиіс, және балалардың дұрыс мінез-құлқы сіздерге байланысты.

Балалардың жарақаттануы - маңызды мәселе және тек жалпы күш-жігермен балаларды қайғыдан қорғауға болады.

(Материалдар ашық көздерден алынды)

Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі Атомдық және энергетикалық қадағалау мен бақылау комитетінің Нұр-Сұлтан қаласы бойынша аумақтық департаменті