Веб-сайты образовательных учреждений города Павлодар - №40 ЖОББМ

За год
За месяц
За неделю
Вчера

Қазақстан тарихы

Билет 20

1)Абылай хан

Уәлиұлы Абылай-қол бастаған, ел азаттығын қорғаған көсем, тарихи қайраткер.Абылай 18 ғасырда қазақ халқының бостандығы үшін күрескен хан .Абылай тек ақылды, әділ ел басшысы ғана емес,сонымен қатар ол батыр,дарынды қолбасшы болған.Ол 15 жасынан бастап қан майданға араласып, талай рет жеңіс туын желбіретті.Халык Абылайды әруақты адам деп атаған.Кейінгілер жауға аттанғанда «Абылайдың әруағы қолдасын!» деп бата беретін болған.

3)Етістіктің болымсыз түрі ма,ме,ба,бе,па,пе и емес.

Билет 21

1)Қазақ отбасы

Қазақ отбасында әкенің орны ерекше.Әке –отбасының тірегі.Отбасы мүшелері әкені тыңдайды. Ананың орны да ерекше әке де,балалар да ананы сыйлайды.Әке мен шеше ақылдасып,үйленген ұлдарына енші бөледі тұрмысқа шыққан қыздарына жасау береді.Қазақ отбасында қыздың орңы да үлкен.Қызды ерекше қурметтейді.

1.Әке-асқар тау.

Ана-бауырындағы бұлақ.

Бала –жағасындағы құрақ.

2.Әкеге қарап ұл өсер,

Шешеге қарап қыз өсер.

2)Қазақстанның жетістіктері

Қазақстанның ең үлкен жетістігі –ұлтаралық келісім мен бейбіт өмір.Оны біздің елге келген Рим Папасы да атап айтқан болатын.Қазақстан мемлекеті-Біріккен Ұлттар Ұйымының мушесі.Қазақстнның мемлекеті-Біріккен Ұлттар Ұйымының мүшесі.Қазақстанның өз армиясы бар.Біздің елімізде Жер шарында кездесетін кен байлықтарыныңбәрі бар.Қазақстан дамыған елдердің қатарына жатады.Біздің республикамызды дүние жузінің көптеген мемлекеттері біледі.Қазақ азаматтары Т.Әубакиров пен Т.Мұсабаев ғарышқа ұшты.

3)Қос сөз сөздердің қосарланып немесе қайталанып айтылуынан жасалган сөздер.Қос сөз :айта-айта,қысы-жазы.

Билет №1

1)Қазақстан Республикасы - Еуразия құрлығындағы мемлекет.Қазақстанның жері кең-байтақ және өте бай.Табиғатты әр алуан.Мұнда жазық дала да,орман да,тау да,өзен де,көлде,шөлді аймақтар да бар.

Қазақстанның тарихи талай мыңдаған ғасырларды қамтиды, жері шежірелі.Әлемге әйгілі тарихи ескерткіштер, табиғат көркем қорықтар,демалыс орындары көптен кездеседі.

Талай белестерді өткізген қазақ халқы егемендік алды.1991 жылы 1 желтоқсанда Қазақстан Республикасынның тұңғыш Президенті болып Н.Ә. Нзарбаев сайланды.

2)Ең бірінші бақытым-халкым менің

Оған берем ойымның алтын кенін

Ол бар болса, мен бармын,қор болмаймын

Қымбатырақ алтыннан нарқым менің. Мұқағали Мақатаев.

3) Берілген сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз: мейрам, кітап.

Билет№2

1)Біздің мемлекетіміздің бас қаласы-Астана.Бүгінде Астананың аты әлемге әйгілі.Астана қаласы Солтүстік Қазақстан аймағында орналасқан.Бұл жердің ауасы таза,қысы қатал,жазы ыстық болады.

Астана-болашағы үлкен қала.Мұнда әсем,зәулім ғимараттар салынып жатыр.Ол-әлемдегі көрікті қалалардың бірі.

Астана іскерлік және мәдени орталыққа айналды.Астана қаласы-жаңаҚазақстанның белгісі.

2)Наурыз мерекесі.

Әр халықтың өзінше Жаңа жылы,жыл басы болады.Қай уақытта, қай халықта болса да,Жаңа жыл осы халықтын шаруа жағдайына қарай белгіленген.Мұсылман қауымның Жаңа жыл-жазғытұры күн мен түннің теңелген күні-22 наурыз.Наурыз айында шаруаның малы төлдеп,бірі екеу болады.Наурыз діни мейрам емес,. наурыз мейрамы- тұрмыс мейрамы, шаруашылық мейрамы.

Адамдар күнге бас иеді, содан кейін ер адамдар бұлақтарды тазартады.

3)Зат есім-заттың атын білдіретін сөздер .Сұрақтары Кім? Не? Кімдер? Нелер?

Жалпы-бала,адам

Жалқы-Айбек,Қарағанды

Билет№3

1)Казбек би.

Казбек би (1667-1764)-Орта жүздін«Төле биі»атанған, шешендік сөздің майталманы,Тәуке ханның тұсында«Жеті Жарғы»әдет-ғұрып заң жинағы жасаушылардың бірі,еліміздің тарыхынан мәңгілік орына алған ірі тұлға.

Қазыбек би 1667 жылы туып, шамамен 1764 жылы 97 жасынада дүниеге салса керек.Қаз дауысты Қазыбек би бабамыздың денесі Түркестандағы Қожа Ахмет Йасауи кенесіне жерленген.

3)Берілген сөздерге морфологиялық талдау жасаңыз: бала, екі.

Билет№4

1)Әл-Фараби.

Әл-Фараби-Оңтүстік Қазақстан облысы Қызылқұм ауданының аумағында Фараб қаласында дүниеге келген.

Оның еңбектерінің саны 200-ге жетеді.Бізге әлемнің көптеген тілдерінде жазылған және аударылған 50-ге астам шығармалары жеткен.

Ол түрік, араб және парсы тілдерін жетік білді,латын,грек санскрит тілдерінде-еркін сөйлеп, жаза білді.

2)М. Жұмабаев(1893-1938) өлеңі

Арыстандай айбатты

Жолбарыстай қайратты

Қырандай күшті қанатты

Мен жастарға сенемін.

3)Жайылма сөйлем.

Тұрлаулы мүшелерімен бірге тұрлаусыз мүшелері де бар сөйлем - жайылма сөйлем деп аталады. Мысалы:Жұмыс бүгін белсенді жүріп жатыр.

Билет№5

1)Қазақ тілі-мемлекеттік тілі

Қазақ тілі-Қазақ халқының ана тілі.Ол-халық тарихымен бірге жасап, ұрпақтан-ұрпаққа қатынас құралы ретінде қызмет етіп келеді.Қазақ тілі 1889 жылы мемлекеттік мәртебе алды.Қазақ тілі түркі тілдері тобына жатады.

Қазақ тілі-Қзақстанда ғана емес,басқа да елдерде(Ресей,Өзбекестан Қырғыстан,т.б),шетелдерде(Монголия,Қытай, Иран, т.б)тұратын қазақтардың да ана тілі.

Қазақ тілі-Қазақстан Републикасының мемлекеттік тілі.

3)Бірікен сөз-екі немесе одан көп сөз бірігіп,бір ұғымды білдіреді,бір сұраққа жауап береді.Мысалы:Қызылорда,Ақтөбе,тасбақа

Билет№6

1)Ахмет Байтұрсынов.(1873-1937)

Көрнекті тілші ғалым, Әдебиет зертеушісі, дарынды аудармашы,ағартушы және оқу құралдарының авторы. Байтұрсынұлы қазіргі Торғай облысындағы Саттұбек деген жерде туған.Әкесі оны Торғайдағы орыс-қазақ мектебіне оқуға береді.1891 жылы мектепті бітірген соң,Орынборға келеді.Мұнда мұғалімдер даярлайтын мектепке оқуға түседі. Ахмет Байтұрсынұлы 1913 жылы Орынборда «Қазақ» газеттін шығарды.

2) Адамгершілік туралы мақал – мәтелдер

-Жаман жолдастан таяғым артық.

Күлме досыңа-келер басыңа.

Досы көппен сыйлас,

Досы азбен сырлас.

Заттың жаңас жақсы,

Достың ескісі жақсы.

3)Хабарландыру жазу.

Бүгін,21 мамырда сағат 18-де 11б сынып ата-аналарынын жиналысы өткізіледі.Сынып жетекшесі:Б.Е.Шақубаева.

Билет№7

Абайдың өлеңі

Желсіз түнде жарық ай,

Сәулесі суда дірілдеп,

Ауылдың жаны терең сай,

Тасыған өзен гүрілдеп.

2) Ұллтық тағамдар.

Қазақта-ұлттық тағамдар алуан,түрлі.Еттен түрлі тағамдар жасайды.Қазақтың басты ұлттық тағамы-ет.Етін жеп, сорпасын ішеді.Жылқының етінен қазы,қарта, жал, жая дайындайды.Құырдақ қуырады.Суық жерде тұрса да,жылқының сорпасы қатпайды,майы тоназымайды.Жылқының еті өте сіңімді болады.

3)Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер антонимдер.Мысалы:ақ-қара, биік-аласа, үлкен-кіші

Билет№8

1) Алматы туралы әңгіме.

Алатаудың сұлу жерлері көп.Оның ішінде Алматы көлінің орны бөлек.Бұл көл тәуліктің әр түрлі болып құлпырады.Таң атып,күн шыққан кезде көл жап-жасыл болып кетеді.Сондықтан халық оны «жасыл көл» деп те атайды.Бұдан жүз елу жылдай бұрын осы көлге келген орыстың атақты саяхатшысы Семенов-Тян-Шанский оны көріп,таң- тамаша болған.Алатау оңірінде мұндай көлдер, сұлу жерлер өте көп.

2) Достық туралы

Күлме досыңа-келер басыңа.

Досы көппен сыйлас,

Досы азбен сырлас.

Заттың жаңасы жақсы,

Достың ескісі жақсы Жаман жолдастан таяғым артық

3) Мына сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз: оқушылар, мектеп.

Билет№9

1)Көгілдір түс аясында елтаңбанның орта тұсында шаңырақ бейнеленген. Оның ортасындағы айқасқан белдеу әлемнің төрт бұрышының рәмізі.Шаңырақты күн сәулесіндей тарап, уақтар шаншылған.оны киелі пырақтардың қанаты көмкеріп тұр.Елтаңбаның жоғарғы жағында жұлдыз орналасқан,ал төменгі жағында-Қазақстан деген жазу бар.Елтаңбаның реңдік бейнесі - алтын және көгілдір түсті.

2) С.Қалиұлының өлеңі.

-Елтанбасы елімнің

Неткен әйбәт,әдемі!

Тұнығындай көңілдің

Ортада аспан әлемі.

3)Формасы басқа,мағынасы ұқсас сөздерді синонимдер дейміз.М–лы:мұғалім-ұстаз, әдемі-көркем, кәрі-қарт

Билет№1

1)Қазақстан Республикасы-Еуразия құрлығаындағы мемлекет.Қазақстанның жері кең-байтақ және өте бай.Табиғаты әр алуан.Мұнда жазық дала да,орман да,тау да,өзен де,көлде,шөлді аймақтар да бар.

Талай белестерді өткізген қазақ халқы егемендік алды.1991 жылы 1 желтоқсанда Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті болып Н.Ә. Назарбаев сайланды.

2)Ең бірінші бақытым-халкым менің

Оған берем ойымның алтын кенін

Ол бар болса, мен бармын,қор болмаймын

Қымбатырақ алтыннан нарқым менің.

3) Берілген сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз::мейрам, кітап.

Билет№2

1)Біздің мемлекетіміздің бас қаласы-Астана.Бүгінде Астаның аты әлемге әйгілі.Астана қаласы Солтүстік Қазақстан аймағында орналасқан.Бұл жердің ауасы таза,қысы қатал,жазы ыстық болады.

Астана-болашағы үлкен қала.Мұнда әсем,зәулім ғимараттар салынып жатыр.Ол-әлемдегі көрікті қалалардың бірі.

Астана іскерлік және мәдени орталыққа айналды.Астана қаласы-жаңаҚазақстанның белгісі.

2)Наурыз мерекесі.

Әр халықтың өзінше Жаңа жылы,жыл басы болады.Қай уақытта, қай халықта болса да,Жаңа жыл осы халықтың шаруа жағдайына қарай белгіленген.Мұсылман қауымның Жаңа жыл-жазғытұры күн мен түннің теңелген күні-22 наурыз.Наурыз айынында шаруаның малы төлдеп,бірі екеу болады.Наурыз діни мейрам емес.наурыз мейрамы-тұрмыс мейрамы, шаруашылық мейрамы.

Адамдар күнге бас иеді, содан кейін ер адамдар бұлақтарды тазартады.

3)Зат есім-заттың білдіреттын атау сөздер деп аталады.Сұрақтар кім? не?

Жалқы-Айбек,Қарағанды Жалпы-бала,адам

Билет№3

1)Казбек би.

Казбек би (1667-1764)-Орта жүзден«Төле биі»атанған, шешендік сөздің майталманы,Тәуке ханның тұсында«Жеті Жарғы»әдет-ғұрып заң жинағы жасаушылардың бірі,еліміздің тарихынан мәңгілік орына алған ірі тұлға.

2) Шөп шабу

Маусым айының аяқ кезі.Біз Іле өзенінің кең алқабына бардық..Қалың шөптен ат аяғын алып жүре алмайды. Шөпшілер жүгін түсіріп,үйлерін тіге бастады.Аспазшылар тамақ дайындады.Шөпшілер көп жердің шөбін шапты.Балалар шабылған шөпті жинасты. Аспазшыларға көмектестік,ыдыстарын жуыстық..Олар бізге рақмет айтты. Кешке таман атам келді. Ол жайлаудан қымыз әкелді. Бәріміз қымыз іштік. Біз атамен бірге үйге қайттық.

3Берілген сөздерге морфологиялық талдау жасаңыз:бала, екі.

Бмлет№4

1)Әл-Фараби.

Әл-Фараби-Оңтүстік Қазақстан облысы Қызылқұм ауданының территориясындағы Фараб қаласында дүниеге келген.

Оның еңбектерінің саны 200-гежетеді.Бізге әлемнің көптеген тілдерінде жазылған және аударылған 50-ге астам шығармалары жеткен.

Ол түрік, араб және парсы тілдерін жнтік білді,латын,грек санскрит тілдерінде еркін сөйлеп, жаза білді.

2)М. Жұмабаев(1893-1938) өлеңі

Арыстандай айбатты

Жолбарыстай қайратты

Қырандай күшті қанатты

Мен жастарға сенемін.

3)Жайылма сөйлем.

Тұрлаулы мүшелерімен бірге тұрлаусыз мүшелері да бар сөйлем жайылма сөйлем деп аталады. Мысалы:Жұмыс бүгін қарқынды жүріп жатыр.

Билет№5

1)Қазақ тілі-мемлекеттік тілі

Қазақ тілі-Қазақстан Републикасының мемлекеттік тілі.

2)Бейтаныс мәтінмен жұмыс.

3)Бірікен сөз-екі немесе одан көп сөз бірігіп,бір ұғымды білдіреді,бір сұраққа жауап береді.Мысалы:Қызылорда,Ақтөбе,тасбақа.

Билет№6

1)Ахмет Байтұрсынов.(1873-1937)

Көрнекті тілші ғалым, Әдебиет зертеушісі, дарынды аудармашы,ағартушы және оқу құралдарының автор Байтұрсынұлы қазіргі Торғай облысындағы Саттұбек деген жерде туған.Әкесі оны Торғайдағы орыс-қазақ мектебіне оқұға береді.1891 жылы мектепті бітірген соң,Орынборға келеді.Мұнда мұғалімдер даярлайтын мектепке оқұға түседі. Ахмет Байтұрсынұлы 1913 жылы Орынборда «Қазақ» газетін шығарды.

2)Жаман жолдастан таяғым артық.

Күлме досыңа-келер басыңа.

Досы көппен сыйлас,

Досы азбен сырлас.

Заттың жаңас жақсы,

Достың ескісі жақсы.

3)Хабарландыру жазу.

Бүгін,21 мамырда сағат 18-де 11б сынып ата-аналарынын жынылысы откізіледі.Сынып жетекшесі:Б.Е.Шакубаева.

Билет№7

1)Желсіз түнде жарық ай,

Сәулесі суда дірілдеп,

Ауылдың жаны терең сай,

Тасыған өзен гүрілдеп.

2)Қазақта-ұлттық тағамдар алуан,түрлі.Еттен түрлі тағамдар жасайды.Қазақтың басты ұлттық тағамы-ет.Етін жеп, сорпасын ішеді.Жылқының етінен қазы,қарта, жал, жал дайындайды.Құырдақ қуырады.Суық жерде тұрса да,жылқының сорпасы қатпайды,майы тоназымайды.Жылқының еті өте сіңімді болады.

3)Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздер антонимдер.Мысалы:ақ-қара, биік-аласа, үлкен-кіші.

Билет№8

1)Алатаудың сұлу жерлері көп.Оның ішінде Алматы көлінің орны бөлек.Бұл көл тәуліктің әр түрл болып құлпырады.Таң атып,күн шыққан кезде көл жап-жасыл болып кетеді.Сондықтан халық оны «жасыл көл» деп те атайды.Бұдан жүз елу жылдай бұрын осы көлге келген орыстың атақты саяхатшысы Семенов-Тян-Шанский оны көріп,таң- тамаша болған.Алатау оңірінде мұндай көлдер, сұлу жерлер өте көп.

2) Күлме досыңа-келер басыңа.

Досы көппен сыйлас,

Досы азбен сырлас.

Заттың жаңасы жақсы,

Достың ескісі жақсы Жаман жолдастан таяғым артық.

3) Мына сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз:оқұшылар, мейрам.

Билет№9

1)Көгілдір түс аясында елтаңбаның орта тұсында шаңырақ бейнеленген.Оның ортасындағы айқасқан белдеу әлемнің төрт бұрышының рәмізі.Шанырақты күн сәулесіндей тарап, уақтар шаншылған.Оны киелі пырақтардың қанаты көмкеріп тұр.Елтаңбаның жоғарғы жағында жұлдыз орналасқан,ал төменгі жағында-Қазақстан деген жазу бар.Елтаңбаның реңдік бейнесі - алтын және көгілдір түсті.

2)Елтаңбасы елімнің

Неткен әйбәт,әдемі!

Тұнығындай көңілдің

Ортада аспан әлемі.

3)Формасы басқа,мағынасы ұқсас сөздерді синонимдер дейміз.М–лы:мұғалем-ұстаз, әдемі-көркем, кәрі-қарт.

Билет№10

1)Көне есткерткіш.

Көне түркі жазба есткерткіштері үш топқа бөленеді.Олар:Енисей есткерткіштері,Талас есткерткіштері,Орхон есткерткіштері.Енисей есткерткіштері-Енисей өзені бойынан табылған тасқа жазылған жазулар.Талас есткерткіштері-Жамбыл облысындағы Талас өзені бойынан табылған тасқа жазылған жазулар.Орхон есткерткіштері-Орхон өзені(Моңғолия) бойынан табылған тасқа жазылған жазулар.2001 жылы Күлтегін есткерткіштерінің көшірмесі Астана қаласындағы Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университетіне қойылды.

2)Киіз үй

Қазақ халқы мал бағып,үнемі көшіпқонып жүрген.Осындай жағдайды киіз үй өте қолайлы болған.Киіз үйдің сүйектері:есік,босаға,табалдырык,маңдайша,күлдіреушип,шаңырак, уық,керегеден жасалады.Киіз үйді тігу үшін,алдымен керегелерді керіп,таңғышпен байлайды.Содан кейін шаңырақты көтереді.Шаңырақты салт бойынша сол үйдің иесі,ер адам көтереді.Шаңырақ пен керегенің арасын уықпен мықтап бекітеді.Уықты баумен байлайды.Содан соң киізбен жабады.Киіз үйдің есігіагаштан әдемілеп жасайды.сыртында әдемі оюланған киіз жапқышы болады.

3)Баяндауышта айтылған қимыл-әрекеттің иесін білдіретін мүше-бастауыш.Сұрақтары:кім?не?кімдер?нелер?

Бастауыштың іс-әрекетін білдіретін-баяндауыш(не істейді?)

Қимыл-әрекеттің объектісін білдіретін-толықтауыш(Сұрақтары-атау, ілік септіктердің)

Заттың сының, белгісін білдіретен-анықтауыш(қандай?қай?)

Қимыл-әрекеттің сыны,сапасын білдіретін-пысықтауыш(қашан?қайда?қалай? т.б)

Билет№11

1)Қазақ халқының ұлы ақыны Абай Құнанбаев 1845 жылы туған.Абай жасынан ынталы,зерек болды.Ол ертегі,әңгіме,әкесі оны Семей қаласындағы медресеге оқуға беоеді.Осында жүріп Абай орыс халқының ұлы ақындары А.С.Пушкин,М.Ю.лермонтов,А.И.Крыловтың шығармаларымен өз бетінше оқып танысады.Кейін олардың өлеңдерін қазақ тіліне аударады.

Абай қазақ халқын мәдениетке,білімге,орыс халқымен дос болуға шақырды.

2)Еңбек туралы мақалдар..

Еңбек етсең мерсің.

Еңбек етсең ерінбей,

Тояды қарның тілінбей.

Күшіңе сенбе,

Ісіңе сен.

Еңбек пен бақыт-егіз.

Еңбегі аздың-өнбегі аз.

3)Заттың түс-түсін,сапасын,дәмін білдіретін сөздер сын есім дейміз.Сұрақтар:қай?қандай?

Билет№12

1)Киіз үй-қазақ халқының ертеден келе жатқан баспанасы.Ол көшіп-қоғанда тез жиып,шапшаң тігуге ыңғайлы.Жазда ауасы таза әрі салқын.Қыста қазақтар киіз үйдің сыртқы киіздерін қос қабаттап жауып,қыстап шыға берген.Киіз үй ұйытқып қатты соққандауылдан жығылмайды, нөсерлеп жауған жаңбырдың суын өткізбейді.Қазақтың киіз үйі ішкі қаңқасы(ағашы)мен сыртқы жамлғысына(киізі)қарай 4 ,6,8,12 қанат болып бөлінеді.

2)Өзіндікі-Елің де,

Өзіңдікі-Жерің де.

Өзіңдікін өзің еткен Бақ-Тәуелсіздік-төрінде!

Өзіңдікі-Туыңда,

То пен ауа,суың да.

Жаса,Қазақстаным

Белді бекем буын да!!!!

3)Есім сөздері ауыстырып,солардың орнына жүретін сөздер деп аталады.

Мағынасы қарай:жіктеу:мен,сен

Сілтеу:бұл,осы

Сұрау:кім, не,

Өздік:өз,өзім.

Белгісіздік:кейбір,біреу

Болымсыздық:ешкім,ештеме

Жалпылау:бәрі,барлы.

Билет№13

1)7 ғасырдан бастап Тараз деген тағы бір әйгілі қала Ұлы Жібек жолы бойындағы ірі қалалардың біріне айналған.Бұл қалада сәулет өнерінің тамаша ескерткіштері болған.Олар:Айша бибі кенесі мен Бабажы қатын кесенесі.Әйгілі Тараз моншасы-Орта Азия мен Қазақстандағы моншалардың бірі.

2)Өнерлі өрге жүзеді.

Өнерліге өлім жоқ.

Білім таппай мақтанба,

Өнер таппай баптанба.

Өнерлі бала сүйкімді.

Өнер-ердің қанаты.

3) Мына сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз: емтихан, пырақ.

Билет№14

1)Домбыра-қазақ халқының ең кең тараған ішекті музыкалық аспабы.Ол-қазақ халқының өмірінде маңызды орын алатын аспап.Ол-өзіндік музыкалық сипаты бар аспап.Домбыра, негізінен,екі ішекті болып келеді.Домбыра-халықтың кәсіби өнердің туып,қалыпта суына, өркендеуіне негіз болған аспап.

2) Нанды қадірлейік

Кейбір балалар нанды тойғанынша жеп,қалғанын лақтырып тастайды.Бұл дұрыс емес.Нан еңбекпен табылады.Диқандар көктемде жерге тұқым себеді.Одан егін өніп шығады,оны жаз бойы күтіп-баптайды.Күзде астықты комбайнмен орып алады.Жүргізушілер машинамен астық қабылдау орындарына жеткізеді.Бидайдан ұн дайындайды.Ұннан неше түрлі нан пісіреді.Мұның бәрі –адамдардың еңбегі.Нан –адамның өмірі.Сондықтан да оны қадірлеуіміз керек.

3)Қымбатты анашым!

Мерекеңіз құтты болсын!Сізге зор денсаулық, мол бақыт тілеймін!

Қызыңыз Маша.

Билет№15

1)Ана тілің-арың бұл,

Ұятың боп тұр бетте.

Өзге тілдің бәрін біл, -

Өз тіліңді құрметте!

2) Домбыра-қазақ халқының ең кең тараған ішекті музыкалық аспабы.Ол-қазақ халқының өмірінде маңызды орын алатын аспап.Ол-өзіндік музыкалық сипаты бар аспап.Домбыра, негізінен,екі ішекті болып келеді.Домбыра-халықтың кәсіби өнердің туып,қалыпта суына, өркендеуіне негіз болған аспап.

Ішекті аспаптар:домбыра,қобыз

Үрмелі аспаптар:сыбызғы,

Дабылды-шулы аспаптар:дабыл,асатаяқ

Сатнамалы аспаптар:сырнай,ауызсырнай

3)Сөз құрамы: дара және күлделі

Дара:түбір сөз,туынды сөз

Күрделі сөз:біріккен,қос, қысқарған, сөз тіркесі

Билет№16

1)Қазақ халқының салт-дәстүр бар.Олар:шілдехана,бесікке салу,қырқынан шығару,тұсау кесу.Шілдехана-жаңа туған нәрестенің құрметіне жасалатын той.Дастарқан жайылып,жастар домбыра тартып,ән салып,ұлттық ойындар ойналады.Шілдехана думанды болса, сәби сергек қызықты өмір сүреді деген сенім бар.

2) Өзіндікі-Елің де,

Өзіңдікі-Жерің де.

Өзіңдікін өзің еткен Бақ-Тәуелсіздік-төрінде!

Өзіңдікі-Туыңда,

То пен ауа,суың да.

Жаса,Қазақстаным

Белді бекем буын да!!!!

3)Заттың санын, мөлшерін,ретін білдіретін сөздер сан есім деп аталады.Сұрақтар:неше?нешеу?

Мағынасы қарай:Есептік:үш, төрт

Реттік:бірінші,жүзінші

Жинақтық:біреу, екеу

Топтау:он-оннан,бес-бестен

Болжалдық:алпыстай,бірер

Бөлшектер:бестен екі

Билет№17

1) Қазақстан Рспубликасы-Еуразия құрлығындағы мемлекет.Қазақстанның жері кең-байтақ және өте бай.Табиғаты әр алуан.Мұнда жазық дала да,орман да,тау да,өзен де,көлде,шөлді аймақтар да бар.

2) Жамбыл Жабаев.

Ұлы ақын Ж.Жабаев-халқымыздың мақтанышы.Ол 1846 жылы Жамбыл тауының баурайында туған.Жасынан домбырамен өлең айтуға құмар болады.Жамбыл атақты ақын Сүйінбай Аронұлына барып,бата сұрайды.Сүйінбай:»Ақын болудан асқан өнер жоқ.Алған бетіңнен қайтпа!Халқымыздың Қорғаны болған батырларды жырла!Әрқашан шындықты айт»,-дейді бала Жамбылға.Бұл кездесу болашақ ұлы ақын үшін алғашқы мектеп болады.Жамбыл Сүйінбайды өмір бойы ұстаз тұтып етеді.

3):Берілген сөйлемге синтаксистік талдау жасаңыз.Мен мектепке тез жиналдым.

Билет№18

1)Қазақстан мемлекеті-демократиялық мемлекет.Еліміздегі билік жүйесі мынадай негізгі тармақтардан тұрады:Президент,Үкімет және Парламент.Парламент-заң шығарушы,ал Президент және Үкімет атқарушы билік болып саналады.Парламент екі палатадан тұрады:Мәжіліс-төменгі палата.Сенат-жоғары палата. Қазақстан Рспубликасы-құқықтық мемлекет.Қазақстан Республикасы-зайырлы мемлекет.

2) Қазақстан Республикасы-Еуразия құрлығаындағы мемлекет.Қазақстанның жері кең-байтақ және өте бай.Табиғаты әр алуан.Мұнда жазық дала да,орман да,тау да,өзен де,көлде,шөлді аймақтар да бар.

3 ) Мақал – мәтелдерді аяқтаңыз.

Өнерлі ........жүзеді.

............ өлім жоқ.

......... таппай мақтаңба,

Өнер таппай..........

Өнерлі ....... сүйкімді.

Өнер-ердің .........

Билет№19

1) С.Торайғыров қазіргі Көкшетау облысы,Қызылту ауданында 1893 жылы28 қазанда дүниеге келген.Оның алғашқы ұстазы Нұрғали молда болды.Содан соң болашақ ақын Троицк қаласына жол тартады.Бірақ ол оқуын жалғастыра алмайды,өкпе ауруына шалдығады.1914 жылдың күзінде Семейге орысша оқұға барады,бірақ денсаулығына байланысты түсе алмай,Қатонқарағайға бала оқытып,қаражат таппақ болып кетеді.

2)Ана сүті бой өсіреді,

Ана тілі ой өсіреді.

Білім кілті тіл.

Сөздің көркі-мақал

Атасы-ақыл,

Анасы-тіл.

3) Берілген сөйлемге морфологиялық талдау жасаңыз::олар, келді.

Билет№20

1)Ұлы Абылай, хан ием!

Асқар таудан алып ең,

Қазағым деп жанып ең,

Қазағым деп налып ең.

\Ұлы Абай, хан ием!

Қорғаным ең, бағым ең,

Қаптап келген жауларды,

Қалқан болып қағып ең,

Найзағай боп жарып ең.

2) Әділдік

Әділдік деген –белгілі бір заттың немесе құбылыстың сипатына сай келетін дұрыс шешімі туралы ұғым.Бұған шындық,туралық,дұрыстық жатады.Әрқашан әділдік жеңеді.Алдау,зорлық жасау,өтірік айту алға баспайды.Ақ ниетті әрбір адам турасын айтады,әділдік жағына шығады.Ерте заманда мұңдай мәселелермен билер айналысқан.Олар өте әділ болған.

3)Етістіктің болымсыз түрі: ма,ме,ба,бе,па,пе (барма қашпа айтпа өшірме ашпа әкелме)

Билет№21

1)Әке–асқар тау.

Ана–баурындағы бұлақ.

Бала–Жағасындағы құрақ.

Әкеге қарап ұл өсер,

Шешеге қарап қыз өсер.

Әке–балалаға сыншы.

Атана не қылсаң, алдына сол келер.

2) Қазақстанның ең үлкен жетістігі–ұлтаралық келісім мен бейбіт өмір.Оны біздің елге келген Рим Папасы да атап айтқан болатын.Қазақстан мемлекеті–Біріккен Ұлттар Ұйымының мұшесі. Қазақстанның өз армиясы бар.Біздің елімізде Жер шарында кездесетін кен байлықтарының бәрі бар.Қазақстан дамыған елдердің қатарына жатады.

3)Қос сөз сөздердің қосарланып немесе қайталанып айтылуынан жасалған сөздер.Мысалы:айта–айта, қысы–жазы

Билет№22

1)Алтынсарин ішіндегі аса мазмұндасы–1879 Жылы шыққан«Қазақ хрестоматиясы.»Мұны шығару үшін автор көп ойланады.Бұл еңбекте Ыбырай үлгі–өнерге,өсиет,нақыл сөздерді, шағын өлеңдерді, дидактикалық–тәрбиелік маңыз бар мысалдарды көптен келтіреді.Хрестоматиядағы материалдар Алтынсариннің батыс,шығыс,орыс,қазақ тарихына,әдебиетіне жетік екендігін көрсетті.

2)Отан–оттан да ыстық.

Елін сүйген ер болар.

Отансыз адам–

Ормансыз бұлбұл.

3) Сөздерді сөз құрамына қарай талдаңыз:Оқушы, әнші,басшы,сенім,хабарлас, балалар, етікші, жұмысшы

Билет№23

2)Әлемнің жарығын

Сыйладың сен маған

Даланың әр гүлін

Жинадың сен маған

Сен бердің құстардың

Қанатын самғаған

Балалық құштарым

Өзіңе арналған

3 ) Мына сөзге лексикалық талдау жаса. Аманның жылы сөздері ерекше әсер етті

Билет№23

1)Жалпы,музыка-классикалық және қазіргі жеңіл музыка болып бөлінеді.Классикалық музыка үлкен залдарда симфониялық оркестермен орындалады.Классикалық музыка терең мазмұнда болып келеді.Әрине,оны түсіне білу керек.Қазақстанда эстрада жұлдыздары көп.Олар:Роза Рымбаева.Нағима Ескалиева.Мақпал Жүнісова және т.б. Әлбетті,осы таланты әншілер Қазақстанның вокалдық өнерін әлемдік аренаға көтеріп келеді.Олардың әндерін бәріміз сүйсініп тыңдаймыз.

2)Әлемнің жарығын

Сыйладың сен маған

Даланың әр гүлін

Жинадын сен маған

Сен бердің құстардың

Қанатын самғаған

Балалық құштарым

Өзіңе арналған

3)Аманның жылы сөздері ерекше әсер етті .Лексикалық талдау жасаңыз: жаңа.

Билет№24

1)Табиғатсыз өмір жоқ.Табиғат-тіршілік көзі.Ең ұзақ өмір сүретін адамдар-табиғатты сақтай алғандар.Мысалы,Кореядан еш уақытта орманды кесіп.өндіріске пайдаланбайды.Себебі,орман-ауаны тазартушы.Ол көмірқышқыл газын жұтып, оттек шығарып тұрады.Ал оттектен адамдардың демалатыны белгілі: сондықтан да К.А.Тимирязев:«Өсімдік жақсы өссе, адам да жақсы өмір сүреді»,-деген.Табиғатқа келтірген зиян-өзімізге жасаған қастандық.

2) Жамбыл Жабаев.

Ұлы ақын Ж.Жабаев-халқымыздың мақтанышы.Ол 1846 жылы Жамбыл тауының баурайында туған.Жасынан домбырамен өлең айтуға құмар болады.Жамбыл атақты ақын Сүйінбай Аронұлына барып,бата сұрайды.Сүйінбай:»Ақын болудан асқан өнер жоқ.Алған бетіңнен қайтпа!Халқымыздың Қорғаны болған батырлардыжырла!Әрқашан шындықты айт»,-дейді бала Жамбылға.Бұл кездесу болашақ ұлы ақын үшін алғашқы мектеп болады.Жамбыл Сүйінбайды өмір бойы ұстаз тұтып өтеді.

3)Сөйлем мүшелері-бастауыш,баяндауыш,толыктауыш,анықтауыш,пысықтауыш. Пысықтауыш-Сөйлемде қимыл-әрекеттің жай-күйін,мезгіл,мекенін білдіретін тұрлаусыз мүше. Анықтауыш-заттын,нәрсені сын-сапалық,сан-мөлшерлік,жағынан анықтап тұратын тұрлаусыз мүше. Толыктауыш-сөйлемде бір мүшені заттық мағына жағынан толықтырып тұратын мүше. Бастауыш-сөйлемде айтылған қимыл-әрекеттің иесін білдіретін сөйлемнің тұрлаулы мүшесі. Баяндауыш- бастауыштың іс-әрекетін,қимылын,жай-күйін,оқиғаның болған шағын білдіретін сөйлемнің тұрлаулы мүшесі

Билет№25

1)Қазақстан мемлекеттің жері кең-байтақ. Қазақстан-Батыс,Солтүстік,Орталық,Шығыс,Оңтүстік болып бірнеше экономикалық аймаққа бөлінеді.Батыс-Еуропа мен Азияның түйіскен жерінде орын тепкен.Каспий теңізі,Жайық өзіні, Манғыстау шығанағы осы аймақта.Солтүстік-астығы мол өлке.Ол-Қостанай,солтүстік Қазақстан,Көкшетау,Павлодар сияқты солтүстік аудандар.Орталық- бұл, негізінен,Сарыарқа деп аталатын аймақ.Ол-Қарағанды,Жезқазған аумағын және Ақмола,Павлодар облыстарының біраз бөлігін қамтиды.Мұнда алтын,мыс,қорғасын,вольфрам,молибден,,металдар көп.

2)Өзіндікі-Елің де,

Өзіңдікі-Жерің де.

Өзіңдікін өзің еткен Бақ-Тәуелсіздік-төрінде!

Өзіңдікі-Туыңда,

От пен ауа,суың да.

Жаса,Қазақстаным

Белді бекем буын да!

3)Заттың қимылын,әрекетін білдіретін сөздерді етістік деп атайды.Сұрақтар:не істеді?не қылды?не істеп жатырсын?М-лы:Балалар ойнайды.

Қазақ тілі пәнінен емтихан билеттері.

10 – сынып

(оқу орыс тілінде жүретін жалпы білім беретін мектептер үшін)

№1

1. «Менің Отаным - Қазақстан» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

1. Мұқағали Мақатаевтың бір өлеңін жатқа айтыңыз.

2. Берілген сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз.

№2

1. «Қазақтың кіндік қаласы » тақырыбы бойынша әңгімелеңіз

2. «Наурыз мерекесі» туралы ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

3. Зат есім.

№3

1. Қазыбек шешен туралы әңгімелеңіз.

2. Бейтаныс мәтінмен жұмыс.

3. Берілген сөйлемге морфологиялық талдау жасаңыз.

№4

1. Әбунасыр Әл-Фараби туралы әңгімелеңіз.

2. М. Жұмабаевтың бір өлеңін жатқа айтыңыз.

3. Жайылма сөйлем

№5

1. «Қазақ тілі – мемлекеттік тіл» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

2. Бейтаныс мәтінмен жұмыс.

3. Біріккен сөздер

№6

1. Ахмет Байтұрсынов туралы әңгімелеңіз.

2. Адамгершілік туралы мақал-мәтелдерді жатқа айтыңыз.

3. Хабарландыру жазу.

№7

1. Абайдың бір өлеңін жатқа айтыңыз.

2. Ұлттық тағамдар туралы әңгімелеңіз. Бір тағамға тоқталып, оны сипаттаңыз.

3. Антонимдер

№8

1. Алматы туралы айтып беріңіз.

2. Достық туралы ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

3. Мына сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз.

№9

1. Мемлекеттік елтаңба туралы әңгімелеңіз.

2. С. Қалиұлының бір өлеңін жатқа айтыңыз.

3. Синонимдер

№10

1. Көне ескерткіштер туралы әңгімелеңіз.

2. Бейтаныс мәтінмен жұмыс

3. Тұрлаулы мүшелер.

№11

1. Абай Құнанбаев туралы әңгімелеңіз

3. Еңбек туралы ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

4. Сын есім

№12

1. «Киіз үй» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

2. Тәуелсіздік туралы ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

3. Есімдік

№13

1. Көне қалалар туралы әңгімелеңіз.

2. Білім, ғылым туралы мақал-мәтелдерді жатқа айтыңыз.

3. Мына сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз.

№14

1. Ұлттық музыка туралы әңгімелеп беріңіз

2. Бейтаныс мәтінмен жұмыс

3. Құттықтау жазу.

№15

1. Ана тілі туралы ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

2. Ұлттық аспаптар туралы әңгімелеңіз..

3. Сөз құрамы. Сөзжасам.

№16

1. Қазақ халқының салт-дәстүрлері туралы әңгімелеңіз.

2. «Қазақстан» тақырыбы бойынша ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

3. Сан есім. Сан есімнің түрлері

№17

1. Қазақстан жері туралы әңгімелеңіз.

2. Бейтаныс мәтінмен жұмыс

3. Берілген сөйлемге синтаксистік талдау жасаңыз.

№18

1. «Қазақстан Парламенті» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

2. Туған жер туралы ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

3. Мақал-мәтелдерді аяқтаңыз.

№19

1. Сұлтанмахмұт Торайғыров туралы әңгімелеңіз

2. Сөз бен тілге байланысты мақал-мәтелдерді жатқа айтыңыз.

3. Берілген сөйлемге морфологиялық талдау жасаңыз.

№20

1. Абылай хан туралы айтып беріңіз

2. Бейтаныс мәтінмен жұмыс.

3. Етістіктің болымсыз түрі

№21

1. Әке туралы ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

2. Қазақстанның жетістіктері туралы айтып беріңіз.

3. Қос сөздер.

№22

1. Ыбырай Алтынсарин туралы айтып беріңіз.

2. Отан, отбасы туралы мақал-мәтелдерді жатқа айтыңыз.

3. Сөздерді сөз құрамына қарай талдаңыз.

№23

1. «Қазіргі заман музыкасы» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз

2. Ана туралы ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

3. Мына сөздерге лексикалық талдау жасаңыз.

№24

1. «Табиғатты қорғау» тақырыбы бойынша әңгімелеңіз.

2. Жамбыл Жабаевтың бір өлеңін жатқа айтып беріңіз.

3. Сөйлем мүшелері

№25

1. Қазақстанның кен байлықтары туралы әңгімелеңіз.

2. Отан туралы ақын-жазушылардың шығармаларынан бір үзіндіні жатқа айтыңыз.

3. Етістік

Билет №1

3) Берілген сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз::мейрам, кітап.

Билет №3

3 Берілген сөздерге морфологиялық талдау жасаңыз:бала, екі.

Билет №8

3) Мына сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз:оқұшылар, мейрам.

Билет №13

3) Мына сөздерге фонетикалық талдау жасаңыз: емтихан, пырақ.

Билет №17

3)Берілген сөйлемге синтаксистік талдау жасаңыз.Мен мектепке тез жиналдым.

Билет №18

3 ) Мақал – мәтелдерді аяқтаңыз.

Өнерлі ........жүзеді.

............ өлім жоқ.

......... таппай мақтаңба,

Өнер таппай..........

Өнерлі ....... сүйкімді.

Өнер-ердің .........

Билет №19

3) Берілген сөйлемге морфологиялық талдау жасаңыз::олар, келді

Билет №22

3) Сөздерді сөз құрамына қарай талдаңыз:Оқушы, әнші,басшы,сенім,хабарлас, балалар, етікші, жұмысшы

Билет №23

3 ) Мына сөзге лексикалық талдау жаса. Аманның жылы сөздері ерекше әсер етті

С.Н.Джежора

Талапкер 2011ж

Автордың ризалығымен істелген аударма: Б.Т. Аушахманова

Күрделі және жоғары деңгейлі сұрақтар.

1991 ж. -Тәуелсіз Қазақстан.

1922-1991 ж.ж. -КСРО құрамында

1824-1917 ж.ж.-Ресейлік патша боданы.

1718-1824 ж. ж.-Қазақ хандықтары.

Отарлау үрдісі.

1465 (66)-1718 –қазақ хандығы.

XV ғ. аяғы-1598ж. Сібір хандығы.

(Искер, Чимги-Тура ).

1428-1468ж.ж.- Әбілқайыр хандығы.

(Тура (Тара), Орда-Базар, Сығанақ).

XV ғ. басы- XVІ ғ. ІІ жартысы –Ноғай ордасы.

(Сарайшық қ.).

ХІІІғ.- XV ғ.-Ақ орда.

(Сығанақ).

XІV ғ. ортасы- XVІ ғ. басы –Моғолстан.

(Алмалық қ.).

ХІІІ ортасы- XV ғ. ортасы Алтын орда.

(Сарай – Бату, Сарай-Берке).

1219-1224ж.ж. Шыңғысханның Қазақстан территориясында билік орнатуы.

1125-1212 ж.ж. Қарақытай мемлекеті.

(Астанасы Ғұз-Орда).

ХІІ басы- ХІІІғ.ғ. – Керейлер мен Наймандар мемлекеті.

(Балықта қ.).

ХІғ. Басы- 1219ж.-Қыпшақ хандығы.

(Сығанақ қ.).

Мемлекетіміздің тарихи даму диаграммасы

-942 -1212 ж.ж.- Қарахан мемлекеті (Баласағү қаласы маңындағы астанасы-Орда, кейін Қашғар, Батыста-Үзкент, кейін Самарқан).

-ІХ басы-ХІ ғ.ғ. Оғыз мемлекеті (Янгикент қ.)

ІХ басы-ХІ ғ.ғ.- Қимақ қағанаты (Имақия қ., Қарантия).

-756-940- Қарлұқ қағанаты (Суяб қ. Тараз, Қашғар, екінші астанасы Баласағұн).

-704-756 ж.ж.- Түргеш қағанаты (Суяб қ., Тараз қ.).

-603-703ж.ж.- Батыс түрік қағанаты (Суяб қ., Мыңбұлақ қ.).

-552(553)-603 ж.ж. –Түрік қағанаты.

-Б.з.б.3ғ.- б.з.б. 5 ғ.-Қаңлы тайпасы (Битянь)

-Б.з.б.3ғ.- б.з.б.4 ғ- Үйсін тайпасы (Чигучен, Чигу).

-Б.з.б.4ғ.- б.з.б.3 ғ- Ғұндар

-Б.з.д. VІІІ- ғ.- VІІғ.- б.з.д. ІVғ. Сақ тайпасы

(Ерте темір дәуірі), б.з.д. ІІІғ.- б.з.д. VІғ.- кейінгі темір дәуірі

Б.з.д. 2 мың.-8 ғ. –Қола дәуірі.
Б.з.д.3000-2800-Энеолит (Мыстытас).
Б.з.д. 5 мың.-3 мың. жыл –Неолит (жаңа тас ғасыры).
- Б.з.д.12 мың.-5 мың. ж.- Мезолит (орта тас дәуірі).
Б.з.д.40-12 мың. жыл- Кейінгі (жоғарға) палеолит.
Б.з.д. 140-40 мың жыл –Орта палеолит.
Б.з.д. 2,6 (2,5) млн жыл-140 мың жыл- Ерте (төменгі) палеолит (ежелгі тас дәуірі).

Ежелгі Қазақстан

1. Ерте палеолит тұрақтары: Қаратау, Шабақты, Қарасу, Бөріқазған.

2. Алғашқы адамдардың бастапқы кезеңдегі тобырдың қай дәуірге жатады: ерте палеолит.

3. Мустьер дәуіріндегі зерттелген көне ескерткіш тұрағы: Арыстанды.

4. Мустьер дәуіріндегі адамдар кімдермен замандас болды: неандерталдық

5. Қазіргі кездегі адамдар қай кезеңде қалыптасады: кейінгі палеолит.

6. «Рулық қауымның» қалыптасу дәуірі: кейінгі палеолит.

7. 100 мың жыл бұрын Жер бетінде күрт сууынан кейін, мұздықтардың ери бастаған уақыты(6 с. 13 б.):

13 мың жыл бұрын.

8. Соңғы мамонттар өмір сүрген жылдар: 11-12 мың жыл бұрын.

9. Аналық ру үстемдігінің қалыптасу кезеңі: жоғарғы палеолит.

10. Садақ, жебе пайда болған кезең: мезолит.

11. Бумеранг қай кезеңде пайда болды: мезолит.

12. Тастан қырғыш, тілгіш, шапқыш еңбек құралдарын жасаған дәуір: Мезолит

13. Қазақстан территориясында кездесетін петроглифтердегі кейбір суреттер - екі өркешті түйелер,

ежелгі Иранда нені білдіреді:

Веретрагну-жеңіс және соғыс құдайы, үндістерде күн күркіреу мен найзағай құдайы-Индру.

14. «Қыш құмыра заманы» деп аталатын дәуір: неолит

15. Андрон мәдениетінің қыш құмырашылары бұйымдарын безендірді: Магиялық (сиқыр) тылсым

суреттермен

16. Өндірістік өнімнің пайда болуы ғылымдағы атауы: неолиттік революция.

17. Тесені пайдаланған кезең:неолит.

18. Қарапайым тоқу станогы (тоқымашылық) қай дәуірде пайда болды: неолит.

19. Мүлік теңсіздігінің қалыптаса бастаған дәуір: қола дәуірі.

20. Қола дәуіріндегі ежелгі қала: Арқайым.

21. Андронов дәуіріне жататын тасқа салынған суреттер табылды : Тамғалы.

22. Кейінгі қола мәдениетін ата:Беғазы-Дәндібай

23. Ғалымдар қазақтың киіз үйіне ұқсайды деп есептеген: андрондықтардың дөңгелек, жеңіл

баспаналары.

24. Андронов мәдениетінің тасқа салынған суреттерінің шоғырлануы: Жетісу, Оңтүстік Қазақстан.

25. Ерте Андрон мәдениетінде аруақты отқа жағу немен байланыстырды: (Табиғат күшіне

сыйыну)Отқа табыну.

26. Андрондықтардың діни ұғымдыры бойынша ерекше орын алған: аруақтарға табынушылық.

27. Б.з.б. 1 мыңжылдық бұрын андрондықтар қандай өмір сүрді: отырықшы.

28. Андрондықтар қымызды ненің сүтінен жасады: бие.

29.Қазақстан территориясында зергерлік өнер пайда болуын: б.з.б. ІІ мыңжылдыққа жатқызады.

30. Аталық-ру қатынастардың қалыптасу дәуірі: қола

31. Савромат-сармат тайпалары Орта Азия мәдениеттерін байланыстырды: Қара теңіз өңірі

32. Қазақстандағы темір дәуірі тайпаларындағы әйелдің ролі, басқа қоныстанған тайпаларға қарағанда

қоғамда жоғары болды: сарматтар.

33. Ежелгі грек тарихшылардың айтуынша савроматтардың көршілері:аргипейлер.

34. Ерте темір дәуірде Сарыарқаның солтүстік-батысында-Аргипейлер, орталығында-исседондар,

шығысында- аримаспалар.

35. Сармат қоғамының дамуына әсер еткен : грек мәдениеті.

36. Савромат (сармат) тайпаларыбатысқа жылжи отыра,Қара теңіздің солтүстігіне дейін жетті: б.з.д. ІІғ.

37. Ұлы қоныс аударудың бастағандар: ғұндар

38. Ғұндардың шығыстан батысқа қарай жылжуы:б.з.д. ІІғ.

39. Ғұн шаньюйінің жақын туыстары: түменбасы

40. Үйсіндер сөйлеген тіл: ежелгі түрік.

41. Үйсін мемлекеті неше бөлікке бөлінді:3.

42. Қытай деректерінде Үйсіндер: мемлекеттік дәрежеде өмір сүрген.

43. Қарғалы жотасында табылған диадема: үйсіндердікі.

44. Қарғалы диадема бейнеснің негізгі идеясыі: әлем моделі.

45. Жазба деректерінде үйсін мемлекетінің басшы атауы: гуньмо.

46. Б.з.д. ІІІғ. Қаңлылар мекендеген территориясы: Сырдарья алқабы мен Қаратау жотасы.

47. Үйсіндер антропологиялық жағынан:еуропалықтар.

48. Қаңлы арасында кең таралған: аруаққа табынушылық.

49. Деректер бойынша Қаңлы мемлекетін басқарған: ұлы хан.

50. Қаңлы мемлекеті ішінде бөлінген иелік саны: 5 иелік.

51. Қаңлы мемлекетінде екі астанасы болғаны жайлы: қытай хроникасы.

52. Б.з.д ІІІғ- дан б.з. VІғ. Тарихта: кейінгі темір дәуірі.

53. Қарлұқ қағанаты қалыптасқан территория. Жетісу.

54. сақтарды «Құдыретті еркектер» -деп атады: парсы деректері.

55. Хаомаварга сақтар мекендеді: Мұрғаб аңғарында өмір сүрген.

56. Сақтар туралы деректер ирандардың киелі кітабында жазылған: Авеста.

57. Сақ мәдениетінде «Аңдық стиль» пайда болған кезең: б.з.д. VІІІғ (VІІғ).

58. Сақтарға қарсы парсы патшасы І Дарий бастаған жорығы:б.з.б. 519 -518 ж.ж.

59. Сақ патшалары құдыретті билешілерге айналды: жауынгер

60. Сақ зергерлерінде гривна: мойынға тағатын әшекей.

61.Сақ мифологиясында атты байланыстырды: күн мен отпен.

62. Цитадель Шірік-Рабат өзіндік храм: атақты адамдарды жерлеу орны болатын.

63. Сақтар Қазақстанның батыс, Оңтүстік аймақтың дала, шөлейт аудандарда: түйе өсірді.

64. Ерте темір дәуірінде Қазақстанда мекендеген тайпалар: сақтар.

65. Теңіздің ар жағындағы сақ-парадарайя мекендеді: Арал маңы.

66. Сақ қоғамында әйел:беделді орында болды.

67. Чжи-чжи ғұн шаньюйі Қытайларға қарсы қолданған жалдамалы әскер: римдіктер.

68. Қазақстан территориясынан түсті металлдарды балқыту өнердің дамуы қай дәуірде байқалды:

ерте темір.

69. Б.з. ІІІ-V ғ.ғ. дала тайпаларында дамыған өнер: полихромдық.

70. Түріктер метал балқытуды : V ғ. біледі.

71. «Елхан» титулы берілген түрік қағанаты: Бумын.

72. «Түрік» атауы алғашқы аталуы: VІ ғ.

73. Түрік қағанатының қалаушысы: Бумын қаған.

74. 552 жылы Жужан қағанатына қарсы жорықты ұйымдастырған-қаған: Бумын.

75. Түріктерде тазарту дәстүрі: аластау деп аталады.

76. Император І Юстинианның түрік елшісін қабылдауын : византиялық тарихшы Менандр

Протектордың еңбегінен.

77. Батыс түрік қағанатының елшілері Византияға жеткізген хат: скиф жазуымен жазылған.

78. Түрік қағанатының шығысында 70-80-жылдары саяси үстемділігі артып, қай елге басымдылық

көрсетті: Қытай мемлекеті

79. V-VII ғ.ғ. Археологиялық қазбалар бойнша түріктер мәйітті: өртеді.

80. VІ-VIIІ ғ.ғ. шығыс ирандық халықтың жаппай Жетісуға қоныстанды: соғды

81. Түркештердің жазғы ордасы: Күңгіт.

82. Түрік жазулары алғашқыда Қазақстан территориясында табылды:Талас өзенінің аңғары.

83. Түрік қағанатының Батыс және Шығыс қағанаттарының екіге бөлінуі:603

84. Шығыс Түрік қағанаты:682-744ж.ж.

85. Шығыс түріктердің территориясында 744 жылы қалыптасқан мемлекет:Ұйғыр қағанаты.

86. Орхон өзенінің бойында керейттердің орталықтары:Қатын-Балық.

87.Түркештердің алғашқы қағаны: Үшлік.

88. Түркеш қағанатындағы керіс-талас шиеленісіп, араб-қытай шапқыншылығынан әлсіреп, билікті

қолына алған: қарлұқ.

89. VIIІ ғ ортасында түркештердің үлестері үшін қарлұқтар күрес жүргізеді:оғыздармен

90. «Тоныкөк пен Күлтегін» ежелгі түрік жазба ескерткіштері: тарихи поэма (дастан, асыл қазына).

91. Қарлұқ қағанаты:756-940ж.ж.

92. ІХғ. Ортасында Самани әулеті мұсылман дінінің шекарасын кеңейту сылтауымен қарлұқтарға соғыс

жариялап, басып алған қалалары:Испиджап, Тараз.

93. Қарлұқ қағанатының құлауы:940ж.

94. VIIІ ғ.-ІХғ. Күміс бұйымдарын жасау орталықтардың бірі: Жетісу.

95. VIIІ ғ.-ІХғ жататын түркі тілдес халықтардың әдебиетіне жататын кітап: «Қорқыт ата».

96. Деректерде 893жылы араб қолбасшысы Исмаил ибн Амет қаладағы «басты шіркеуді мешітке

айналдырды» деп кездеседі: Тараз.

97. Оғыздар туралы ең алғашқы деректер кездеседі:Әл-Якуби еңбектерінде.

98. ІХ ғ. соңында оғыздар хазарлармен одақтасып, соққы береді: печенегтерге.

99. 965 жылы оғыз жабғуы Киев кінәзімен одақ құрып, талқандаған қағанат:Хазар.

100. Хғ. Шығыс ғалымдарының ең алғашқысы өз еңбектерін араб тілінде жазады:

Әбу Насыр әл-Фараби.

101. Хғ. Араб географы Ибн Хаукаль «Бұл жерді өту үшін 30 күн керек» деп жазған ел:

қарлұқ қағанаты.

102. Тас балбал мүсіндерін қою әдеті қай діннің келуімен тоқтатылады:ислам.

103. Баласағұнидің әдет-ғұрып, наным-сенімдер туралы мағлұматтар кездесетін еңбегі:

«Құтадғу білік»

104. Махмұд Қашғаридің «Түрік тілдерінің сөздігі» (Қарахан дәуірі):«Диуани луғат ат-түрк».

105. (1103-1167 ж.ж.) . Қожа Ахмет Йассауидың еңбегі: «Диуан-и хикмет» (Даналыққа, адалдыққа, кішіпейілділікке, имандылыққа шақырады.).

106.Қожа Ахмет Йассауиге әсер еткен ұстазы: Арыстан баб.

107. Тарихи, философиялық және жаратылыстану энциклопедиясы медреселерде дәріс берген еңбектің аты: Хикмет.

108. Қарахан сәулет өнерінің өзіне тән Қарахан кесенесі орналасқан қала:Тараз (Жамбыл).

109. Х-ХІ ғ.ғ. сәулет өнерінің жағару даму кезеңіндегі кесене: Бабаджа-қатын кесенесі.

110. Орталық және Шығыс Қазақстанда қалалардың өсуі, отырықшы мәдениеттің дамуы байқалады:

Х-ХІІғ.ғ.

111. Х-ХІІғ.ғ. жататын сәулет өнеріне жоғары дәрежедегі Бабаджа-қатын мен Айша-бибі кесенелері: Таразда орналасқан.

112. Керейт пен наймандар христиан дінін қабылдаған жайлы дерек сақталған:ХІғ. басында.

113. Қимақ қағанатының ыдырауы: ХІғ. басында.

114. Қыпшақ хандығының құрылуы: ХІғ.

115. Арал маңында қыпшақтар үстем ете бастаған кезең:ХІІғ.

116. ХІІ-ХІІІғ.ғ. Жент, Сығанақ, Баршынкент қалалары:қыпшақтарға қарады.

117. Қыпшақтардың батыс және шығыс бірлестіктерінің этнотерриторияларының шартты шекаралары:Еділ бойы.

118. Көшпелі қыпшақтардың маршруттары туралы дерек қалдырған:Әл-Омари.

119. ХІІғ. тән сақталған ескерткіш Сырлы-там (89 бет, 7-8 с.) кесенесі археологтармен анықталған: Сырдарияның төменгі ағысы.

120. Қыпшақ арасында исламды таратушылар: хорезмдер.

121. «Найман» термині монғол тілінен аударғанда тайпаның санын білдіреді: сегіз.

122. Наймандардың астанасы Балықты қай өзен бойында орналасқан: Орхон.

123. Қай ханның тұсында наймандар гүлденеді: Наркеш Даян (1160-1203).

124. 1212ж. Жетісудағы билік найман билеушісіне өтеді: Күшлік ханға.

125. 1212ж. қарақытай мемлекетінің территориясы көшеді:наймандарға.

126. Ляо мемлекеті (қидандар мемлекеті) құлады: 1125ж.

127. 1125ж. Елюй Даши Жетісуға келуімен қоныстанатын тайпа: қидандар.

128. ХІІғ. 40 жылдары қарақытай жаулай бастаған жерлер: қарахандардың жері.

129. Қарахан мемлекетінің билігі қай жылы қарақытай қолына өтеді : 1141ж. (Самарқан қаласында жақын Қатуан даласында қарақытай қарахандарды жеңеді.).

130. Қарахан мемлекетінің негізін қалаған: Сатұқ Боғра-хан (915-955ж.ж.).

131. Қарахан мемлекетінде алым-салық жинауға құқығы бар: иқтадар.

Ұлы Жібек жолы.

Қытай жазба деректеріне қарағанда, Жібек жолының халықаралық қарым-қатынас жағынан жандана бастаған кезі: б.з.б.ІІ ғ.
Ұлы Жібек керуен жолының Шығысқа шығатын негізгі қақпасы: Жетісу.
Ұлы Жібек жолының негізгі сауданың басты орталықтары Оңтүстік қалалары болды:Тараз, Испиджаб.
VІғ. Ұлы Жібек жолының кеңеюінен сауда жолына байланысты дипломатиялық қарым-қатынас Түрік қағанатының осы мемлекетінің арасында болған келісімдерін толық байқауға болады: Византия.
VІ- VІІғ.ғ. Ұлы Жібек жолының Қытайдан Батысқа шығытын жолдың жандануы : Жетісу мен Оңтүстік Қазақстан.
Археологиялық қазбалар бойынша түрік теңгелері (704-766ж.ж.) соқтырылған қала: Тараз.
ҰЖ жолы Сығанақ қаласынан Ақсүмбе қаласы арқылы: Орталық Қазақстанға тармақталған.
Ұлы Жібек жолы Испиджабта:2 тармаққа бөлінді.
ҰЖ жолының бір тармағы Арал теңізінің солтүстік жағын жағалай жүріп: Жанкент қаласынан өтті.
ҰЖ жолының бір тармағы Испиджабтан : Шаш (Ташкент) қаласына келеді.
Әл-Макдиси деректері бойынша халықаралық саудаға Ферғана мен Испиджабтан әкелінген тауар: ақ маталар
Әл-Макдиси деректері бойынша халықаралық саудаға Тараздан әкелінді: Ешкі терісі.
Шу алқабындағы ірі сауда қалаларының бірі: Суяб.
VІ- ІХғ.ғ. түріктер күмбезді құдықтар «сардоба» тұрғызатын: керуен жолдарына
Солтүстік бағыты Солтүстік-шығыс Қазақстанға бет алып, бұл бағыт басып өтетін қала: Құлан.

Ортағасырлақ мемлекеттер. Қоғамдық құрылыстар.

Қимақ басшысының титулы: қаған
Ғұндардың басшысы: шаньюй.
Үйсін мемлекетінің басшысының титулы:гуньмо.
Оғыз бен қарлұқтардың басшылары: жабғу.
Оғыздарда жабғу кеңесшісі: құл-еркін.
Оғыздардың әскербасы: сюбашы.
Қарақытай мемлекетінің билеуші титулы: горхан.
Жоңғар билеушісінің титулы:қонтайшы.
Қагюй мемлекетін басқарған: Ұлы хан.

Қазақ халқының қалыптасуы.

Қазақстан тайпаларында монголоидтық: б.з.VІ-ІХғ.ғ.
ХVғ. «көшпелі өзбектер»: көшпелі қазақтар болған.
ХVғ. Үйсіндер:Жетісуда тұрды.
ХVғ. Қаңлы: Қаратау бауыры, Жетісу мен Сырдария өзені бойында тұрды.
ХVғ. Жалайри: Қаратауда, Жетісу мен Сырдария өзені бойында тұрды.
ХVғ. Дулаттар:оңтүстік қазақстанда тұрды.
ХVғ. Наймандар: Ұлытаудан Есілге дейін мекендеді.
ХVғ. Арғындар: Ертістен Орталық Қазақстанда мекендеді.
ХVғ.Қонраттар: Түркістан мен Қаратауға дейін мекендеді.
ХVғ.КерейлерL166 б. 7с.): Тобылдан Жетісуға дейін ( Тарбағатай, Ертіс бойы, Зайсан көлі маңы мен Обь және Тобыл өзендері аралығы. ).

Монғол шапқыншылығы кезіндегі Қазақстан.

1.Оның мөрісінде ойылып тұрып жызылған: «Аспанда-Тәңір, Хан –жер бетіндегі құдырет. Адамзат иесінің мөрі.». Бұл жазулар кімге арналған: Шыңғыс хан.

2.Монғол деректері бойынша Темүжін қият-бөржігін руынан шыққан Есугей баһадүрдің отбасында туғаны деп берілген, ал анасы: қоңырат қызы болған.

3.Алтын орданың ішкі басқару жүйесінде басты рол атқарған мемлекетті азаматтық басқару міндеттелді:уәзірлер.

4. Шыңғысхан Даян ханға қарсы жорыққа шығып, наймандарды біржолата жеңеді (Даян ханның баласы Күшлік Жетісу жеріне қашып кетеді.):1204ж.

5. «Монғолдың құпия шежіресі» кітабындағы деректерге қарағанда,ХІІІғ жаңа құрылған монғол хандығы осы хандықпен жақсы қарым-қатынаста болған: Керей хандығымен.

6. 1211-1215ж.ж. монғол әскері жаулап алған территория: Қытай.

7. Алғашқы монғол және мұсылман әскерлерінің кездесуі қазіргі Қазақстанның (Ырғыз, Торғай даласында) 1216 жылы әскерлерді басқарды : Жошы хан мен хорезмшахы Мұхаммед сұлтан.

8. 1223ж Қалқа өзені бойында монғолдарға қарсылық көрсеткен : бірлескен орыстар мен қапшақтар. (орыс жылнамаларында қыпшақтарды половшылар (далалықтар) дейді.).

9. Монғолдардың Оңтүстік территориясына баса көктеп кіруінде Сығанақ халықтары өз жерін жауға бермеу үшін жан аямай күресті (104 б, 7с. 2007ж.): үш ай бойы.

10. Жаулап алған жерлерді Шыңғысхан ұлдарына бөліп берген жері Ертістен Шығыс Еуропа ұлыстары: Жошыға берілді.

11. Қазақстанның көп қарсылық білдірген аймағы: Оңтүстік Қазақстан.

12. Орталық Қазақстан территориясында орналасқан Шыңғысқан ұлдарының біреуіне тұрғызылған кесене:Жошы.

13. Жошыдан кейін билікке келген ұрпағыБатый хан: 1227 жылы отырады.

14. Марко Поло жазуы бойынша: «Батыс татарлардың алғашқы ханы Саин болды, ол мықты, құдыретті хан болды». Алтын Орданың қай ханын қыпшақтар Саин хан (ақылды хан) деп атады: Батый (Бату) хан.

15. Батый хан тұсында Жошы ұлысы Оң және Сол қанатқа бөлінеді.Оң қанатында Батый хан билігі, Қазақстан жерінің көп бөлігі Сол қанат құрамына енді билешісі: (Жошының үлкен баласы) Орда-Ежен.

16. Сартақтың ағасы, Батый ханның өгей баласы деп саналған орыс қолбасшысы Новгород кінәзі, Владимирдің Ұлы кінәзі деп саналған : Александр Ярославович (Невский).

17. Алтын Орда билеушісі 1271 жылы Византияға қарсы жорыққа шықты:Меңгу-Темір.

18. Алтын Орда Монғол империясына тәуелділігін мойындамай бөлініп, тәуелсіз мемлекет болып шықты: Берке хан тұсында.

19. Іле алқабындағы христиандардың Қойлықта өздерінің шіркеулері болған туралы кімнің деректерінде кездеседі: Вильгельм Рубрук.

20. ХІІІғ. — ХVғ.б Басында Шығыс Дешті Қыпшақта өмір сүрген мемлекет: Ақ Орда.

21.Ақ Орда территориясының аумағы: Орда-Ежен мен Шайбан хандардың жерін қамтыды.(Жошы ханның екі баласы).

22. Қазақстан аумағындағы монғолдардан кейін құрылған алғашқы мемлекет:Ақ Орда.

23. Әмір Поладшы жаңа Моғолстан мемлекетінің ханы деп сайлады:Тоғылық – Темірді.

24. Ислам (мұсылман діні) мемлекеттік дін болып жарияланды:Өзбек ханның тұсында.

25. Ташкент Қаласының маңында 1365 жылы 22 маусымда «Батпақты шайқасы» болады Ильяс қожа мен кімнің арасында болады: Әмір Темір арасында.

26. Алтын Орда билеушісі Мамай қолбасшылық еткен әскері Куликово даласында Дмитрий Донской бастаған орыс әскерінен жеңіледі:1380жылы.

27. Алтын Ордада «Мәліктер»: ұлыстарға қарағанда ұсақ үлестерді басқарды. (азаматтық басқару билігін жүргізушілер (түрік әулетінен))

28. ХІVғ. Ортасында Шағатай ұлысы ыдырағаннан кейін: Моғолстан мемлекеті құрылды.

29. Ноғай Ордасының қалаушысы Едігенің «беклер-бек» («ұлы әмір») атағы болған бірнеше жыл басқарған орда: Алтын Орда.

30. Өзін хан етіп жариялауға құқығы болмағанымен, Алтын Орданы 15 жылға жуық билеген,Шыңғыс әулетінен хан көтеру оның ұрпақтарының келісімінсіз қабылданбайтын дәстүр қалыптасты. Ол кім?:Едіге.

31. Ноғай Ордасының орталығы: Сарайшық (Жайық бойы).

32. Әмір Темір мен Тоқтамыс арасындағы соңғы шешуші шайқас:1395ж.

33. ХІVғ. Ақ Орданың астанасы: Сығанақ.

34. Ұлы Жібек жолы Орта Азия, Оңтүстік Қазақстан, Жетісу арқылы қай ғасырға дейін дамыған: ХІVғ.

35. Түркі тілдерінің қыпшақ тобындағы қыпшақ-ноғай тармағынан қазақ тілі бөлініп шығады (1997ж. Байпақов. 114 б, 7-8 с.):ХІV-ХVғ.ғ.

36. ӘмірТемір 1405жылы Қытайға жорыққа аттанған кезеде жолда қайтыс болады.Қай жерде: Отырар.

ХV-ХVІІІғ.ғ. Қазақ хандығы.

Қазақ қоғамында ешбір тайпаға жатпайтындар:ақсүйектер.
ХІV-ХVғ.ғ. арасындағы сәулет өнерінің басты бір ескерткіші Алаша хан кесенесі:Орталық Қазақстанда орналасқан.
Моғолстан мемлекетінің өмір сүруі: 1346(48)-1541ж.ж. (ХІVғ. Басы-ХVІғ.).
Шыңғыс хан Даян ханға қарсы жорыққа шығып, оны біржолата жеңеді. Даян ханның баласы Күшлік Жетісу жеріне қашып кетеді:1204ж.
Ақ орданың басым тайпасы қыпшақтан құралды, Ноғай ордасында маңғыттар, ал Моғолстанда: дулаттар.
Бұл ғасырда түрік халықтарының Дешті-қыпшақ-қазақ, өзбек, қырғыз, қарақалпақ, ноғай тайпаларының этногенезінің аяқталу үрдісі жүрді: ХІV-ХVғ.ғ.
Қандай хандықтың Құрылуымен Әбілқайыр ұрпақтыры Шайбанилер Шығыс Дешті Қыпшақ жерінде билік жүргізу құқығынан айырылады:Қазақ хандығының құрылуы.
Барақ ханнан кейін Ақ Орда ханы болып, 17 жасар Әбілқайыр Давлат-и Шайх-оғлының баласы сайланады:1428жылы.
Моғолстан ханы Есен-Бұға Керей мен Жәнібек сұлтандарын не себептен құшақ жая қарсы алады?: Моғолстан ханы Есен Бұға өзінің ағасы Жүніс пен ойраттардың шабуылына тойтарыс беру үшін қазақтарды пайдаланғысы келді.
Қазақ хандығының алғашқы территориясы:Шу, Талас бойы.
Қазақстан территориясында мемлекет әскерлерді азық-түлікпен қамтамасыз ету үшін жиналған салық түрі ХІV-ХVғ.ғ.:тағар.
Қазақ билеушілерінің алғашқы астанасы: Сығанақ.
Ноғай Ордасын қалаушысы: Едіге.
Ноғай Ордасының қалыптасуы: ХVғ ортасы.
Күйші, «Жошы хан», «Ақсақ құлан» күйінің авторы: Найман Кетбұға.
Ауыл басқарушысы:ауылбасы
Ата аймақ бірнеше ауылдардан тұрды. Басқарушысы:ақсақал.
10-15 аймақтан тұратын ру басқарушысы:рубасы.
Арыс бірнеше руды басқаратын басқарушысы: би.
Ұлыс бірнеше арыстардан тұрып, билеушісі:сұлтан.
Жүз бірнеше ұлыстардан тұрып,билеушісі:хан.
1480-1511 жылы басқарған хан: Бұрындық.
Орта ғасырлық әр түрлі деректер бойынша керей ханның үш ұлы болған, әкесінің өлімінен кейін билікке үлкен ұлы келіп, 30 жыл билейді:Бұрындық.
ХVғ. Аяғы—ХVІғ.басы Қазақ хандығының басты мақсаты, керуен жолындағы жерлерді бағындыру:Сыр бойындағы қалалар.
Қазіргі кездегі қазақ тілінің жалпы лексикасында араб-парсы тілдерінен кірме сөздер: 15% құрайды.
Ноғай Ордасының бір бөлігі Қазақ хандығының құрамына қосылуы ішкі саясаттың қуаттылығы кімнің тұсында байқалды?:Қасым хан
1510жылы қарашада Мухаммед Шайбани әскери қулықпен құрыққа түсіп кімнің қолынан қаза табады : иран ханы І Ысмаилдың (Исмаил )қолынан .
Мерв түбіндегі шайқасынан кейін Шайбани хандығының орнына : екі мемлекет құрылды.
Әмударияның төменгі ағысында Хиуа хандығы (Хорезм) хандығы орналасқан, бұл хандық Ильбарс пен Билбарс екі ағайынды құрды:1511ж.
Қасым хан Сырдария бойындағы қалаларды қаратып, алу жолындағы күресте, Шайбани ханға қарсы одақ құрады: маңғыттар мен моғолдармен.
Қазақ халқының қалыптасуы мен этникалық мағынаға ие болды: ХІVғ.- ХVғ. (147 б, 7с.).
Қазақ халқының этносаяси қауымдастығы «қазақ» сөзі пайда болды : ХІVғ Іжартысы- ХVғ. (147 б, 7с.).
Қазақ халқының этникалық жағынан шоғырлана түсуі: ХVІ ғ. басы. (146 б, 7с.).
Қазақ халқының қалыптасу үрдісі және оның этникалық территориясының қалыптасуы: (146 б, 7б.) ХVғ.- ХVІғ.
ХVІғ. 20-жылдары Қасым ханның өлімінен кейін қазақтарға қарсы одақ құрылады: өзбек және моғол билеушілері.
Орта ғасырлық деректер бойынша Тақыр хан дипломатиялық, әскери қабілеттерінің жоқтығы туралы, қатыгездігімен басқаруы кезеңі : 1526ж. Барлық Жетісу жері мен қазақ хандарының билігінің асты.
Тақыр ханның ағасы Бұйдаш ханның билеу жылдары. (Мырза Хайдар): 1533-1534ж.ж.
ХVІғ.басында Қазақ хандығының территориясы: Ақ Орда мен Моғолстан бөлігі.
ХVІғ. Бойы Қазақ хандығының нығаюына қарсы Түркістан территориясына ортаазиялық билеушісі бөгет асаған: Шайбанилер.
ХVғ ХVІІғ қазақ қоғамында хан титулы: Ақсүйектердің жалпы империялық жиналысында құрылтайда хан жариялау
Сойырғал, иқта, мильк, вакф, жер меншіктері және жер иеленушілердің тұрақты формасы ХVғ ХVІІғ қалыптасты: Оңтүстік Қазақстанда.
«Вакф»термині: мешіттер мен медреселердің жер иелігі.
Мұхаммед-Хайдар Дулати (1500-1551) дулат тайпасынан шыққан Кашмирде қайтыс болды, еңбегі:«Тарихи-Рашиди».
Мұхаммед-Хайдар Дулати дулат тайпасынан шыққан мырзаның «Тарихи-Рашиди» еңбегінен үзіндіде бұл мемлекет аты аталмайды «.....аумақтың ұзындығы мен көлденеңі 7-8 айшылық жол. Шығыс шеті қалмақтардың жерімен шектеседі және Барыскөл, Емел және Ертісті өзіне қосады. Солтүстігінде оның шекарасы Көкшетеңіз (Балқаш), Түркістанмен және Ташкентпен шектеседі, оңтүстігінде Ферғана уәлаятымен, Қашғар, Ақсу, Шалыш және Тұрфанмен шектеседі» деп қай мемлекет туралы айтылған?: Моғолстан.
ХІІІ- ХVғ.ғ.Оңтүстік және Батыс, ХVІғ ортасындығы Қазақстанның тарихын сипаттайтын еңбек: «Шыңғыснама».
Бұл еңбек Шыңғысханнан бастап оның ұрпақтарының ХІVғ ғасырлардың аяғына дейінгі аралықта көмескі болып жүрген тарихи оқиғалардың ашылуына көмектеседі. ХVІғ орта шенінде жазылған шығарма: Өтеміс қажы Маулан Мухаммед Дос.
Қазақстан территориясында орта ғасырлық қоғамынды наразылық білдірген кезінде : көрші елдерге. Басқа мемлекеттерге көшіп кетеді.
Атақты қазақстан тарихшысы В.П.Юдиннің айтуынша Дешті-Қыпшақ даласында «ең көшпелі халықтар» : Ноғай Ордасы болды.
Тарихи деректер бойынша қазақ халқының жүздерге бөлінуі: Хақназар тұсына келеді.
Хақназар биік еткен жылдар: 1538-1580ж.ж.
Бұхар ханы ІІ Абдаллах пен қазақ ханы Хакназар хан «Дос болып, өзара көмектесу» жөнінде бір шешімге келді. Нәтижесінде соғыс қимылдары тоқтап, бейбітшілік орнады: «ант беріскен шарт» жасасты.
1573 жылы қазақ хандарымен экономикалық байланыс орнату үшін ІV Иван жіберген елшісі: Третьяк Чебуков.
1582 жылы Баба сұлтанға қарсы бірлескен жорық жасауға шешім қабылдап, кіммен бірлесті: бұқар әміршісі шайбани ІІ Абдаллах..
«Алты алаштың ханы» деп атаған қазақ ханы: Хақназар.
Қазақ хандығының құрылу кезінен бастап, Хақназардың Сырдария өзені бойындағы қалалар үшін күрескен туралы жорықтар туралы алғашқы еуропа деректерінде кездеседі: ағылшын көпесінің А.Дженкинсонның күнделігі.
Қазақтармен алғашқы ешбір баж салығынсыз сауда жасауда мадақтама берді: Ірі көпестер және өнеркәсіпкерлер Строгановтар марапатталды.
Тархан-: бұйрық-сот қызметін атқарушы.Ерекше атаққа ие болғандар титулы.
1594 жылы Ресейге Тәуекел алғашқы елшілігінің мақсаты:достық қарым-қатынас орнату мен бұхар әмірлігіне қарсы тұру үшін көмек сұрауға кімді жібереді:Құл-Мұхаммед.
Ресей деректеріндегі «Қазақ ордасының сұлтаны (Ораз Мұхаммедтің) және Қараш мырзаның келуі Сейдек кнәзінің билігі нығая түсті» мәліметті : Қадырғали Жалаири.
1592 жылы Федор Иванович патша Ораз-Мұхаммедке шведтермен және Қырым хандығымен соғыстағы ерлігі үшін Ока өзені бойындағы жерді сыйға тарты, 1600 жылы Борис Годунов хан атады:Қасым хандығына.
Қадырғали-бек Жалаири (1588-1596ж.ж. Б.Годуновта тұтқында болады) еңбегі (Жылнамалар жинағы): «Жамиғат тарауих».
Құл-Мұхаммед елшілігіне жауап ретінде 1595 жылы наурызда Мәскеуден тілмаш: Вельямин Степанов жіберілді.
1598-1599ж.ж. Тәуекел ханның қаратып алған жерлері Сырдария өзенінің бойындағы отырықшы жер өндеулі оазистердің жасауы қазақ хандығының жаңа тарихи үрдіс басталды. Нәтижесінде Орта Азиямен байланысты Баки –Мухаммед сұлтан мен Тәуекел, Есім хан арасындағы күрес: 1601-1602 ж. Шайбани әулетінің орнына Аштархани әулеті келді.
ХVІІғ жататын шығарма қазақтың тарихи әдебиетінің маңызды ескерткіші: Қадырғали Жалаири «Жамиғат тауарих».
Дәстүр бойынша хан туының ең жоғары саны :9
Қазақ хандығында ең жас хан Есім. ХVІ ғ. хан тағына:20 жаста отырады.
Қазақтың дәстүрлі қоғамында «Ұран» термині:Рух беретін шақыру.
Тарихи деректер бойынша Сібір хандығының билеушісі Көшім хан : Шайбанидің тікелей ұрпағы.
Қазақстан территориясының ең толық картографиялық жұмыста тарихи-географиялық толық деректер: «Сібірдің сызба кітабында» берілген.
Түркістан қаласының қазіргі атауын: ХVІ ғ алды.
ХVІ ғ Сауран қаласы әйгілі болды: алынбайтын қамал.
Самарқан әмірі Жалантөс Баһадүр Сетқұл ұлы басшылығымен үлкен сарайлар мен мешіттер тұрғызылды. Олардың арасындаСамарқандағы әйгілілері: Регистанның орталығында орналасқан «Ширдар» және «Тилла-кари» медресесі.
ХVІ ғ- ХVІІ ғ. қабылданған заң жинақтарын Қазақ хандығының билеушілері уақыт өте келе (адатты ) құқық нормаларын жүйелеуге тырысты, өкінішке орай заңдар жинағы біздің заманымызға жеткен жоқ. ХVІІ ғ.қабылданған заңдар жинағы?: «Есім ханның ескі жолы.».
Тұрсын хан бүлігі: «қатаған қырғыны».
Қазақ-бұқар соғысы:1603-1624ж.ж.
Есім хан билігің тұсында Бұхар ханы қазақ хандығының бытыранқылығынпайдаланып,жорықтарға шығып, басып алғысы келегн қаласы:Ташкент.
Есім ханнға ерлігі үшін «еңсегей бойлы ер Есім» деп атаса, «айбатты» атағыберілді: Жәңгірге.
Қалмақтарды ХVІІ ғ. 20-жылдары Солтүстік Қазақстан арқылы Еділдің төменгі ағысына, Каспий даласына көшіп келген ойрат тайпаларын:торгоут деп атады.
Қазіргі кездегі тарихшылар бұл шайқасты Фермопил тұсындағы300 спартандықтардың Леонид патшаның 20 мыңдық әскерін 50мың әскермен келген Батыр қонтайшыға (10 мың әскерінен айырылады.) Жәңгір хан қарсы тұрып,тойтарыс береді: 600 сарбазымен .
Жұрт:Орталық, Орта Азияда арнайы территориядағы ханға қараған халқы.
Жәңгір хан басқарған Орбұлақ шайқасы : 1643 ж.
Орбұлақ шайқасындағы Жәңгір ханның жеңіске жету факторы:20 мыңдық әскермен Самарқаннан алшын Жалаңтөстің келуі.
1652 жылы 17 жасар Галдам, Цэцэн хошоут хан ұлының ерлігі, ойраттарда аңызға айналған себеп: Қалдан жорықтарының бірінде Жәңгір ханды өлтіреді.
Қазақтардың ата бабалардың шығу тегі: шежіре .
Қазақ халқында жыл санау бойынша әрбір 12 жылдан кейін: мүшел деп аталады.
Қазақ аңыздарынде әр малдың иесі: қой-Шопан, жылқы- Қамбар, түйе-Ойсыл қара, ірі қара:Зеңгі баба.
Қазақтардың наным –сенімдері жер иесі: Диқан баба.
Қазақтар молшылық, тоқшылық, байлық пен бақыт дарушы деп есептеді: Қыдыр баба.
Аңыз бойынша Ұлы жүз бекітілген:Үйсіндерге.
Аңыз бойынша Кіші жүз бекітілген: Алшындарға.
Аңыз бойынша Орта жүз бекітілген:Болаттарға
Орыс тілінде сөздік қор:12 мың түркі сөздерден тұрады.
ХVІІ ғ. ақ киізге отырғызып, хан сайлаған жер:Қожа Ахмет Йасауи кесенесінде.
1680 жылы жоңғар шапқыншылығында Тәуке ханның әскерінің арқасында талқандалмаған Оңтүстік Қазақстандағы қала:Түркістан.
Кіші жүздің биі, ьилер Кеңесінің мүшесі: Әйтеке.
Атақты Төле би Әлібекұлы:Ұлы жүздің биі.
Қаз дауысты Қазыбек : Орта жүздің биі.
1710 жылықазақ жүздерінің белгілі өкілдері бас қосып, жоңғарларға соққы берудің мүмкіндіктерін талқылады: Қарақұмда.
ХVІІ ғ. - ХVІІІ ғ. басы Қазақ феодалдық мемлекеті Орталық Азиядағы халықаралық қатынастарда белді орын алды кімнің тұсында:Тәуке хан.
Халық дәстүрі бойынша Кіші жүздің жеті шағын руларын біріктіруі, Орта жүздің рулары

уақ пен керейлер бір рудың астына кіріп, уақ-керейлер деп бірігуі осы ханның атымен

байланыстырады: Тәуке.

Атақты тарихшы А.И.Левшиннің «Қазақ Ордасының Ликургі» еңбегін спартандық заң

шығарушысымен салыстырған хан : Тәуке.

«Тәуке ханның Заңдары» хан кеңесінде қабылданған жер: Күлтөбе.

«Күлтөбенің басында күнде кеңес жиын» қай ханның тұсында болған:Тәуке.

Тәуке көреген саясаткер, ақылды дипломат, құдіреті күшті хан болды.Әкесінің тұсында

жорықтарға бірге аттанып, қарсы шыққан қонтайшы:Қалдан-Бошоқту және Цеван-Рабдан.

Қазақтар мен жоңғарлар арасындағы Аякөз өзенінде көктемде қан төгіс болған жыл: 1718ж.
1. Цеван-Рабданның 1722 жылы қазақтарға барлық күшін салуға берген жағдай:Цин

(Қытай) императоры Кансидің өлуі.

1725 жылы шабуылын үдеткен жоңғарлар алды:Түркістан мен Ташкентті.
Қазақ жерін кешенді зерттеуі 18 ғасырда алғашқы зерттелуі байланысты:

Ломоносовтың есімімен байланысты.

1731 жылы қазан айында Әбілқайыр Ресейге ант беру: хан ордасында
ХVІІІ ғ.екінші жартысында Әбілқайыр әулетіне қарсы ішкі оппозицияның күшеюі:

аграрлық дағдарыстың тереңдеуі.

1731ж.Орта жүз ханы ресей елшілігін қабылдаған хан:Сәмеке.
ОР бекінісінің негізі салында:1735жылы.
1741-1742 ж. Қазақстандағы саяси жағдайды шиеленістіре түскен жоңғар қонтайшысы:

Қалдан-Серен.

1740 жылы Абылай сұлтан (31 бет, 8с.): Ресей империясының билігін мойындайды.
Петропавл бекінісінің негізі қаланды:1752ж.
1756жылы 2 қазанда Орынбор әкімшілігі Кіші жүз қазақтарына тыйым салды:

Жайық өзенінің оң жақ саласына малын жаюға шек қойды.

Қытайда Абылайдың аманаты ұлы: Әділ.
1767ж.15 қарашада.ІІ ЕкатеринаҚазақстан территориясында бұхар саудагерлеріне рұқсат

берді: еркін сауда жасауға.

Қазақ-орыс сауда байланыстарының кеңейген кезеңі: ХVІІІ ғ.60 жылдары.
Е.Пугачев көтерілісін басқан қолбасшы А.В:Суворов көтеріліс бастаған топтарының

жетекшісі: Сырым Датұлы деп айтты.

Абылай ханға сан шумақтарын арнаған ХVІІІ ғ атақты ақындары:

Тәтіқара, Үмбетей, Бұқаржыраулар.

Абылай ішкі саяси жағдайдың шиеленесуінен: Ресейлік бағытты ұстанды.
1773-1775ж. Белгілі би Дәуітбай Пугачев өкілдері жеткізген үндеумен танысқан соң:

өзіне жақын старшындармен келісіп, соғысты қолдауға шешім қабылдады.

Сырым Датұлының казак әскерлерімен алғашқы ірі қақтығысуы:1784ж. болды.
«Сайланған хан халықтың қалауынан шағұ » керек: Сырымның талабы.
Орынбаор әкімшілігі Сырым Датұлының көзқарасын өзіне қарату үшін Хан кеңесінің құрамына: Нұралыны, оның тұқымын хат тағына жолатпау.
Қазақ жерінде тілмаштар дайындайтын Азиялық училище ашылды: 1789 жылы

ХІХғасырлардағы Қазақстан
Бородино шайқасында көрсеткен ерлігі үшін қазақ жауынгері. Майлыбайұлы күміс медальмен марапатталған.
Бородино шайқасында көрсеткен ерлігі үшін 1-тептяр полкінің старшыны көгілдір ленталы медальмен марапатталды: Қарынбай Зындағұлұлы.
1812жылғы 27 шілдеде Малаево Болото және Левия деревнялары түбінде болған ұрыстырда қатардағы жауынгер қазақтар айрықша көзге түсіп,оларға хорунжий атағы берілді: Мұрат Құлшоранұлы, Еріш Азаматұлы.
Рамоново деген жерде болған шайқаста атты әскер жауынгерлері:Боранбай Шуашбайұлы, жасауыл Ықсан Әубәкірұлы.
Вязма түбіндегі ұрыста ерлік көрсеткен 1-тептяр полкінің жасауылы 3-дәрежелі «Қасиетті Анна» орденіне ие болды:Сағит Хамитұлы.
Башқұрт полкі құрамында шайқасқан қазақ , ерлігі үшін «Георгий» орденінің толық кавалері атанды: Нарынбай Жанжігітұлы.
Башқұрт полкі құрамында ұрыс қимылдарына қатысқан қазақтардың ішінде жауынгер ақын: Әмен Байбатырұлы.
Башқұрт полкі құрамында Лейпциг, Глогау қалаларына жасалған тіке шабуылға қатысты, Веймар, Ганау және Майндағы Франкфурт қалалары түбінде болған ұрыстарға қатысқан қазақ жауынгерлері. Жанжігітұлы мен Байбатырұлы.
3-Орынбор казак полкінің құрамында болған, орыс-түрік соғысына қатысып, М.И. Кутузовтың қолынан марапатты алған: Яков Беляков.
Құрманғазының туған жері :Бөкей ордасында туды.
1821 ж. Тентектөре бастаған көтеріліс: Қоқандарға.
1821 жылғы Қоқан хандығына қарсы қозғалыстың басшысы:Тентектөре.
Тентек төре бастаған Қоқан хандығына қарсы көтерілісшілердің базалық лагері: Сайрам.
Жәнібек пен Керей ұрпақтары Кіші жүздің билігінде: 1822ж. (патша әкімшілігінің билігі хандық жүйені алып тастау).
«Бұқтырмада көп емдеп, көп көмектестім» деп жазған ХІХғ. Жартысында саяси жер аударылған: М.Муравьев-Апостол.
Жәңгір ханның бұйрығымен жасалынған киіз үй сыйлыққа тартылды:І Николайға.
Бөкей ордасында «Хан кеңесі» құрылды:1827ж.
1836-1838ж.ж.көтеріліс жеңіліс тапса да, оң жағы :жылдан-жылға көтеруіне белгілі дәрежеде шек қойылды.
ХІХғ. Іжартысында Хива және Қоқан хандықтары қазақ жеріне жасаған жорықтарында үміт артқан ел:Англия.
Кенесары бастаған көтеріліспен күресу үшін патша үкіметі дереу тұрғызылған бекіністер: Ырғыз және Торғай өзен бойларында.
Тұрмысқа шыққан келіншектер бір жылдан кейінгі киетін бас киімі:Желек.
Жанқожа Нұрмұхамедұлының жетекшілік еткен сыр бойы қазақ көтерілісшілердің ошағы болды: Жанақала.
ХІХ ғ. ислам мектептеріне шек қойып, әкімшілік жағынан қысымшылық көрсеткен туралы құжат: «Ресейдің шығыс аймағында мұсылмандықпен күресу шаралары».
Қазақстанға саяси жер аударылған Тарбағатай таулары мен Қалба жотасын зерттеген: Е.П.Михаэлис.
ХІХғ. І жартысында. Каспий теңізінің солтүстік-шығыс жағалауын зерттеудегі экспедициясына қатысқан: Г.Карелин.
ХІХғ. Композитор, сыбызғышы: Сармалай.
Есіл мен Ертіс линиясының түйісу бекінісі: Өскемен.
Кіші жүздің ханы, «Шалқыма» күйінің авторы, композитор:Жанторе.
1841 жылы Кенесары әскерлері қоқан әскерлері орналасқан қалаларды қоршады:Жанақорған, Созақ, Ақмешіт.
1841жылы Кенесарыны хан етіп сайлауы болған себеп:қоқан бекіністерін алуы.
1842ж. Феодалдық езгіге қарсы бас көтерген қазақтардың басты талаптары:хан мен сұлтандарға бағынбау, алым-салық төлемеу, жер тапшылығын шешу, Ішкі ордадан (Жайықтан)Кіші жүзге өтуге рұқсат алғандар: Аббас Қошайұлы және Лаубай Мантайұлы.
1843 жылы Төменгі Сыр қазақтары хиуалықтардың Қуандария бойындағы бекінісін халық батырдың жетекшілігімен талқандады: Жанқожа.
Саяси жер аударылған «Кіші жүз руларының картасын » жасаған: В.Вольховский.
ХІХғ. 50-60ж.ж. Оңтүстік Қазақстанның Ұлы,Орта жүз қазақтары қоқандарға қарсы тұруы: Орыс әскерлерінің келуіне себеп болды.
1844ж. Кенесары бастаған көтеріліске қосылған Кіші жүз сұлтаны: Жантөреұлы (Ахмет)
Ішкі Ордадағы Хандық билік: 1845ж. сақталды.
Ұлы жүз қазақтарын басқару туралы нұсқауларға сәйкес, бұл өңірге ресейлік пристав тағайындалды:1848 жыл қаңтар.
1853 жылы Ш.Уәлиханов Сібір кадет корпусын тәмәмдағаннан кейін алағн шені:корнет (офицерлік атақ).
Шоқан Уәлихановтың«Алтышара жағдайы.....» атты еңбегінде бұл өлкенің географиясын, тарихынын, халықтың әлеуметтік өмірі туралы түйінделген: Шығыс Түркістан өлкесі.
«Алтышара жағдайы.....» атты ғылыми еңбегінде Шоқан Уәлиханов саяхатта болған ел туралы : Қашғар.
Ұлы жүздің оңтүстік аймақтары әлі Қоқан билігінде болды Таушүбек бекінісі орыс әскерлеріне қантөгіссіз берілді: 1851 ж. (шілденің 7-і)
1853ж. Өзінің жасына қарамай Орынбор губернаторы В.А. Перовскийдің қоқандықтарға қарсы жорығына қатысып, Ақмешітті алуға, Сыр бойы қазақтарын Қоқан езгісінен азат етуде үлес қосқан: Әмен Байбатырұлы.
1853ж. Сырдарья бойындағы Ақмешіт бекінісін орыс әскерлерімен алынғаннан кейін атау өзгеріп: Перовск деп аталды.
ХІХғ 50-60ж.ж. Ұлы жүз бен Орта жүздердің аймағына Ресейдің енуінің негізгі себебі:қазақтардың қоқандақтарға қарсы тұруы.
Жаңа-Ишим линиясындағы ірі бекініс:Петропавл.
ХІХғ.аяғында Қазақстанда өткен жұмысшылар көтерілістердің қойылған талаптарының басымы:экономикалық.
1856ж. Ш.Уәлиханов топографиялық және картографиялық деректерде сипатталға неңбек: Ыстықкөлдің көлемі.
1857ж. Ыбрай Алтынсарыұлы Орынбор шекаралық комиссиясы жанындағы мектепті: алтын медальмен бітірген.
1857ж.(9-қаңтар) Жанқожа әскері мен Фитингоф әскерінің шешуші шайқасы өткен жері:Арықбалықта.
1858жылы Жетісуда Қоқан хандығына тәуелді болды.Езгіге қарсы көтерілісте қарсылық көрсеткендер: қазақ және қырғыз шаруалары.
Ұзынағаштағы шайқас Қоқандықтардың әскери әлсіздігін байқатты:1860ж.
1862-1877жғжғ ұйғырлар мен дүнгендер көтерілісі болғаннан кейін Қытайға қайтаратын жер туралы Ресей мен Қытай арасындағы келіссөз жүргізілді:Іле аймағы.
ХІХ ғ. ІІжартысында қоныстанушылардың Жетісуға қоныс аудару бекінісі:Верный.
Ш.Уәлиханов атақты орыс ғалымын «Қазақ халқының Геродоты» деп атады:А.И.Левшинді
Кезінде Ш.Уәлиханов Алтын Орда ханы Мұхаммедтің ықпалды билерінің бірін сынайды, кейін Керей мен Жәнібекті жақтасы болған «көшпелілер философы» деп атаған ақын-жырау:Асан Қайғы.
1867-1868ж.ж. облыстар бөлінді: уездерге.
1867-1868ж.ж. уездер бөлінді: болыстарға.
1867-1868ж.ж. Бөкей хандығының бұрынғы территориясы :Астрахан губерниясына кірді.
«Орал, Торғай, Ақмола және Семей облыстарын басқару туралы уақытша Ережені» ІІ Алексндр бекітті: 21 қазан 1868ж.
Күйші композитор, қобызшы, Қорқыт музыкасының жаңғыртушысы (VІІІғ.): Ықлас Дүкенұлы.
1867-1868 ж.ж. реформа бойынша қазақстанда басқару жүйесі : бесбуынды
1867-1868ж.ж. реформа бойынша облыс бақаруы:әскери губернаторда болды.
Қазақ жерінің этнографиясын, тарихын, географиясын зерттеуде, Қазақстанға ресейліктердің қызығушылығы байқалатыны туралы беделді ғылыми қоғамды атаңыздар және басқа аймақтарда ашқан филиалдары: Орыс географиялық қоғамы.
«Түріктердің,қырғыздардың, қазақтар мен хандардың шежірелері» еңбегінің авторы: Ш.Құдайбердіұлы.
«Қырғыз-қазақ және қырғыз-қайсақ ордалар мен далаларды суреттеу» зерттеу жұмысын жазған орыс ғалымы: А.Левшин.
Абайдың қазақ әдебиетінің дамуына қосқал үлесі: жазба қазақ әдебиетінің негізін салған.
19ғ. күйші, шертпе күйдің негізін қалаушылардың бірі, лирик сазгер:Тәттімбет.
Атақты жазушы, орыс география қоғамының мүшесі:Ш.Құдайбердиев.
ХІХғ. Қазақстанда кітап щығару ісін дамуында үлес қосқан: Орыс географиялық қоғамы.
1867-1868 ж.ж. реформаның негізігі мақсаты: шыңғыс ұрпақтарының басқару жүйесінде түбірлі өзгерістер енгізу.
1868 ж. Ресейден келген қоныстанушылар «Уақытша ереже бойынша шаруалардың Жетісуға қоныс аударушыларға» жер берумен бірге : салық төлеуден және міндеттіліктен 15 жылға босатылады
1867-1868ж.ж. реформасы бойынша облыстық басқармалары мынандай бөлімдерден тұрды:шаруашылық, сот істері, жарлықты жүзеге асыру.
Әскери министр Милютиннің «бұларды келістіріп жазалау»керек деп нұсқауына сай көтерілісшілерді құдалаудан аянған жоқ: Орал, Торғай облыстардағы көтерілістер.
1867-1868 ж.ж. реформа бойынша Орынбор генерал-губернаторлыққа кірген:Орал, Торғай.
1867-1868 ж.ж. реформа бойынша облыстық басқару жұмысын бақылады:вице-губернатор.
Абайдың ұлы Абдрахман білім алды:Пербургте.
1867-1868 ж.ж. реформа бойынша Орынбор, Орал және Торғай облыстары генерал-губернаторлығы құрамында: Орынбор.
Дүниежүзілік көрмеге қойылған: ұлттық киімдер,зергерлік заттар қойылған қала: Париж.
1870 болған Маңғыстау көтерілісінің жетекшілері: Досан Тәжіұлы, Иса Тленбайұлы.
1870ж. көтерілісте жеңіліс тапқаннан кейін 3000-ға жуық шаңырақты ертіп, жазалаушылардан ығысқан бойы: Хиуа хандығына өтіп кетті.
«Қырғыз хрестоматиясын» жазғанда Ы.Алтынсарыұлы қолданды:орыс алфавитін.
Орыс мекендеріне шекаралас тұрған, жұмыс істеген қазақтар төледі: билетті алым
1870 ж. Маңғыстауды азаттық қозғалыс жалыны шарпыды: Рукин отрядыңың талқандалуы.
1880 ж. ақын Дулат Байбатырұлының жазған поэмасы: «Өсиет - нама».
Патша үкіметінің саяси жер аударуды Қазақстанның Далалық губернаторларына тарату туралы шешім:1881ж.21 тамыз.
ХІХғ екінші жартысында орыс тау- кен өнеркәсіпшілеріне кен жерлерді су тегін сатып жіберді, Жезқазған кенін сатылып алды:100сомға.
Келісім Ресей мен Қытайдың Қазақстан арқылы сауда байланыстарына кең жол ашты деген құжат:1881ж. Петербург келісімі.
Іле өлкесінің тұрғындарына 1881ж. Петербург келісімінде қарастырылды:қытай немесе орыс азаматтығын таңдау.
1881 жылы Петербург келісімі бойынша Қазақстанға қоныстанған ұйғырлар мен дүнгендерсаны:45000 ұйғыр, 5000 дүнгендер.
ХІХ ғ соңында шығыстанушы, академик «Түрік тайпаларының халық әдебиет үлгілері» атты еңбегін жариялаған: В.В.Радлов.
ХІХ ғ соңында қазақ халқының тілін, салт-дәстүрін, тарихын, фольклерін зерттеген шығыстанушы, академик:В.В.Радлов.
Қазақстанда ХІХғ. екінші жартысында әлеуметтік-экономикалық жағдайы бойынша ауылдық пролетариатқа жатты:жатақтар.
Қазақстанда Қытаймен тікелей Іле су жолының ашылуы: 1883ж.
1886ж. «Ережеге» сай мұсылман тұрғындарының ісін жүргізетін төменгі сот буынын ұйымдастыру көзделді: «Халық соты» .
«Лепсі өлкесін қоршаған таулар» картинанын авторы:В.Верещагин.
1891 ж. «Ережеге» сәйкес Қазақстандағы Ресейдің орталығындағы губерниялық басқармаларға теңестірілді: облыстық басқаруды.
1891 ж. «Ережеге» сәйкес Қазақстан территориясында генерал-губернаторларға: шексіз билік берді.
1891 ж. «Ережеге» сәйкес Түркістан өлкесінде: үш облыс құрылды: Сырдария, Ферғана және Самарқан.
1891 ж. «Ережеге» сәйкес Қазақстанда болыс басқарушылары мен ауыл старшындарын бекіту не бекітпеу де: (әскери губернатордың қолында болды.) ішкі істер министрі.
1897 ж. халық санағы бойынша ең көп қоныстанған қалалар:Орал, Верный.

ХХ-ХІХ ғ. Қазақстан.

1. 1905 ж. еңбекшілердің бірлігін қуаттайтын саяси еруеілдер: Перовскіде өтті.

2. 1905-1907ж қазақ – орыс еңбекшілерінің интернационалдық бой көрсетуінің ең бастысы успен (Нілді) кенішіндегі оқиға: кеніштің шетелдік иелері талаптардың біразын орындауғы мәжбүр болды.

3. 1905 ж. қазан айының 17-інде патша манифесін қазақ ұлттық-демократиялық интеллегенциясы: (халықты алдау) әшкерлеп, сынады.

4.1905ж. Семейдегі пошта-телеграф қызметкерлерінің ереуілі: саяси талаптар қойды.

5. Қарқаралыда өткен саяси жиынға белсене қатысқан:М.Дулатов.

6. Семей облысының губернаторы Галкин 1905ж. қараша айында көтерілісті жаншу үшін әскери күш шақыртуына себеп болған оқиға: пошта-телеграф қызметкерлерінің ереуілі.

7. «1905-1907ж.ж.) Бірінші орыс революциясы кезінде Успен кенішіндегі жұмысшыларының ірі көтеріліс бағытталды: шетел капиталисттеріне.

8. Столыпиннің үкіметі аграрлық саясат қабылдап, кулак топтары арқылы тірек алуды ойластырды: шаруалардың жерлерін тартып алды.

9. ХХғ. Қазақстанда ұлттық-демократиялық қозғалыстың негізгі себебі: шаруалардың жаппай көшуі.

10.Орынбор-Ташкент темір жолы пайдалануға берілді:1906ж.

11. Оқу –ағарту ісін дамыту туралы Ережелерқабылданды. Бұл ұлттық аймақтарда орыс-қазақ мектептерінің кеңеюіне жол ашты:1906ж.

12. ІІ мемлекеттік Думаға Жетісудан сайланған алғашқы қазақ инженері: М Тынышпайұлы.

13. Сайлаудың жаңа ережелерінің өзгеруінебайланысты «Түземдік» халық арасынан ІІ мелекеттік Думаға Ақмола облысынан сайланған: молла Шәймерден Қосшығұлұлы.

14.1911жылы Орынборда шыққан «Маса» еңбегінің авторы:А.Байтұрсынов.

15. (1911-1915ж.ж.) Айқап жұрналының редакторы: М.Сералин.

16. Бірінші дүниежүзілік соғысының әділетсіз болғаны туралы «Қайта соғыс» мақаласының авторы: А.Бөкейханов.

17. ХХғ. Қазақстанның, Ресейдің шикізат колониялардың маңызының өсуі: Бірінші дүниежүзілік соғысы.

18. 25 маусымда патша жарлығы Түркістаннан және Дала өлкесінен реквизицияға : 500 мыңнан астам жігіт алу көзделді.

19. 1916 жылғы ұлт-азаттық революциясындағы қазақ халқының бірігуі: ұлттық тәуелсіздік идеясы.

20. 1916 ж. Қарқаралыдағы жетекшісі абақтыда ұландырылған (азаптап өлтіріледі) жетекші: Ж.Мәмбетов.

21. 1916 ж. Жетісудағы жетекшісі: Тоқаш Бокин.

22. Жетісуда Кеңес өкіметін орнатуға қатыспаған :С.Сейфулин.

23. 1916 ж. көтерілісті ІV Мемлекеттік думада патша үкіметінің саясатын отаршыл әкімшілін сынады: А.Ф.Керенский.

24. Жазушы Сәбит Мұқанов өзінің шығармаларында 1916 жылдағы көтеріліс суреттелген: «Ботагөз»

25. 1916 ж. көтеріліс кезінде БӘшекеев хан болып сайланды: Верный уезінде.

26. «Жас қазақ» жастар ұйымы құрылды: Ақмола қаласында.

27.Семейде кадеттер шығарған газет: «Свободная речь».

28. «Оян,қазақ» өлеңдер жинағының авторы қоғам қайраткері:М.Дулатов.

29. Қазақтардың жерлерін тартып алынуы «қазақтар мен орыстар арасында дала өлкесінде этникалық шиелініс»болғаны жайлы жазған: Т.Рысқұлов.

30. Қазақстандағы 1916ж. көтерілістің негізгі себебі: патшаның жер саясаты.

31. Қазақстандағы Уақытша үкіметінде комиссарлары болып кірді: Ә.Бөкейханов пен М.Тынышбаев.

32. 1916 ж. тамызында болған көтеріліс Патша режиміне қарсылық білдірген аймақтың ірі ошағы : қарқара жәрменкесі.

33. Қозғалысты жаншу үшін, жергілікті казактардан жазалаушы отрядын ұйымдастырған Жетісу генерал-губернаторы : Фольбаум.

34. Жетісу генерал-губернаторы Фольбаум қозғалысты жаншу үшін жазалаушы отрядын құрған : жергілікті казактардан.

35. Қазақ ауыл пролетариятына жатты: жатақтар.

36. «Қазақ»газетіне басылғын І дүниежүзілік соғысты әділетсіз деп жазған қоғам қайраткері: Ә.Бөкейханов .

37. 1917 ж.Жетісуда өткен қазақтар съезде қабылданған шешім: шеттен көшіп келушілерге тыйым салу.

38. 1917ж. Әулие-Ата мен Меркеде құрылған ұйым: «Қазақ жастарының революцияшыл одағы».

39. 1917ж. жазда Аягөзде майдангерлерден «тыл жұмыстарына» алынғандар құрды: «Солдаттардың орыс- мұсылман ұйымы».

40.1917ж. жазда Черняев Кеңесінен басқа кімнің қолында болы: эссерлердің.

41. 1917ж. 22 қарашада Түркістан съезі өткен Ферғана мемлекетінің көне астанасы:Қоқан қ.

42.Алаш Қазақ қырғыз облыстарының автономиясының басқа халық өкілдерінен сайлау Кеңестің төрағасы:Әлихин Бөкейханов.

43.ХХғ. басында қоныстанған шаруалар категорияларындағы жердің көлемі 15 десятинадан асса олар: кулактар деп аталды.

44.Қазақстан территориясында жұмысшылар және солдат депутаттарының Кеңестері құрылды:Ақпан революциясынан кейін.

45. Орынборда 1917ж. 21-26 шілдеде өткен жалпы қазақ съезінде қабылданды: қазақ облыстары ұлттық-аймақтық автономия алуға тиіс.

46. 1917 жылдың Ақпаннан Қазанға дейін аралығында Қазақстанның демократиялық қозғалыстың бағдарламасында Ресейдегі мұсылмандарды бірігуіне шақыру үшін қамтылмаған мәселелер: халықтың экономикалық, таптық мүдделерін қорғау.

47. 1917 ж. 7 наурызда Петроград Кеңесі және Мемлекеттік Думаның мүшелерінің жиналысында Қазақстан жерінен Торғай облысынан: Әліби Жангельдин сөйледі

48. ОрталығыҚоқан қаласын болаған «Түркістан автономиясы» атты жаңа мемлекеттің құрылуы: қараша 1917ж.

49. Орынборда құрылған Алашорда : 1917 желтоқсан.

50. 1918 жылы сәуірде Түркістан өлкесі кеңесінің төтенше V сьезінде қаралған мәселелерТүркістан Автономиялы Кеңестік социалистік республикасы жарияланып:РКФСР-дың бөлігі ретінде танылды.

51. Азамат соғысы жылдарында Дала өлкесінде болған комиссар: Әліби Жангельдин.

52. 1918ж. Жетісуда Р.Мариченканың ұсынысымен құрылған коммуна: «Жаңа эра (дәуір)».

53.1918 ж. Бөкей облысындағы халыққа білім беру комиссары:С.Мендешев.

54.Азамат соғысы жылдарында ұлтты біріктіру тактикасының жетістігіне үлес қосқан ағартушы, гуманист: А.Батұрсынов.

55. Черкасскіні қорғауға Жетісу майданының қолбасшысының әскері көмекке келуге әреке жасады.Шайқас кезінде қаза табады: Л.Емелев.

56.Азамат соғысы кезінде Солтүстік Жетісудағы қатаң атаман: Б.Анненков.

57.Солтүстік және Шығыс Қазақстанды азат еткен Шығыс майданның 5-армиясының жетекшісі: М.Тухачевский.

58. Азамат соғысының Қазақ жеріндегі ең соңғы майданы-Солтүстік Жетісу майданы жойылды: наурыз 1920ж.

59. 1920ж. маусымда контрреволюциялық бүлік ұйымдастырды: Верныйда.

60.Отаршылдықпен күресудің нәтижесінде қазақ ұлттық мемлекетінің қалыптасу жолы: Қырғыз (Қазақ) Автономиялы Кеңестік Социалистік республикасын құрылуы.

61. Қазақ АКСР-нің құрылуының құжаты: Қазақ АКСР еңбекшілері құқықтарының декларациясы.

62. 1921ж. басында шаруалар наразылық білдірді:саяси коммунизм саясатына.

63. 1921ж. қаңтарда ұлттық жұмысшы табының қалыптасуына белсенді қатысушылардан:кәсіподақ құрылды .

64. ЖЭС кезінде ауыл шаруашылықты қалпына келтіру үшін құрылған ұйым: «ауылшаруашылығы несиесі қоғамы».

65. 1921ж Жер-су реформасының негізгі мақсаты:патша тартып алған жерлерді қайтару.

66.1921-1922ж.ж. жер-су реформасын жүргізуде белсенді қатысқан: «Қосшы» одағы.

67. «Қызыл керуен» өткен жер: Орынбордан Семейге дейін.

68. 22-қарашада Қазақтанның ОСК «іс жүргізу қырғыз (қазақ) тілінде жүргізуі» туралы Декрет шықты:1923ж.

69. 1925ж. желтоқсанда. Бүкілқазақтықстандық V коференциясында қаралған мәселе «Ауылды кеңестендіру» : жергілікті басқару органын большевизациялау.

70. 1926 ж. Әулие-Ата жерінде ежелгі Тараз қаласында қазба жұмыстарын жүргізген ғалым: М.Е. Массон.

71.Қазақстанда еңбекшілер классы индустриалды өзекті қалыптастырғандар: Ресей және Украйнадан келгендер.

72. «Қазақстан отар болып келді және солай болып қалды» деп айтқан қайраткер : С.Сәдуақасовтың сөздері.

73. 1926ж .қаңтарда Қызылордада елғашқы ұлттық қазақ театры ашылып, басқарды: Ж.Шанин.

74. 1928 ж. Бүкілқазақстандық мәдени жорық бағытталды сауатсыздықты жою:комсомолмен ұйымдастырылды.

75. 1928ж. қабылданған жаңа аудандастыру басқару жүйесін . төрт сатылы басқаруды қарастырды.

76. «Қызыл астананың» талантты сәулетшілер және инженерлері (Қызылорда)1928ж. террор кезінде репрессияға ұшырағандар: П.Буддаси, С.Голдгор, М.Тынышпаев.

77. РКФСР үкіметі жанындағы Түрксіб құрылысына жәрдемдесетін арнаулы комитет басшысы:Т.Рысқұлов.

78. Қатардағы жұмысшыдан, Түрксіб темір жолының бастығына дейін көтерілді: Д.Омаров.

79. ХХғ. 30-жылдары Түрксіб 5 жылға белгіленіп :3 жылда құрылып бітті.

80. 1930ж. 28 сәуірде Түрксібтің солтүстік және оңтүстік учаскелері түйіскен станция:Айнабұлақ.

81. КСРО ғылым Академия комиссиясының ғылыми ұсыныстары бойынша ХХғ. 20-30ж. Қазақстанның, Оралдың, Батыс Сібірдің ресурстарын әскери жағдайына көшірілуі: әскери экономикасының даму негізі болды.

82.Елдің индустриализация ненің есебінен жүрді: шаруалардан жиналған салықтардан.

83. Индустриализацияның негізгі табыс көзі:ауыл шаруашылығы.

84. Ұжымдастыру бағытын жариялады ХV партия съезд: коммунисттері.

85. Ұжымдастыру жүргізу үшін партия тартты: (8 мың.)жұмысшыларды.

86. Қазақстанда ауыл шаруашалықтағы жұмысшы күшін, қаражатты, өндіріске аудару жүйесін қалыптастыру басталды: 1928.

87. 1929ж. республикада мал басы: 40,5 млн. құрады.

88.Қарақұм көтерілісі Орынбордағы Қызыл Әскердің 8- дивизия күшімен талқандалып, 175 адамды атуға үкім шығарғандар қарсылық білдірді: ұжымдастыруға.

89. Қазақстанда жаппай күштеп ұжымдастыру жылдары:1929-1931ж.ж.

90. Көшпелі өркениеттің бұзылуы және ғасырлап қалыптасқан ауылдық өмір сүру, қазақ қоғамының жоюылуы,: ұжымдастыру мен отырықшылықтың біріктірілу кезеңі.

91.Күштеп ұжымдастыру кезінде көтерілісшілер ауданның орталығын алды: Созақ (басшысы Жақыпов).

92. Торғай өлкесінде шаруалардың қарулы көтерілісі: (1929ж. 1 қараша) Батпаққара Қостанай округы.

93.1929ж. Қазақстанның астанасы Қызылордадан көшті: Алматыға.

94.Қазақстанның астықты аудандарында колхоздық құрылыстың негізіг формасы:ауыл шаруашылық артелі.

95. Қазақ ұлттық театр сахнасында көрсетілген тұңғыш қойылым: «Еңлік-Кебек»

96. Алғашқы қазақ операсының негізін салған Е.Брусиловскийдің лирикалық поэмасы : Қыз Жібек.

97. Аса көрнекті қазақ жазушысы , драматург, аудармашы, әдебиеттанушы, кеңес әдебиетінің негізін салушы. 4 сәуір. 1930ж. ату жазасына үкім шығарды: Ж.Аймауытовқа.

98. 1931ж. желтоқсан ҚАҚСР Орталық атқару комитет президиумы және халық шаруашылық комитеті енгізген: «15-50 жас арасындағы сауатсыз халыққа жалпыға бірдей міндетті білі беру» енгізілді.

99. «15-50 жас арасындағы сауатсыз халыққа жалпыға бірдей міндетті білі беру» енгізілді:1931ж.

100.1932 ж. шілде аштық апаты мен себептері туралы Ф. Голощекинге жазды: «бесеудің хаты».

101. жұмысшылар классының арасында қазақтар құрамының үлесі 19,8 % дан 43% ға өсті: 1931-1933ж.ж. ұлы жұт жылдары.

102. Қазақстанда болған ұжымдастыру саясатының салдарына Қазрайком ХКК мен Ф.Голощекинмен бас болып: халық алдында ешқандай жауапкершілікке жауап берген жоқ.

103.ХХғ. 20-30 ж. екінші жартысында мектеп құрылысында білім беру қамтуында назар аударылды: қазақ қыздарына.

104. Көшпелі, жартылай көшпелі шаруашылықтан отырықшы шаруашылыққа толығымен көшуді аяқтау жоспарланды :1933 ж.

105. КСРО ХКК және БКП (б) ОК қаулысы «Қазақстан үшін кадрлар даярлау» туралы Қаулы жарияланды:1933ж. 2 қыркүйек.

106. Қазақстанда индустриализация жылдары «екінші Баку» деп, жаңа мұнай базасы :

Ембі мұнайы.

107.Күштеп ұжымдастырудан кейін 1931ж. 1 қаңтарда мал саны құрады: 4,5 млн.

108. Бірінші маусымда 100-ден аса рет қойылған спекткль: Айман-Шолпан.

109. «Қырғыз (қазақ) халқының 1000 әні » жинақтың авторы: А.Затаевич.

110. 1934 ж.қаңтарда Алматыда ашылды: Қазақ мемлекеттік музыкалық театр.

111.Құрманғазы атындағы Қазақ мемлекеттік оркестрі құрылды: 1934ж.

112. 1935ж. 5-қазанда Соловки лагерінде қайтыс болды:М.Дулатов.

113. «Көңіл ашар» күйінің авторы, сазгер: Д.Нүрпеисова.

114. Қазақ АКСР кеңестік федерациясының он бір одақтас республикалар құрамына кірді: 1936ж.

115. Қазақ КСР -ібірінші Конституциясы қабылданды:наурыз 1937ж. наурыз.

116. Кеңес билігінің нығаюына алғашқы кездерде сайлау құқығы: болыс басқарушылардың ұрпақтарына берілді.

117. Қазақ әдебиетінің негізін салушылардың бірі « Алашорда» мүшесі, «буржуазияшыл- ұлтшыл» деген жалған айып тағып, репрессияға ұшыраған: М.Жұмабаев.

118. 1938ж. Мәскеуде өткен қазақ өнерінің бірінші декадасында Күләш Бәйсеитова құрмет атағына ие болды: КСРО-ның халық әртісі.

119. Атақты күрішші әр гектардан 260 пұт жинап, рекорд жасаушы : Ы.Жақаев.

120.Фашистердің жоспары бойынша Қазақстан болашақ отарын құруды жоспарлады.

«Үлкен Түркістан».

121. 1937-1944ж.ж. Қазақстан территориясында 1 миллион адамдар орнықтырылды : депортацияланған.

122. Ұлы Отан соғысы кезінде тарының гектарыныа 201ц. Өнім алып, дүниежүзілі рекорд көрсеткен, атақты еңбек ардагері: Ш.Берсиев.

Ұлы Отан соғысы екінші дүние жүзілік соғыстың құрамдас бөлігі.

22 мусым

1941ж

5 желтоқсан

1941ж.

19 қараша 1942ж.-

2 ақпан 1943ж

5шілде 1943ж.

2 мамыр 1945ж.

9 мамыр 1945ж.

ҰОс басталуы.

Мәскеу түбіндегі шайқас

Сталинград

Курск

Берлинді алу

Жеңіс

Ұлы Отан соғысы кезінде 497 жауынгер Қазақстандықтар алған атағы : Қеңес Одағының батыры

Екі мәрте Қеңес Одағының батыры атағын алғандар:Л.Беда, И.Павлов, Т. Бегельдинов (ұшқыш шабуылшы), С.Луганский (ұшқыш-истребитель) .

142 қазақстандық- солдат ерлігі өрденінің толық иегері (3 дәрежелі Даңқ ордені ).

1 қыркүйек 1939ж.-Екінші дүниежүзілік соғыстың басталуы,

2қыркүйек 1945ж.-Екінші дүниежүзілік соғыстың аяқталуы.

Ұлы Отан соғысы(22 маусым 1941ж. -9 мамыр 1945ж.) екінші дүние жүзілік соғыстың құрамдас бөлігі болады.

1. 1943ж. ақпанда іске қосылды: Ақтөбе ферроқорытпа зауыты.

2. «Қазақ КСР тарихы» жарық көрген Бекмахановтың еңбег: 1943 ж. шықты.

3. Соғыс тарихында алғаш рет Кеңес Одағының батыры атағын алған қазақстандық: К.А. Семенченко.

4. Соғыс кезінде көшіріліп әкелінген Мәскеудегі авиация, түсті металл институттары, Украинаның біріктірілген мемлекеттік университеті қомақты атқарған ісі:мамандандырылған кадрлар даярлау.

5. Ротаның саяси жетекшісі, басқарған автоматшылар ьобы жау танкісін жойып, бөлімшелерін жау қоршауынан алып шықты:М.Габдуллин.

6. Ленинград үшін ауыр күндерде өзінің ерлігімен қаза тапқан Сұлтан Баймағамбетов: жаудың қорғаныс ұясын оқ жаудырып тұрған аузын кеудесімен жауып, қаза тапты.

7. 48-атқыштар дивизиясының мергені Ориенбаум алғы шебінде шайқасты: Дүйсенбай Шыныбеков.

8. Ұлы Отан соғысы жылдарында бірінші болып жанған ұшағын жау тобына бағыттап ерлік көрсеткен-А.Маслов экипажы. Оның құрамында болған қазақстандық: Бақытораз Бейсекбаев.

9. 11 жауынгер 300 фашистке қарсы шайқасып, түгел қаза тапты.Ержүрек жауынгерлер қорған төбе «Шығыстың 11 батырының төбесі» орналасқан: Сталингардта

10. Фашистердің 5 танкісін, өздігінен жүретін «Фердинант» зеңбірегін, 3 автомашинаны жойғаны үшін, Днепрден алғашқылардың бірі болып өткен: Қойгелді Аухадиев.

11. Ұлы Отан соғысынан кейін өндірісте жұмыс қол жетіспеушіліктен : әскер қатарынан әскерлерді ірі масштабты түрде босату жүргізді.

12. 1946ж. қола дәуірін зерттеуге археологиялық құрылды жетекшілік еткен: Әлкей Хаканұлы Марғұлан.

13. 1946ж. 18-наурыз «қираған КСРО –ның халық шаруашылығын қалпына келтіруүшін 5 жылдық жоспар » қабылданған Заң. 1946-1950ж.ж.

14. «ХІХғ. 20-40жылдарындағы Қазақстан» 1947жылы шыққан монографияның авторы: Е.Бекмаханов.

15. Беғазы археологиялық ескерткішін ашқан, республиканың ірі тарихшысының көзқарасы жат деп танылған. Ә.Марғұлан.

16. 1947жылы қазақстан археологтыраның бірі, қазақтардың өткен өмірлері туралы жалған көзқарас үшін айпталды:Ә.Марғұлан.

17. 1949 жылы сазгер М.Төлебаев және қоюшылар мен орындаушыларының бір тобы КСРО Мемлекеттік сыйлығына ие болып, қойған опера (Қозыбаев. 9с. 124 б.2009ж.): «Біржан-Сара».

18. Соғыс жылдарында үзілген жалпыға бірдей міндетті жетіжылдық білім беру қайтадан қолға алынды: 1949ж.

19. Соғыстан кейінгі жылдары Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің «Қазақ КСР Ғылым Академиясының Тіл және әдебиет институтының жұмысындағы саяси өрескел қателіктер туралы» қаулысы жарияланған соң ұлтшылдықты айыптап, ұлтшылдықтар қатарына жатқызылды: С.Мұқанов, М.Әуезов.

20. 1950ж. Қазақ КСР Ғылым Академия жүйесінде: 50 ғылыми зерттеу мекемесі болды.

21. Тоталитарлық жүеден кейін Отанға қайта оралу:репатриация.

22. Қазақстанда сауатсыздықты жою міндеті орындалды: 50-жылдардың аяғында.

23. 1950ж. ұзындығы 483км. темір жолы іске қосылды: Мойынты-Шу.

24.1950ж. мұнай өндеу құрылысы енгізілді: Мұнайлы.

25. Наурыз айында КСРО –ның Жоғарғы Кеңесі бейбітшілікті қорғау туралы Заң қабылданды:1951ж.

26. Соғыстан кейінгі кезеңде (ХХғ.50ж.) еліміздің дамуында саяси экономикалық принципінің басымы: тең пропорционалды емес.

27. Қ.Аманжоловтың соғыс кезінде жазылған өлең: «Ақынның өлімі туралы аңыз» («Легенда о смерти поэта»).

28.Қазақстанның социализмге жету үшін қарастырылған балама жолдарды зерттеу мүмкіншіліктер қарастырылмады: субъективизм және волюнтаристік өктемдік басқару әдісінен.

29.1951 ж. бейбітшідікті қорғау туралы Заңда 4 миллион қазақстандықтар қол қойды, соғысты насихаттау; адамзатқа қарсы ең ауыр қылмыс деп жарияланды.

30. 1952ж.4 желтоқсан УК РКФСР 58бап 10бөлім.бойынша 25 жылға бас бостандығынан айырылған дарынды тарихшы ғалым: буржуазияшыл-ұлтшыл идеологияны дәріптеуші деген саяси айып.

31. ХХғ. 50 жылдары экономикалық жағдайға түбегейлі өзгеріс енгізу үшін: саясатта реформа өткізу қажет.

32. Соғыстан кейінгі кезеңде Қазақстан Магниткасына, Өскемен СЭС-не және басқа да құрылыстырға басшылық еткен: комсомол.

33. Соғыстан кейінгі кезеңде өзгеше ойлайтындарға: «социализмге жат».

34. Халықаралық Дж.Неру премиясының иегері А.Алимжановтың романы: «Ұстаздың оралуы».

35. Соғыстан кейінгі кезеңде шипажайлар мен демалыс үйлері, мәдени мекемелер аударылды: кәсіподақтар құзырында.

36. Соғыстан кейінгі кезеңде комсомол бақылау жұмыстарын қамтамасыз етті: пионер ұйымдарын.

37. 1954-1962ж.ж. Қазақстанда қарқынды дамыды (Қозыбаев, 9м. 107 б):энергетика, көлік және құрылыс.

38.1957ж. салаларды басқаруды жергілікті принцип бойынша қайта өзгерту (құру) барысында:халық шаруашылық кеңестері құрылды.

39. Теміртау қ. өткен жұмысшылардың толқуларын (1958 ж.) өз пайдасына пайдаланды: қылмыстық элементтер.

40.1958 ж. жазда Теміртау қ. Толқулар сипаты: әлеуметтік.

41. Ғылым дамуындағы революцияның символы:Ю.А.Гагариннің Байқоңыр космодромынан ғарышқа ұшуы.

42. Соғыстан кейінгі кезеңде алғашқы қажет тауарлардың құны себепсіз төмендеуі болған : ауыл мен деревнялардағы халықтың жағдайы күрт нашарлауы.

43. Қазақстан 50-ж. көп ұлтты республикасына айналды, 1954-1965ж.ж. тың игеру кезінде көшіп келді: 2 млн. адам (Қозыбаев, 9м. Б.117 б.)

44. ХХғ. 60-ж.Қазақстанда жаңа қалалар құрылыстары басқарылды:аймақтық ерекшеліктері ескерілмеді.

45. 1962ж. Қазақстан ЛЖКО Х съезінде жастар қамқорлыққа алды: мал шаруашылығын.

46. 1963ж. 29 қаңтарда Қазақ КСР-нің Жоғарғы Кеңес Президиумының Қаулысы «Оңтұстік Қазақстан аймағының бір бөлігін Өзбек КСР құрамына берілуі» республика ауданы бойынша қанша территориядан айырылды:3,5 млн.га.

47. Хрущев-брежнев аппаратының шешімі қалыптастырды: жаңа қоғам-кеңес халықтары.

48. 1965ж. КОКП ОК мартта өткен Пленумында ауыл шаруашылықта жүргізген саясат:закуп (сатып алу) бағасын көтеру.

49. Әлемде алғашқы су тұщыландыратын қондырғы салынды: Шевченко (Ақтау).

50. ХХғ. 60-ж. Каспий теңізінде Ақтау маңында әлемде алғашқы атом электростанция салынды: су тұщыландыратын қондырғы.

51. 1967ж. Л Брежнев «еліміздегі тарихи жолдың басты қорытындысы»:кемелденген социализмнің орнатылуы деп мәлімдеді.

52. 1969ж. жазда қазақ-қытай шекарасында, әскери қақтығыстардың 50 шақты бұзушылықтар тіркелген.Ең ірісі: Семей облысында Жалаңашкөл бойында шайқас.

53. ХХғ. 70ж. Қазақстанда өнеркәсіптің дамуы мен мұнайлы аудандардың игерілуіне байланысты транспорттың қай түрі дамыды:автомобиль.

54. 70-ж. өткен бесжылдықтармен салыстырғанда қаржыландыру көлемі еке есе ұлғайған сала: мұнай өндеу.

55.1975ж. Олжас Сүлейменовтың «Аз и Я» кітабы жарық көрді: тарихи-лингвистикалық мазмұнды.

56. «Тоқырау» жылдары шарты түрдегі кезең:60-ж. ортасы мен 80-ж. ортасы.

57. 1974ж. КСРО-ның Мемлекеттік сыйлық берілдіі: А.Нүрпейсовтің «Қан мен тер».

Трилогиясына.(драмасы қойылды)

58. 1974-1977 жылдарды Екпінді құрылыстарға комсомолдық жолдамамен жіберілді:25000 аса жігіттер мен қыздар.

59. Еуропамен серіктестік және қауіпсіздік Кеңесінің құжатында(1975ж. Хельсинки келісімі ) Батыс кілтті өзек ретінде есептеді: адам құқығының сақталуын.

60. 1979ж. неміс автономиясы қандай облыстар аумағынан құрылмақ еді:Ақмола, Павлодар, Қарағанды, Көкшетау облыстары.

61. 80-ж. аяғында шығармашылық мұрасы ақталды:М.Жұмабаев.

62. Ауыл шаруашылық өнімдерінің көлемін ұлғайту және агроөнеркәсіп кешенінің дамуында КСРО-да азық-түлік бағдарламасы қабылданды: 1982ж.

63. КСРО халық депутаттарының І съезінде Алматыда 1986ж. Желтоқсан оқиғаларына әділ баға беруді талап етті: Мұхтар Шаханов.

64. 1986ж. желтоқсанда Қазақстан Компартиясының ОК V пленумының күн тәртібінде тұрған сұрақ:ұйымдастырушылық.

65. 1987ж. қаңтар КОКП ОК-нің Пленумындаталқыланған мәселе: «Қайта құру және партияның кадр саясаты туралы».

66. Ауғанстаннан кеңес әскерлерін әкету аяқталды ақпан:1989ж.

67. ХХғ. 80-90ж.ж. Қазақстанның сыртқы экономикалық байланысында ерікті экономикалық аймақтар басты рөл атқарды:Жәйрем-Атасу, Алакөл.

68. «Әділет» тарихи-ағартушылық қоғам құрылды: 1989ж.

69. 1990ж. көктем Кеңес Конституциясының 6- бабы жойылды.Бұл айқындады: КОКП қоғамда басқарушы және бағдарлаушының ролін .

70. 1990ж. тамыз Қазақстанда ұлтаралық қозғалыс құрылды: «Единство».

71. «Азат» азаматтық қозғалыстың құрылуы:1990ж.

72. 1990ж. шілде Қазақстанда тіркелеген «Азат» атты азаматтық қозғалыстың негізгі күрес мақсаты: мемлекеттің егемендігін алуы.

73. «Алаш», «Желтоқсан» қозғалыстары пайдаболды: 1990ж.

74. Қаақстанның мемлекеттік егемендігі туралы Декларация қабылданды:1990ж. 25 қазан.

Қазақстанның Астаналары:

1920-1924ж.ж.-Орынбор қаласы.

1924-1928ж.ж.-Қызылорда.

1929-1997ж.ж-Алма-ата.

1995ж. қыркүйек- Президент Жарлығымен республика астанасы Ақмола қ.көшірілетіні жөнінде шешім қабылданды.

1997ж. желтоқсан- Ақмола Қазақстан Республикасының ресим астанасына айналды.

1998ж. 6-мамыр- Ақмола қаласының аты Астана қаласы болып өзгертілді.

1998ж. 10-маусым-жаңа астананың Халықаралық тұсау кесері өтті.

2008ж. 6-шілде- астананың 10 жылдығы.

Тәуелсіз Қазақстан.

Жергілікті атқарушы орган: Әкімдік.
КСРО референдумында азаматтардың басымы бөлігі жаңғырған Одақты сақатуға дауыс берді (76.4%):17 наурыз 1991ж.
Президенттің Үкімімімен Қазақстан Республикасының Семей полигонын жабу туралы жарлыққа қол қойды: 1991ж – 28 тамыз
Қазақстан Компартиясының төтенше съезінде қыркүйекте өзінің таратылуы туралы шешімдерін жариялады:1991ж.
«Қазақстанның халық конгресі» партиясы құрылды: 1991ж.
«Қазақстанның халық конгресі» партиясының тең төрағалары болып сайланды: О.Сүлейменов, М.Шаханов.
Қазақстан ЛКЖО-ын Қазақстан жастар одағы деп өзгерту: 1991ж.
Қазақстанның тұңғыш ғарышкердіңТоқтар Аубәкіровтың ғарышқа самғауы:2 қазан 1991ж.
«1986ж 17-18 желтоқса оқиғаларына қатысқаны үшін жауапқа тартылған азаматтарды ақтау жөнінде » Президент жарлығы шықты: 1991ж.
Беларусь, РКСФР, Украина республикаларының басшылары қатысуымен Минскіде Беловеж келісімі өтті:Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын ТМД құруды шешім қабылдады 8 желтоқсан 1991ж.
Алматыда Президенттің таққа отыру рәсімі болып (ұлықтау), ант берді: 10 желтоқсан 1991ж.
Қазақ КСР-нің Қазақстан Республикасы болып аталуы: 10 желтоқсан 1991ж.
Қазақстан Республикасының тәуелсіздігі туралы Заңның қабылдануы:16 желтоқсан 1991ж.
11 бұрынғы одақтық республика Алматыда ТМД құрылғаны туралы хаттамаға қол қойды, баспасөз конференциясын Н.Ә.Назарбаев ашты: 21 желтоқсан 1991ж.
Президенттің пікірі бойынша Республиканың қазіргі жағдайын есептесе, негізгі жүк тасымалы тасымалданады. Темір жолмен.
«Заман Қазақстан» қазақ-түрік газеті шығарыла басталды: 1992ж.
Қазақстан 2 наурыздың 1992ж. толыққанды мүше болып қабылданған ұйым:БҰҰ.
Шілдеде Жоғарғы Кеңесінің сессиясында Мемлекеттік туы мен Мемлекеттік елтаңбасы бекітілді:1992ж.
Алматыда Қазақстан халықтарының тұңғыш форумы өтті: 14 желтоқсан. 1992ж.
Жоғарғы Кеңесте алғашқы әнұранның мәтінін бекітілді:1992ж. 11- желтоқсан .
Қазақстан Республикасының бірінші Конституциясын қабылдады: 28-қаңтар 1993ж.
Н.Ә. Назарбаев Лиссабон хаттамасына қол қойды, онда Қазақстан ядролық қарусыз аймақ деп жарияланды:1993ж.
Республика Президентінің жарлығымен ұлттық валюта – тенге айналымға енгізілді: 1993ж – 15 қараша.
Жоғарғы Кеңес төрағасы С.Әбдильдин Жоғарғы Кеңестің ресми таратылуы туралы жариялады: 13-желтоқсан 1993ж.
1993 жылдың соңына қарай Қазақстанда ресми тіркелген үш партиялар: Социалистік, Қазақстанның Республикалық және «Қазақстанның халық конгресі ».
ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаев ең алғашқы Еуразиялық одақ туралы: Мәскеу университетінің профессор-оқытушылар құрамымын кездесу кезінде.
Қазақстан, Қырғыстан және Өзбекстан арасында біртұтас экономикалық кеңістік-Орталық Азия одағын құру туралы шартқа қол қойды:1994ж.
Қазақстан ядролы қаруға қарсылық білдіріп, сәуірден бастап қарусыз мемлекет болып жарияланды: 1995ж.
Қазақстан кеңінен қазақтың ұлы ақыны, гуманист, ойшылы Абай Құнанбаевтің 150 жылдығын атапөтті:1995ж.
Бүкілхалықтық референдуымда Қазақстан Республикасының екінші Конституциясын қабылдау (Конституция күні):30 тамыз 1995ж.
Қазақстан Республикасында тарихи сананы қалыптастыру концепциясын республика үкіметі мақұлдады:1995ж.
1996ж. 26 сәуірде басшылары кездесуінде Қазақстан Ресеймен, Өзбекстанмен, Түркменстамен, ҚХР-мен Қырғыстан шекараға қатысты мәселелерді толық реттеді:Шанхайда.
Ел Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы-«Қазақстан-2030-дың» жариялануы: 1997ж.
Жалпыұлттық татулық және құғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы: 1997ж.
1997ж. деректер бойынша қазақ диаспорысының ең көп есептелген: Өзбекстанда.
Халықтар бірлігі мен ұлттық тарих жылы: 1998ж.
Қазақстанда халықаралық санақ өтті: 1999ж ақпан-наурыз.
Қ. Сатпаевтің 100 жылдық мерей тойы: 1999 сәуір.
Шанхай және Мәскеу келісімінің қатысушылар Саммитінде Қазақстан-Қытай арасындағы келісімдер нәтижесінде, шекараны нақтылау негізінен аяқталып, өзара келісімге қол қойылды :1999ж.
Ұлыбританияның Корольдік оркестрінің жетекші скрипкашысы қазақ: Марат Бейсенгалиев.
Қазақстанның саяси сахнасында қараша айында «Қазақстанның демократиялық таңдауы» атты қоғамдық-саяси бірлестік құрылды: 2001ж.
Құқықтық мемлекеттің идеясына сәйкес келеді: биліктің бөліну пртнципі.
«Ақ жол» демократиялық партиясы, «Қазақстанның демократиялық таңдауы» және Қазақстанның Коммунистік партиялары құрады: оппозициялық қанатты.
«Қазақстан Республикасының 2015жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы» қабылданды: 2004ж.

Анықтамалар.

1997ж. Қазақстанда:Жалпыұлттық татулық және құғын-сүргін құрбандарын еске алу жылы.
Халықтар тұтастығыі мен ұлттық тарих жылы (9с. 2009ж. 216 б.): 1998ж.
1999ж.Қазақстанда: Ұрпақтар бірлігі мен сабақтастық жылы.
2000ж. Қазақстан Республикасында (234б. 9с. 2009ж.):Мәдениетті қолдау жылы.
2002ж. Қазақстан Республикасында:денсаулық жылы.
2003-2005ж.ж.Қазақстан Республикасында: ауылды қолдау жылы.
Қазақстан Республикасындағы тарих және этнология институтына берілді: Ш.Уәлихановтың есімі.
Қазақстан Республикасындағы археология институтына берілді: Ә.Марғуланның есімі.
Парижде өткен « Қазақстан ғылымының- кешегі және бүгіні» атты көрме арналды:Қ.Сатпаевқа.
«Қараш-қараш оқиғасы» повесінің авторы: М.Әуезов.
1999ж «Тарих толқынында» еңбегінің авторы:Н.Ә. Назарбаев.
«Язык письма» атты филологиялық еңбегінде тілдің дамуының заңдылықтарын әлемдік тілдердің таралуын мысалға келтіру арқылы түсіндірген халық жазушысы: О.Сүлейменов.
«Өркениеттіңадасуы» шығарманың авторы: М.Шаханов.

14 60ж. (1961ж). КСРО-ның Мемлекеттік сыйлыққа ұсынылды «Қан мен тер» трилогиясының авторы: А.Нүрпейсов.

15. 50ж. Қазақстанның ұлттық прозасының жетістігіне айналған Ғ.Мүсреповтың романы:

«Оянған өлке».

№1066. Қазақстан тарихы.

1680-1715ж.ж. қазақтардың ханы (2007ж.7с. 186б...): Тәуке хан.

2.ХХғ. басында (құрылыс жүрді1901-1905ж.ж.) өндірістік объектің қайсысы қолданысқа тапсырылды: Орынбор-Ташкент темір жолы.

3.Орынбор-Ташкент темір жолы қолданысқа тапсырылғанжыл: қаңтар 1906ж.

4. Орталық Қазақстандағы «Мұртты» қорғандар қай кезеңге тән: ерте темір.

5. VІғ . 70-ж. Түрік қағанаты батыста өзінің аумағын кеңейтті: Қара теңізге дейін.

6.1905ж. қазанда Батыс Қазақстанның саяси-әкімшілік орталығында саяси шеру өтті:Орынборда.

7. Қарахан мемлекетінің құрылуына басты рол атқарған рулар: қарлұқтыр.

8. . Қытайдан барған елшілердің хан сарайында жазылған Заң жарғыларын көргенін келтіреді: кангюйлерде.

9. «Қазақ» этносаяси қоғамы пайда болды: ХІVғ.- ХVғ Іжартысы.

10. Қарақытай мемлекетінде Иле гурхан билеген кезінде: халық санағы жүргізілді.

11. Қазақстанда монғолдармен бірге пайда болған рулар: маңғыт, қоңрат, барлас.

12. үйсін, ғұн тайпаларының зергерлері алтын бұйымдарды әзірлегенде жете меңгерілген: полихромдық стиль.

13. 1569-1573ж.ж. Қазақ хандығындаболған орыс елшілері: (2007ж. 7с.178б.).Семен Мальцев, Третьяк Чебуков.

14. Археологтардың тапқан сақ жауынгерінің темір сауыттары(жебенің қола ұштары, алтын қапсырмалар,) табылған қала: Шірік-рабат.

15.Ш.Уәлиханов бұл атақты орыс ғалымын «Қазақ халқының Геродоты» деп атаған: А.И. Левшин.

16. Алтын Орда ханы ықпалды билерінің бірі, Шоқан Уәлиханов оны «көшпелілер философы» атанған жырау-күйші:Асан Қайғы.

17. Атақты тарихшы А.И.Левшин «Қазақ Ордасының Ликургі» деп жоғары бағалап, спартандық заң шығарушымен салыстыраған хан: Тәуке хан.

18. 1881-1884ж.ж. Жетісуға қоныстаған ұйғырлар қолайлы жерлерге орын тепті (8с. 173б.) :егін шаруашылығына қолайлы жерлерге.

19. Петербург келісімі негізінде 1881ж. ұйғырлар мен дүнгендердің Жетісуға қоныстануы (8с. 173б.): 1881ж. күзінен 1884 жылға дейін.

20. ХІХғ. Ресей үкіметі алыста жатқан елдермен де Қазақстан арқылы байланыс орнатуға мән берді: Тибет, Кашмир, Солтүстік Үндістанмен.

21. «Жеті жарғы » бойынша ру басылары міндеттеріне жүктелді: жылда өтетін халық жиналыстарына келіп отыру.

22. Түрік тілдес тайпаларының бірігуінде керейлер маңызды рол атқарып, басым халықты құраған ( 2007ж. 7с.127б.):Сібір хандығын.

23. Қазақстан территориясында халық-ауыз әдебиеті қыпшақ тілінде дамыды(2007ж. 7с.153б.):ХІVғ.- ХVғ.

24. 1867-1868ж.ж. реформаларды даярлаған кезде Қазақстанның әкімшілік басқару жүйесін құру ісіне өз пікірлерін ұсынды: Ш.Уәлиханов.

25. Ғалымдардың пікірі бойынша бет әлпеті ұқсас екі тайпа: үйсін мен андрондықтар.

№1067.Қазақстан тарихы.

Б.з.д. Іғ. Ортасында солтүстік ғұндар тәуелсіздігін сақтап қалу үшін шаньюйменбірге батысқа қарай жылжыды: Чжи-чжи.
Жайлауға көшкен кезде ауқымды жиһаздарды, жүктерді: жерге көміп кетті.
Итальян саяхатшысы, елші Плано Карпини: «Қаңлылар қыпшақ тілінде сөйлеген» деп жазған.
Араб тарихшысы Джурджани «елбөрілі» тайпасын: хан ұрпағының рулары деп атаған.
10 немесе 15 аймақтан құралатын руларды бірлестігін басқарды: рубасы.
Бірнеше рулардан құраған бірлестігін басқарды: билер.
Орта ғасырларды мемлекетті хандар, қағандар басқарды, олардың үрім-бұтақтары:тегіндер деп аталды. (192. 7с.).
Астықты сақтау үшін (200б. 7с.):жерден ұра қазды.
Ішінде ылғал болмауы үшін астықты(200б. 7с.):отпен күйдірді.
Сауранды басып алу үшін қазақ-өзбек хандықтары (202б. 7с.):: жүз жылға ауық-ауық соғысуы болды.
Тәуке хан тұсында кеңесінде шешуші дауыс:билерде болды.
ХVІғ.-ХVІІғ. Оңтүстік Қазақстан қалалары құлдырай бастады: оған себеп болған көшпелі мал шаруашылығының үлес салмағы(басқа жаққа немесе оның аймағындағы қыстақ кенттерге кетуіне себеп болды).
Жоңғарларғы қарсы күрестегі ғажайып ерліктері үшін Салқам (Айбатты):Жәңгір ханды атады.
1643ж. Орбұлақ шайқасында жоңғарларғы қарсы күрескен: Жәңгір хан.
Тәуке хан билерді бірнеше рет жинаған аймақ. Күлтөбе.
1822ж. «Сібір қырғыздары Ережесі» Орта жүз әкімшілік бірлікке бөлініп:«Сібір қырғыздар аймағын» құрады.
Жәңгір хан одақтас қарым-қатынас орнатуға тырысты: Бұхар, Жаркент хандықтарымен.
840ж. Ұйғыр қағанатына тойтарыс берген қарлұқтар одақтасты: қырғыздармен.
Экономикалық-мәдени қатынастардағы дамыған: Қазақстанның оңтүстік аймақтары.
ХVғ.-ХVІІғ Алтын Орда және Ақ Орда кезеңінде қолданған ресми әдеби тіл: қапшақ.
Қазақтардың діни өмірінде: отқа табынушылық жалғасты.
Қазақтар жерлеу рәсімінде сақталған табынушылық: Тәңірге.
«Түрік шежіресі »еңбегі: Әбілғазы Баһадүр хандікі.
Ғалымдардың пікірі бойынша бет әлпеті ұқсас екі тайпа: үйсін мен андрондықтар.
Қазақ халқының этникалық жағынан қалыптасуында басты рол атқарған: Ақ орда тайпалары.

№1068.Қазақстан тарихы.

1. Тәуке хан тұсында сот мансапты атқаруға тиіс болды хан мен: билер.

2. Тасмола мәдениеті деген атпен белгілі (117б. 6с.): исседон тайпаларынан.

3. ХVІІғ.аяғы- ХVІІІғ.басықай ханның тұсында қазақ хандығы бір тұтас болды: Тәуке кезінде.

4. Тәуке хан Бұхар хандығымен: бейбітшілік қатынас орнатуға тырысты.

5. Тәуке хан тұсында Ұлы,Орта,Кіші жүздер хандары: Қазақ хандығында өз алдына жеке-дара бөлініп кетуге ұмтылды.

6. «Тәуке хан Заңдары» хан кеңесінде қабылданған аймақ туралы мәлімденеді. Күлтөбе.

7. Жетісуда Монғол хандығының құрамының басым халқы: үйсіндерден құралды.

8. Рузбихан деректері бойынша қазақтар ең көп және: ер жүрек.

9. Өзбек хан тұсында қазақтар ерекшелене бастады: еркін халық болып.

10. Ақ Орда, Әбілқайыр, Моғолстан билігіндегі ру-тайпалар қарым-қатынас жасаған тіл: түрік.

11.Шығыс Дешті-Қыпшақ тілінде «қазақ»сөзі ІХ-ХІІғ.ғ. қолданылды: әлеуметтік мағынада.

12. «Қазақ»сөзі ХІVғ.бастап қолданылды (147б. 7с.): этникалық мағынада.

13. Х-ХІІғ.ғ. «Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар (қазақтар) көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін одақтар құрды.Ол одақ-қазақ жүздері» деп: Шоқан Уәлиханов айтты.

14. 1862ж. қазан орыс әскерлерінің қаланы басып алғаннан кейін Қоқан билігі толығымен ойрандалды: пішпек қаласы алынды.

15. 1860ж. 19-21 қазан Ұзынағаш түбіндегі шайқаста, соққы берген кезде әлсіздік көрсеткен әскер: Қоқан.

16. Отырардан Ұлы Жібек жолы Сырдария бойымен өтетін жол апарады: Алтын ордаға.

17. Ұлы Жібек жолының бір тармағы қай өзен бойымен өтеді: Сырдария.

18. Едіге Ноғай Ордасын 15 жыл бойы басқарды: 1396-1411ж.ж.

19. Ерлердің аң терісінен тігілген бас киімдері: тымақ.

20. Мұхаммед тұсында Моғолстан тәуелсіздік алды (117б. 7с.): темуридтерден.

21. Х-ХІІғ.ғ Қазақстанда жәрмеңкелік сауда дамыды : көшпелілермен шекаралас қалаларда.

22. Вмзмнтия шеберлерінің қолынан шыққан тамаша күміс құмыралар табылды(76 б. ):Таразда.

23. ХІХғ. 20-30ж.ж. Хиуа хандығы бірнеше тұрғызған қамалдары: Сыр өзенінің төменгі ағысы.

24. 1843ж. Жанқожа Нұрмұхамедұлы қазақ халқының рухын көтеріп, даңқы үш жүзге тарады: Хиуа бекінісін құлатты.

25. 1868ж. Қоқан мен Бұхар, 1873ж. Хиуаның жеңілуі қазақтардың толығымен : осы хандардың билігінен кеткенін білдірді.

№1069.Қазақстан тарихы.

1.Үстіртте адамдарды жерлеу мен бірге табылған: намаз оқитын жер.

2. Үстүрт- Бәйте,Терең: сарматтар ескерткіштері.

3. Бесоба, Сынтас ескерткіштері дай-массагеттер ескерткіштеріне жатады, олар туыстас болған(107б. 109б. 6с.): сарматтарға.

4. Шілікті қорғанында табылған бесбұрышт табылған жұлдыз білдіреді: билік символын.

5. Жақсы зерттелген ескерткіштерінің бірі Сынтас: сарматтардікі.

6. Ғалымдар Қауыншы, Отырар-Қаратау, Жетіасар мәдениеттерін жатқызады: қаңлыларға.

7. Сақ-аппасиактардың асанасын ата:Шірік-Рабат.

8. «Аримаспаларды» Геродот айтуынша: «алтынды күзетушілер».

9. Ғалымдардың пікірінше «Мұртты қорғандар» атқарған ролі: даладағы маяк (шырақ, бағдар көрсетуші.).

10. Қызылорда облысындағы Шірік-Рабат қалашығы: сақ ескерткіштеріне жатады.

11. Көк-Мардан ескерткіші: қаңлылардікі.

12. Бұл дәуірде адамдар табиғат тәуелділігінен алшақтап, қажеттіліктерін өздері өндіретін болды: неолитте.

13. Суретшілер алғашқыда сурет салу үшін қолданды: ағаш көмірін және охраны пайдаланды.

14. Ежелгі шеберлер жетістіктері, ғажайып ұқсастықты аңғарған: жануарлар бейнесінен.

15. Тебінде: малдың қар астынан тамақ табу тәсілі.

16.Тарихи әдебиеттерде көшпелілердің барлығына: номадтар деп атады.

17. Қазақстанның дала тұрғындары көшпелі мал шаруашылығына ауысу себебі: шөл және климаттың құрғақтануынан.

18. Ежелгі грек тарихшысы Страбонның деректерінде: «Каспий теңізінен бастап көбінесе»: дайлар деп атады.

19.Көшпелі мал шаруашылығы қалыптасқан дәуір (46 б. 2006ж.): ерте темір.

20. 5жылға белгіленген Түрксіб темір жолы құрылды:3 жылда.

21. Геродот жазды: «күн бейнелі құдай дәрежесінде көрсетіп, құрбандыққа әкеледі»: жылқыны.

22. Көшпелі мал шаруашылығы өзінің ерекшелігімен қалыптасты Батыс, Орталық Қазақстанда (50б. 2006ж.): таза көшпелі тұрмыс.

23. Шығыс Қазақстанда Алтай тауларынан Тянь-Шаньға дейін, Жетісудің таулы аймақтарында дамыды(50б. 2006ж.): жартылай көшпелі мал шаруашылығы.

24. Қазақстанның оңтүстігінде Сырдария, Шу, Келес өзендерінің аңғарында: отырықшы шаруашылық дамыды.

25. Кашар: малды қамайтын жер.

№1070.Қазақстан тарихы.

1. ХІғ. Тарихы, этнографиясы, халық-ауыз әдебиетінің шығармасы, түрік тілдес халықтар дәуіріндегі еңбек: «Диуани лұғат ат-түрік» Қашғари.

2. 1866ж. көктем Бұхар әмірінің солтүстігінде тұрған қазақтар мен өзбектер мойындаған билік: Ресейдің.

3.Қытай мемлекеті Түрік қағанатына бағалы сый-сияпат жасап отырда: Мұқанға.

4. Ұйғырлар мен дүнгендердің қоныстануы: 1881-1884ж.ж.

5. Ежелден жартылай көшпелі мал шаруашылығы: Шығыс Қазақстанда Алтай тауларынан Тянь-Шаньға дейін, Жетісудің таулы аймақтарында дамыды.

6. Алғашқы көшпелілер жаңа орындарға көшкен кезде арьаларға жекті: өгіздерді.

7. Үйсінде үйлерін тастан және: саман кірпіштерден салды.

8. 1859ж. Ұлы жүз және Солтүстік қырғыз шекарасында тұрғызылған бекініс: Кастек.

9. Қытай деректерінде үйсін көшпелі мемлекет ретінде белгілеп, үйсін тайпалары өзінің мемлекеттік дәрежеде өмір сүрген тайпалар: «Усунго», «Синго» .

10. Дүнгандардың басым мәдениеті (174б. 8с.):күріш.

11. Дүнген отбасыларының көпшілігі айналысты: бақшалармен.

12.Капиталистік қатынастардың біртіндеп Жетісу өлкесін қамти бастауы: (174б. 8с.): әлеуметтік жіктелуіне әсер етті.

13. 1915 ж. жұмысшыларды өндіріс иелеріне байлап берген ереже: «Бұратаналарды мемлекеттік қорғаныс ісіне пайдалану жөнінде».

14. Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарында жұмысшылар жағдайы ауырлады, өнеркәсіптер: шетел кәсіпкерлердің қолында болы.

15.ХХғ. басында қазақ жұмысшылар арасында темір жолшылар басым болды.

16. Бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарында жұмысшылар жетіспеушілігінен қоғамдық жұмыстарға, меншік жұмыстарға тартылды: австро-венгрлер мен герман тұтқындары.

17.Отар аймақтарынан патша үкіметі шикізат ресурстарын қолдануға кірісті: темір жол құрылысына.

18. 18-19 қазан 1905 ж. Батыс Қазақстан әкімшілік орталығында саяси толқулар өтті: Орынборда.

19. 1756ж. Елизавета Петровнаның бұйрығымен қазақтарға Жайық тың сол жағасына малдарын жаюға рұқсат берді(40 б. 8с.): башқұрт көтерілісін жаншуға көмектескені үшін.

20. ІІ Екатерина қазақ ханы Нұралыға арнайы «грамота» жіберді (42 б. 8с): Пугачевті өзіне жақындатпауын талап етті.

21. 1822ж. «Сібір қырғыздарының Жарғысы» екі ел арасында сауда байланыстарын кеңейтуге мүмкіндіктер тудырды (70 б. 2004ж.): Ресей мен Қазақстан.

22. М.Красовский еңбегінде географиялық өлкенің статистикасы бойынша қазақ халқының шығу тегінің сұрақтарына көңіл бөлді: «Сібір қырғыздарының облысы».

23. 766-775ж.ж Қытай жақтан төнге қауіпті жоюды ойластырып, Қашғарияны жаулап алып, шығысында шекарасын кеңейтеді:қарлұқтар.

24. Әмір Темір 1370 ж. басып алды:Мауараннахрды.

25. Қола дәуірі кезінде жер меншігі (42б. 6с.): қауымның , мал өз меншігінде.

№1071.Қазақстан тарихы.

1.Мал мен жерге, суға жеке меншік болған: үйсіндерде.

2. Археологиялық қазба кезінде табылған деректерге қарағанда үйсіндердің Ақтас қыстау қонысының төңірегінде : шағын егіс танабының орны анықталғын.

3.Үйсіндер антропологиялық қатынаста: еуропоидтар болды.

4. Ерзен ханның тұсында қалалық мәдениеті дами түсіп, қалаларда мешіт, медреселер салдырып, басты сауда орталықтарына айналдырды (113-114.б. 7с.): Ақ Орда.

5. Үйсіндерді астаналары (74 б. ):Чигучен не Чигу (Қызыл Аңғар қ.)

6. Қаңлы мемлекетінің астанасы (85 б.): Битянь.

7. 704 ж. қимақтардың түрік тайпаларынан ерекшелене бастады: Батыс Түрік қағанатының ыдырауынан кейін.

8. Чжи-чжи шаньюйдің басқаруымен Оңтүстік Қазақстанға жетіп, ғұндар бейбіт келісімге келіп, әскери одаққұрады (97 б.6с.): қаңлылармен.

9. Тәуке хан жоңғарларға қарсы күреске көршілерімен әскери одақ құрды (188б. 7с.) : қырғыздар мен қарақалпақтар.

10. 22 қарашада 1917ж. Қоқан қаласында Бүкіртүркістандық төтенше ІVсъезд ашылып, «Түркістан-автономиялық республика» деп жприялады: Уақытша кеңес.

11. ХІ-ХІІғ. ғ. Жетісу мен Мауараннахр (Шығыс жен Батыс хандығы) қамтыған мемлекет:Қарахандар.

12. Қарлұқ қағанаты ыдырауынана байланысты батыста Жетісудан Испиджабқа дейін Шығыста Қашғарға дейін: Қарахандар мемлекетіне қарады.

13. 1125ж қарахан мемлекетінің әлсіреуін пайдаланып,қидан басшысы Елюй Даши Жетісудың орталық аудындарына қарай кіргізіп ()64 б. :Баласағұн қаласын басып алады.

14.Қарахан мемлекетінің қалыптасуына маңызды рол атқар тайпа: қарлұқтар.

15. 1143ж. Елюй Даши гурхан қаза болған соң, билік оның әйеліне тиген:Табуян.

16. Ал жеті жылдан кейін Табуяннан кейін басқару Елюй Дашидың ержеткен баласына өтед: Иле.

17. 1155ж Иле гурхан қаза болғаннан кейін елді басқарды Елюй Дашидың қызы: Бұсұған.

18. Оғыз мемлекетінің астанасы Янгикент орналасты:Сырдария бойында.

19. Оғыз мемлекеті Әли ханның мұрагері Шахмәлік тұсында біршама уақыт қайта күшейеді 1041 ж. Шахмәлік жаулап алды: Хорезмді.

20. Қимақ қағанатының екінші астанасы Қарантия орналасты: Алакөл көлінің жағасында.

21. 618-630ж.ж. Батыс Түрік қағанатын басқарған қаған: Тон.

22.ІХ.ғ. Қимақ қағанатының алып жатқан аймағы: Қазақстанның Солтүстік-Шығыс, Орталық.

23.Жалған Тұрсын ханды қолдады: қатаған руы.

24. Кіші жүзде хандықты құртып, жоғары әкімшілік басқаруды билер қолына беру мақсатын көздеді(52-53 б. 8с.): Сырым Датұлы.

25. Қенесары Қасымұлымен күрескен Қоқан одақтысты (86б. 8с.): Бұхар.

№1072.Қазақстан тарихы.

1.Үйсіндерде жеке меншік болған мал мен бірге: жерге, суға болды.

2. Қонысқа жақын жерлерде орналасты (79 б.): ру және әулеттің зираты орналасты.

3. 634ж. Батыс Түрік қағанатында нушуби тайпасының қолдауымен билікке келген қаған (12 б.): Ешбар Елтеріс.

4. Чжи-чжи шаньюйдің басқаруымен солтүстік ғұндар Талас өзенінің шығыс жағында көшіп-қонуға мүмкіндік алады: қаңлылармен бейбіт келісімге келеді. (97 б.)

5. 451 жылы болған Каталаун даласындағы шайқасты тарихшылар: «халық шайқасы» деп атайды.

6. Алғашқы рет Аттила әскері Каталаун шайқасында жеңіліс тапты: 451ж.

7. 10000 атты әскер бағынды (95 б. 6с.):Түменбасыға.

8. ІVғ. аяғында (375ж.) ғұндар Еділ өзенін өткен кезде басшылық етті (98 б.6с.):Баламбер.

9. 445ж. билікке келді: Аттила.

10. Каталаун шайқасында Аттилаға қарсы шайқасқан әскер:сармат, алан, римдіктер, франктер.

11. Каталаун шайқасында Аттиланы қолдаған әскерлер:осготтар, гепидтер.

12.491ж. сармат, алан, римдіктер, франктер бірлескен әскер ғұндарға қарсы шайқасты(98 б. 6с.): Галлияда.

13. Мөде билігі тұсында ғұн мемлекеті: қуатты болды.

14. 445 жылы билікке Аттила келді оның кезінде ғұн мемлекеті (98 б. 6с.):құдіретті мемлекетке айналды.

15. «Алтынды күзетушілер» Шығыс Қазақстанда тұратындарды Геродоттың айтуынша атады: «аримаспылар».

16. Б.з.д. ІІ-Іғ.ғ.ғұн мемлекетін Еуразияда құатты мемлекетке айналдыру үшін шаньюй Мөде жүргізді: әскери реформа.

17. Шілікті қорғанында табылған зат, ерте кезде биліктің белгісін білдірді (128 б. 6с.): алтын бесжұлдыздары көк лазурит тасынан.

18. Шығыс Қазақстандағы сақтардың археологиялық ескерткіштері: Берел, Шілікті.

19. Жетісу аймағындағы сақтардың археологиялық ескерткіштері: Бесшатыр, Есік.

20.Сарматтардың археологиялық ескерткіштері (113 б. 6с.): Бесоба, Сынтас.

21. Тасмола мәдениетіерте темір ескерткіштері(117 б. 6с.): Сарыарқа.

22. Дай, массагет, исседон туыстас болды (107 б.6с.):савроматтар.

23. ІХ ғ. Солтүстік-Шығыс және Орталық Қазақстан территориясын алып жатқан мемлекет (32 б. 6с.): Қимақ қағанаты.

24. 1837-1838ж.ж. Кенесары Қасымұлы басшылығымен болған көтерілістің жеңіліс табудың негізгі себебі (88 б. 8с.): руаралық қайшылықтары.

25.керей басшылары: Маркус хан және Құршақұз хан.

№1073.Қазақстан тарихы.

1.Найман мемлекетінің құлау себебі: Шыңғысхан жорықтары.

2. Үйсін обаларының құрылымының етегі не болмаса төбесіне жуық : тұсы айнала кіші-гірім қазандай тастармен көмкеріліп қойылады.

3. Дай, массагет, исседон туыстас болды (107 б.6с.):савроматтар.

4. Сарматтар күш-көлік ретінде қолданылды (112 б. 6с.): түйе мен өгізді.

5. Мұрагерліктің өзіндік ерекшелігі, тек ер адамдар ғана емес, әйел адамдар да мұрагер бола алған мемлекет (64 б. 7с.): қарақытайлықтар.

6. Ерте темір ғасырда Каспий жағасында мекендеген: гиркандар.

7. Ерте темір ғасырда Каспий жағасында мекендеген гиркандарды қалай атады: каспии.

8.Хақназармен күрес кезінде ноғайларды (177 б. 7с.): Дон даласына қарай ығыстырды.

9. ХХғ. Екінші жартысында Қазақстанның шығыс-түркістан қалаларынан шығарылған негізгі тауар. (163 б. 8с.): қытай шайы.

10. Зертеушілер Бесоба қорымынан абыз әйелдер жерленген обаны тапты. (113 б. 6с.): сармттар.

11. Обаның ішінде үш жауынгер жерленген қорым (113 б. 6с.): сарматтардікі.

12. Түрік тілдес тайпалар отырықшы мәдениетті, жер шаруашылығын, сауданы үйренді: соғдылардан.

13. В.Рубрук керуені Ұлы Жібек жолымен Мөңке хандығына барды: Монғолияға.

14. Қазақстанда Ұлы Жібек жолының керуен жолдары торабы: Отырар қаласы.

15. Ұлы Жібек жолымен асыл тұқымды сәйгүліктерді әкелді: Орта Азиядан.

16. Қазақ-жоңғар соғыстарында қазақтар жеңіліс тапты: Аякөз бойында.

17. 1710-1726ж.ж. құрылтай өткен жерлер: Қарақұм және Ордабасы.

18. 1741-1742 ж.ж Орта жүз, Ұлы жүздерге шабуыл жасады: Галдан-Церен.

19. Найман билеушісі: Наркеш Даян және Күшлік.

20. Үйсін тайпаларының көсемдерінің титулы: «бек».

21. ХІ-ХІІғ.ғ. керейлердің батысындағы көршілері ( 59 б. ): наймандар мен ұйғырлар.

22. Монғол мемлекеті құрылғанда олардың хатшылары:керейлерден болған.

23. Найман мемлекеті гүлденген кезі: Наркеш Даян.

24. найман, керей, жалайырлардың басқару жүйесі:хандық билік болды.

25. Найман мен керейлердің мемлекет бірлестіктері аталды (62 б. 7с.): ұлыстар.

№1074.Қазақстан тарихы.

1.Үйсіндердің ру және әулеттің зираты орналасты: қонысқа жақын жерлерде.

2.Ұлыстардың ішкі істерін лауазымы бар адамдар жүргізген: шерби.

3.Каспийдің ерте атауы (106 б. 6с.): Гиркан теңізі.

4. Үйсін тайпаларының көсемдерінің титулы: «бек».

5. ХІғ. аяғы-ХІІғ. басында екі хандық одақтаса отырып меркіт, найман, тағы басқа тайпаларға шабуыл жасаған (59 б. 7с.): Монғол мен керей хандықтары.

6. 1723-1727 жылдары баса көктеп кірген жоңғар билеушісі: Цеван Рабдан.

7. Наркеш Даянның інісі тұсында наймандар қарақытайлықтардың үстемдігінен құтылды: Инач-Білге хан (қабілетті).

8. ХІғ. Тарихы, этнографиясы, халық-ауыз әдебиетінің шығармасы, түрік тілдес халықтар дәуіріндегі еңбек: «Диуани лұғат ат-түрік» Қашғари.

9. 1999 ж. ақпан-наурызда Қазақстанда: халықаралық санақ өтті.

10. 1992 ж.өткенҚұрылтайда қабылданған шешім (224 б. 9с.): Дүниежүзіндегі қазақ қауымының болашағы.

11. 1999ж. республика парламенті өзгерген редакциясын қабылдады: «Білім туралы заңын» .

12. 1868-1869ж.ж. Орал мен Торғай облыстарында қыстау мен жаздық қоныстар үшін рулар арасын шиеленістірді (146 б. 8с.): әкімшілік-аумақтық басқару органдарын.

13. 1812ж. Отан соғысының қатысушысы ақынды ата: Әмен Байбатырұлы.

14. 1812ж. Отан соғысында қазақтар жеңіске салмақты үлес қосты: башқұрт-қазақ әскерлері.

15. 1812ж. Отан соғысында әскери бөлім құрамында сан жағынан қазақтар көп болды (73б. 8с.): Орал казактарынң әскери топтарынан.

16. Н.Назарбаевтің «Тарих толқынында» кітабі жарық көрді (216 б. 9с.): 1999ж.

17. Шанхай ынтымақтастық ұйымының кездесуі Шанхай қаласында өтті: 1996ж, Мәскеуде- 1997ж Алматыда -1998ж, Бішкекте -1999ж.

18. 1996ж Шанхайда өткен алғашқы бас қосуларда: әскери саладағы сенім мәселелері талқыланды.

19. 1998ж. 1 қаңтарында ҚР Заңы күшіне енді: «Зейнетақымен қамтамасыз ету туралы».

20. 1995-1998ж.ж. Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық өзгерісте болыд: Халық шаруашылығында жекеменшік сектордың салмағы айтарлықтай артты.

21. 1812ж. соғыс кезінде мыс, қорғасын балқытуды үдетті: Риддерде, Зырянда, Белоусовкада.

22. 1812ж. соғыс кезінде старшина Байсақал Тілекұлы: орыс халқын қолдап, жауға қарсы күш жұмылдыруға шақырған, екі ел достастығы рухын көтеруге күш жұмылдырды.

23. 1817ж. Бөкей хан өлімінен кейін және Уәли хан 1819ж. Орта жүзде хандар: тағайындалмады.

24.1822ж. Жарғы бойынша ақ киізге салып көтеретін ескі әдет кімді сайлағанда сақталды: аға сұлтанды.

25. Сарматтардың археологиялық ескерткіштері Бәйте, Терен орналасқан: Үстіртте.

№1075.Қазақстан тарихы.

1.ХІғ. аяғы-ХІІғ. басында екі меркіт, найман, тағы басқа монғол тайпаларына шабуыл жасаған (59 б. 7с.): керейлер.

2. Наркеш Даянның інісі тұсында наймандарды өнерге, күнкөріс-тіршілікке баулып, бейбіт өмір салтына тартты. Сондықтан халық оған Білге хан деген атақ берді: Инач-Білге хан (қабілетті).

3. 1999ж. республика парламенті өзгерген редакциясын қабылдады: «Білім туралы заңын» .

4. 1869ж. 6 мамырда фон Штемпель тобын 7 күн бойы қоршады: Жамансай көлі маңында.

5. 1812ж. Ертіс әскери шебінде қанды шайқасқа қатысты (74 б. 8с.): Бородино түбінде.

6. Сағи Хамитұлы ерлік көрсеткен үшін 3-дәрежелі «Қасиетті Анна» орденіне ие болды(75 б. 8с.):Вязма түбінде.

7. ХХғ. басында патшалық «рупоры» болатын, облыстық губернаторлары ресми баспа органы қазақ халқының проблемаларын қозғап, қарастырды: «Облыстық ведомосттерде».

8. Ғұндардың Аттила басшылығымен жорықтары Еуропаны босатты: Рим империясынан.

9. ХІІІғ. басында Шығыс Қарахан мемлекетін монғолдардан қашқан тайпалар басып алады (56 б.7с.):наймандар.

10.ХІІғ. 30-ж. шығыстан Жетісуға баса көктеп кірген әскерлер: қарақытай.

11.Жайляуға көшкен мезгіл: мамыр.

12. 1909ж. ресми баспадан шығуы шығыс әдебиетнің ірі тұлғаларын қауымға таныстырылды (236б.8с.): Абай Құнанбайұлы.

13. ХХғ. басында орыс ғалымдары қазақ өлкесінің тарихы мен материалдық-рухани мәдениеттін зерттеуде тамаша мұра қалдырды (238 б.8с.): басты арнаулары самодержавия билігінің көзқарастарын қорғау.

14. 1812ж. Кіші жүз тұрғындарының жағдайының төмендеп кетуінен 20000 астам азамат өз мекен-жайларын тастап: Орынбор шекаралық шебіне өткен.

15. «Елбөрілі» тайпаның жетекшісі, «бөрі» мағынасы білдірді: қасқырды.

16. 1741-1742 ж.ж Орта жүз, Ұлы жүздерге шабуыл жасады: Галдан-Церен.

17. Соғыстың ауыр зардаптарының бір көрінісі(230 б. 8с.) :шаңырақ салығының көбеюі.

18. Әбілқайыр мемлекетінің басым халқын құраған ру (129 б. 7с):қыпшақтар.

19. Ұйғыр кәсіпшілері Іле өзенінде кемемен жүк тасуды жолға қоюға тырысып, қай қалаға бет алды: Құлжа.

20. Шіліктідегі «Алтын қорғаны» ғалымдар бұл обалардың салынған уақытын (126 б. 6с. 2006.):VІІІ-VІІғ.ғ.(VІІ-VІғ.ғ).

21. орынбор өңіріндегі қазақтардың иелігін Ресей империясының бір бөлігі ретінде мойындаса ғана көтеріліске қатысушыларға кешірім берілетіндігі басты шарт ретінде қойылды(83 б. 8с.):1837-1847ж.ж.

22. Үстіртте адамдарды жерлеу мен бірге табылған: намаз оқитын жер.

23. Бірінші дүниежүзілік соғыс майданындағы қантөгіс шайқаста әскери тұтқындар уезд орталықтарына жіберілді(231 б. 8с.): Дала өлкесі (солтүстік-шығыс ).

24. Безендіру өнері: бұйымдарға ширатылған ұзын сымды дәнекерлеп жапсыру.

25. 1812ж. соғыс қарсаңында қазақ саудасы дамып, Ресей шекарасы арқылы шаруашылықты бекітті: Орынбор қ.

№1076.Қазақстан тарихы.

1.Көптеген ұйғыр байлары су диірмендерін салуға бірқатар қаражат жұмсай бастады: мал шаруашылығы шикізаттарын өндейтін өндіріс.

2. Тек ер адамдар ғана емес, әйел адамдар да мұрагер бола алады (64 б. 7с.): қарақытайларда.

3.ХХғ. 40-50ж.ж. «көсемнің көрегендік қабілетіне» байланысты дәріптелуі сол кез адамдарының дүниеге көзқарасын, психологиясын айқындаушы факторға айналды. Нәтижесінде кез келген бөгде пікір иесіне өшіге қарап (95 б. 9с.): жүгенсіз өктемдік әрекеттері жалғаса берді.

4.Оғыз жабғудың орнын басатын мұрагерлер:инал, оларды тәрбиелеу үшін арнайы қамқоршы бекітеді:атабектерді.

5. 618-630ж.ж. Батыс Түрік қағанатын басқарған қаған:Тон.

6. ХVІІІ ғ. Қазақ әдебиет өкілдері: Тәтіқара және Үмбетей.

7. Савромат ескерткіштерінің Сынтас қорымынан табылған мүсінделген бұйымдар(113 б. 6с.): қасқыр, киік, таутеке табылған.

8.Нушуби мен дулу тайпасының басқару жүйесі:Батыс Түрік қағанаты.

9. Жібек өндіру б.з. алғашқы кезінде игеріле бастады (75б. 7с.): Византия және Соғды елдерінде.

10. ХVІІІ ғ. Орта жүз қазақтары туралы құнды мәліметтер «Сібір тарихы» атты еңбекті қалдырған орыс ғалымы:Г.Ф. Миллер.

11.Қазақстан туралы еңбегі үшін Ресей ғылым академиясының бірінші корреспондент мүшесі болған, М.В.Ломоносов қолдаған: П.И.Рычковты.

12. «Орынбор өлкесінің топографиясы», «орынбор тарихы» атты тамашы терең зерттеу еңбектерінде қазақ тарихының даму кезеңдері мен көптеген қиыншылықтарын атап өткен ( 60 б. 8с.):: П.И.Рычков.

13. 552ж. түрік қағаны Бумын жужан қағанын женді:Анағұйды.

14. Оғыз мемлекетінің астанасы Янгикент (Жаңа Гузия) орналасты: Сырдария бойында.

15.Жоңғар тағынан дәмелілердің бірі, қытайлардан жеңіліс тауып, Орта жүзге қашып, Аблайдан пана іздеді:Әмірсана.

16. Қазақтардың 1917ж. көктемдегі Семей облыстық съезі Жалпықазақ съезіне(19 б. 9с.): Қазақстанның болашақ автономиясын құруды ұсынды.

17. 1917ж. мамыр айында қазақ жұмысшылары Даубай кенішінде ереуіл жасады: Семей облысында.

18. 1917-1918ж.ж. қазақстанда өкімет билігі жолындағы күресте большевиктерге елеулі оппозиция болған партия(26 б. 9с): «Алаш».

19.Андрондықтарда күннің бейнеленуі (латын сөзінен sol-күн): солярды белгілер.

20. Бірінші ресей революциясында Успен кенішіндегі көтерілісті «Орыс-қырғыз» одағы қолдады: қарағанды шахтерлері.

21.1917ж. қыркүйекте бірінші мұсылман партия құрылды:Түркістан федералисттер партиясы.

22. Үйсін, ғұн зергерлері алтын әшекей жасауда тамаша жетістіктерге жеткен (104 б. 6с.): «полихромдық стиль» деп атаған.

23. Оғыз мемлекетінде қаңқашқа шақырылды: шонжарлар (ақсүйек-феодалдар).

24. Қазақ халқының біртұтас орталықтанған этникаға айналды: ХVІғ.басы.

25. Өскеме уезіндегі жұмысшылар көтерілісі табанды болуына байланысты өндіріс иелері:арнайы комиссия құруды жөн көрді.

№1077.Қазақстан тарихы.

1.Дүнгендердің басым шаруашылық мәдениеті(173 б. 8с.): күріш екті.

2. Дүнгендердің көпшілік отбасылары айналысты: бау-бақшамен.

3. Жетісуға капиталистік қатынастардың енуі (174б. 8с.): әлеуметтік жіктелуіне әкелді.

4. Столыпин реформасы шешу керек болды(225-226 б.б. 8с.):этникалық ұлттық құрамды өзгерту.

5.Гурхан өлгенен кейін билік ру ішіндегі әйеліне, апасына өтті (64 б.7с.): қарақытайларда.

6. Батыс түрік қанатының билеушісі Ешбар Елтеріст нушибиліктердің қолдауын көріп, реформа өткізіп, енгізген жүйе: «он оқ будун».

7.Жібекті өндіруде, саудада Қытай бәсекелесі: соғдылар.

8. ХVІІІ ғ. Қазақстанды зерттеген Ресей ғалымдары: Миллер мен Рычков.

9. ХVІІІ ғ. Қай ақын өзінің шығармаларында Аблайды дәріптеді: Тәтіқара.

10. 1917ж. мамыр айындаСемей облысында қазақ жұмысшылары ереуіл жасады: Даубай кенішінде.

11. 1917ж. қарашасы -1918ж.қаңтар аралығында өткен Бүкілресейлік құрылтайында үлкен үміт артты. Сайлау нәтижесі Алаш партиясы елеулі оппозиция болған(26 б. 9с):большевиктерге

12. Бай өлкенің шикізаттарын қарқындап дами бастаған метрополияның өнеркәсіп мүддесіне икемдеу мақсатында патша үкіметі:жаңа жол торыптарын іске қосуға күш салды (214-215б. 8с.).

13. 1905ж. қазанда. Орынборда өткен (217-218 б. 8с.):саяси ереуіл.

14. Өскеме уезіндегі «Николай», «Основательный » кен орындарындағы жұмысшылар көтерілісі табанды болуына байланысты өндіріс иелері:арнайы комиссия құруды жөн көрді.

15. 1812ж. Отан соғысында қазақ жұмысшылары Елтон тұз орнының еңбеккерлері батыс майданға : 1 миллион пуд тұз жөнелтті.

16. Уақытша Халық Кеңесі Алаш-Орда 25 мүшеден құралды, оның ішінде орыстар мен басқа ұлт өкілдеріне: 10 орын.

17. 1919ж. 4 сәуір-Бүкілресейлік Орталық Атқару Комитеті Алашорда мүшелеріне:кешірім (амнистия) жарияланады.

18. 1921ж. Қазақстанда алғашқы комсомол съезі өтті:Орынбор қаласында.

19. 1906 ж. оқу-ағарту ісін дамыту туралы Ереже қабылданыпұлттық аймақтарда жол ашты: орыс-қазақ мектептерінің кеңеюіне.

20. Ғұндардың үйлерінде жылыту жүйесі 132-133б. 6с.): қабырғамен жапсарлас салынған түтіндік үйді толық жылытып тұрған.

21. Ерте темір дәуірінде көшпелілер(133 б. 6с.): күнделікті тұрмыста қолданылатын заттарды, шалбар, үзенгі, қайқы қылыш, киіз үйді ойлап тапты.

22. Ғұн зергерлері бұйымдардың бетіне алтын түйіршіктерді дәнекерлеуді білген:зерлеу.

23. 1950ж. желтоқсанында «Правда» газетінде «Қазақстан тарихы мәселелерін маркстік-лениндік тұрғыдан баяндайық» деген мақаланың жариялануы саяси айыптаудың басы болды: Е.Бекмахановты.

24. Әмен Байбатырұлы 1812ж. Отан соғысынан оралды: Орынборға.

25. Қыпшақ пен хорезмдіктер көп жылдар бойы жүргізген күресі: Отрар, Сығанақ, Арал теңізі маңы үшін.

№1078.Қазақстан тарихы.

1. ХVІІІ ғ. Қазақ мемлекетінің саяси тарихының ақындық мұрасын қалыптастырушы: Бұхар-жырау.

2. Ұлыстардың ішкі істерін лауазымы бар адамдар жүргізген: шерби.

3. Уақытша Халық Кеңесі Алаш-Орда құралды: 25 мүшеден.

4. Найман мемлекетінің құлау себебі: Шыңғысхан жорықтары.

5.ХХғ.20 ж. Қазақстанда және Түркістанда дарынды комсомол ұйымдастырушы болған: Ғани Мұратпаев.

6. Бұйымдарға ширатылған ұзын сымды дәнекерлеп жапсыру: Безендіру өнері.

7. 1812ж. соғыс қарсаңында қазақ саудасы дамып, Ресей шекарасы арқылы шаруашылықты бекітті: Орынбор қ.

8. ХVІІІ ғ. Қай ақын өзінің шығармаларында Аблайды дәріптеді: Тәтіқара.

9.ХІХғ. аса үздік сазгер, сыбызғышы : Сармалай. (Садық).

10. ХІХғ. ІІжартысы сазгер,әнші, ақын-публицист: Жаяу Мұса.

11. Дүнгендердің көпшілік отбасылары айналысты: бау-бақшамен.

12.Ұйғырлар айналысты:бау-бақша, үйреншікті егіншілікпен айналысты(огоро, бақшалық).

13. Қарғалыдан табылған үйсіндердің алтын тәтісі безендірілген: полихромдық стильде.

14. «Мұртты» қорғандар ерте темір дәуірінің ескерткішіне жатады: исседондардікі.

15. Страбон-ежелгі грек тарихшысы және географ массагеттер туралы жазды: «құдай деп олар күнді есептедйді және оған жылқыны құрбандыққа шалады»(61 б. 6с.): ат құлағында ойнайды және тамаша жаяу жауынгерлер.

16.Орталық Қазақстанға тән ерте темір дәуіріндегі ескертіштер(118 б. 6с.): «мұртты»обалар.

17. Аңдық стиль екі жағдаймен сипатталады:1) аңдард мен жануарлар; 2) аңдардың қимыл-қозғалыста бейнеленуі.

18. Әшекейдің бір түрі «инкрустация», сәндік үшін бұйымға: «түсті тастар» жапсырған.

19. Ежелгі Құлата қаласының орнынан табылған қазба бұйымдары бұл жерде металл өндеудің ірі орталығы болғандығын аңғартады: Қаңлы.

20. Қытаймен сауда байланысын орнатқан.Қорымнан табылған қытай теңгелері:Мардан жерінен табылды.

21. Ғалымдардың анықтмалары Б.з.д. 46-36 ж.ж. қаңлылар Қытаймен күресте көмек көрсетті: ғұндарға.

22. Бірінші Қазақстандық облыстық комсомол съезі өтті: 1921ж.

23. Монғол шапқыншылығы біртұтас халық болып қалыптасуын тежеді: ХV дейін.

24. Оғыз жабғудың орнын басатын мұрагерлер:инал, оларды тәрбиелеу үшін арнайы қамқоршы бекітеді:атабектерді.

25. Қазақстанда көшпенділер Еуропа мен Азия түйіскен торабында орналасқан:қөшпелі өркениет пен егіншіліктің байланыстары.

№1079 Қазақстан тарихы.

1.Қазақ –Бұхар соғысы:1603-1624 ж.ж.

2.Ғалымдардың пікірі бойынша Қазіргі Қазақстандағы Тараз қаласында орналасты: қаңлы астанасы.

3.1865ж. Орынбор өлкесінің генерал-губернаторы (142. б. 8с.):Н.А.Крыжановский.

4.Әмен Байбатырұлы –батыр, ақын жасына қарамастан Перовскийдің басшылығымен іске асырылған әскери қимыл нәтижесңнде Қоқан билеушілерінің қарамағындағы бекіністі алуға қатысады: Ақмешіт.

5.Сазгер, әнші, ақын өзі шығарған 70-ке жуық әннің сөздерін өзі жазған: Жаяу Мұса.

6.«Қырғыз» (Қазақ) поэмасының авторы, саяси жер аударылған, польша революционері:Г. Зелинский.

7.Әшекейдің бір түрі «инкрустация», сәндік үшін бұйымға «түсті тастар» жапсырған стиль: полихромды.

8.Монғол шапқыншылығы қарсағыңында сырдария мағындағы қалалар үшін күрес жүргізді:Хорезм шах Мұхаммед және Қыпшақ хандығы.

9. Қаңлы басшысына елді басқаруғда үш уәзір көмек көрсетті: ұлы ханға.

10. Орта ғасырда Ұлы Жібек жолының гүлденуі Қытай сауда байланыс жасады:Византиямен.

11.Сырдария маңындағы қалалардың халқы әртүрлі рулардан құралды себебі:Сауда жолдарының қиылысында орналасқандықтан

12.Түрік тілдес тайпалар соғдылардан отырықшылық егінішілікті сауданы үйренсе, соғдылар олардан үйренді:мал шаруашылығын.

13.Қаңлы мемлекетінің гүлдену дәуірінде тәуелді болған:Сармат пен аландар

14.Қытайдан барған елшілердің Қаңлы ханының сарайында жазылған: Заң жарғыларын көргенін келтіреді

15.ХІХ ғасырдың І жартысында Каспий теңізінің солтүстік-шығыс жағалауын зерттеу экспедицисына қатысты:Карелин.

16. ХІХ ғасырдың І жартысында желтоқсаншы «Кіші жүздің руларының картасын» құрды: В.Вольховский

17.ХVІІІ ғ. Қазақстанға ең ірі әскери экспедицияны басқарды:А.Бекович-Черкасский

18.Қазақстанда саяси жер аударылған, Тарбағатай тауларын зерттеушісі:Е.П.Мехаэлис

19.Тұтқындалған швед офицер-картограф И.Г.Ренат зерттеу экспедициясының мүшесі болып жиналған мәліметтерді мәлімдеген еңбегі: «Жоңғарлар картасы»

20. Үйлерінде жылыту жүйесі (132-133б. 6с.) қабырғамен жапсарлас салынған түтіндік үйді толық жылытып тұрды:Ғұндарда

21. «Монғолдардың құпия тарихында» ХІІІ ғ. басында моңғол тайпалары бейбітшілік қарым-қатынаста болды: Керей хандығымен деп жазылған

22.1822 ж. «Сібір қырғыздар Жарғысы» бойынша округтік басқару тапсырылды: Ұлы (Үлкен) сұлтанға.

23.Ораниенбаум алғы шебінде шайқасқан 48 атқыштар дивизиясының мергені:Дүйсенбай Шыныбеков

24.Х-ХІ ғ.ғ. Сәулет өнерінің жоғары деңгейде болған дәлелі: Бабаджа-қатын кесенесі

25.Қарақытай мемлекетінің құрылуы орта-азиялық рулармен байланыстырады:Қидандармен

№1080 Қазақстан тарихы.

1.682-744 ж.ж.Қазақстан территориясын Орта Азия,Шығыс Түркістан,Оңтүстік Сібірді бағындырды:Шығыс Түрік Қағанаты.

2. Орта ғасырда Ұлы Жібек жолының гүлденуі Византия сауда байланыс жасады:Қытаймен

3. Сырдария маңындағы қалалардың сауда жолдарының қиылысында орналасқандықтан халық арасында таратылды:Түрлі діни көзқарастар.

4. Түрік тілдес тайпалар отырықшылық егінішілікті,сауданы үйренді: соғдылардан.

5. Әмен Байбатырұлы –батыр, ақын жасына қарамастан Перовскийдің басшылығымен іске асырылған әскери қимыл нәтижесңнде Қоқан билеушілерінің қарамағындағы бекіністі алуға қатысады: Ақмешіт.

6. Қаңлылардың ежелгі астаналары Битянь ғалымдардың пікірі бойынша Қазіргі Қазақстандағы Түркістан қаласының маңында басқа деректерде: Тараз қаласында орналасты.

7.Қызықтысы «кангүйлердің» тұрған аудандары:қаңлылардың дәстүрлі тұрақтары

8.Қытайдың «Цянь Ханьшу» атты тарихы деректерінде қаңлылар туралы жазылған (83 б.6с):Сыма Цянь «Тарих жазбаларында»

9.Қазақстанды зерттеу экспедициясының жетекшісі статист азаттық қозғалысының қозғалыстың көрнекті өкілі:Ф.Щербина

10.Бутаков экспедициясының құрамында болғані ақын,айдауда жүріп қазақтардың тұрмысын сипаттады, суреттеді:Макшеев

11.22 қараша 1917 ж. Түркістан сьезді өтті Ферғана мемлекетінің ескі астанасы:Қоқан

12.Қазақстанда ерте темір дәуіріне жататын ежелгі патша қорымы:б.з.б.VIII ғ.

13.Түргеш қағаны Сұлуға екі жақты күрес жүргізді:Қытайлар мен арабтарға қарсы

14.Қыпшақтар арасында исламды таратумен айналысты:хорезмдіктер

15.Қазақстан территориясында түсті металды балқыту және өндіру өнерінің даму дәуірі:ерте темір

16.б.з.б. ІІІ ғ. б.д. VІ ғ.аралығында тарихта: кейінгі темір

17.Орта Азия мемлекеттерінің ......қолданып, Хақназар Бұхар ханы: «ант беріскен шарт» жасасты.

18. «Қырғыз» (Қазақ) поэмасының авторы Қазақстанда саяси жер аударылған, польша революционері:Г. Зелинский.

19.ІХ ғ. ортасында Самани әулеті исламды тарату мақсатында қарлұқтарға соғыс жариялап, басып алған қала:Испиджаб және Тараз

20.Қыпшақ хандығында құлдық болғаны Махмұд Қашғари дерегі бойынша құлдарды: «Яланғұттар»

21.Неміс саяхатшысы натуралист еңбектері сол кезде әлемдік қауымдастықтық назарын аударған оның «Россия мемлекетінің әртүрлі аймақтарына саяхат» атты еңбегінің авторы: Палласа

22.ХІІІ ғ. басында Сырдария бойындағы қалалар үшін күресті (72 б.7 с.):Хорезм мен Қыпшақ

23.ХIV ғ. аяғында Шайбанилер әулеті Батыс Сібірде Түмен хандығын құрып,астанасы:Чинги-Тура

24.Ұлы Отан соғысы кезінде бірінші жанып жатқан ұшақты жау тобына бағыттап ерлік көрсеткен- А.Маслов экипажының құрамында болған,:Б.Бейсекбаев

25. Қытайдан барған елшілердің Қаңлы ханының сарайында жазылған: Заң жарғыларын көргенін келтіреді

№1081 Қазақстан тарихы.Жазба ескерткіштері

1.Ежелгі түрік алфавиті: 35 әріп

2.Түрік алфавитінің негізі: ру-тайпалық таңбалар

3.Қазақстан территориясында ежелгі түрік жазбалары:б.з.д. І мыңжылдықтың ортасы

4.Түрік жазбаларының таратылуы және пайдалану уақыты:б.з.б. V ғ.

5. Ежелгі түрік жазбалар ескерткіші: «Күлтегін» және «Тоныкөк» жазулары

6.VІІІ-ІХ ғ.ғ. әдеби ескерткіші: «Қорқыт ата»

7. VІІІ-ІХ ғ.ғ. әдеби ескерткіші: «Оғызнама»

8.Талас,Іле,Сырдария өзендері бойындағы ежелгі түрік жазбалары: «Талас жазбалары»

9.Әбу-Насыр әл-Фараби (870-950жж.) білім алды: қыпшақ тілінде

10. Әбу-Насыр әл-Фараби еңбектерін жазды: араб жазуымен

11. «Диуани лұғат ат-түрік» авторы :Махмұд Қашғари (1030-1090жж.)

12.Әбу Райхан әл-Бируни (973-1050 жж.): « астрономия және жұлдыздар Канон Масуда», «Бұрынғы ұрпақтар ескерткіші»

13.Геоцентрлік жүйесін Коперниктен 500 жыл бұрын және денелердің жерге тартылысын Галлилей мен Ньютоннан 600 жыл бұрын айтып кеткен: әл-Бируни

14.Жүсіп Баласағұни(1021-1075 жж.) еңбегі түрік тілінде жазылған белгілі: «Құт негізі-білік»(Құтадғу білік)

15.Ахмет Иүгнекидің дастаны түрік тілінде жазылған: «Ақиқат сыйы»

16.Қожа Ахмет Йасауи (1103-1167 жж.) өлеңдер жинағының авторы ретінде белгілі: «Даналық кітабы»-«Диуан-и хикмет»

17.Ахмет Йасауидің жолын қуған шәкірттерінің бірі- ғұлама ақын: Сүлеймен Бақырғани

18.Мұхаммед Хайдар Дулати (1499-1551 жж.) ғылыми еңбектің авторы: «Тарих-и-Рашиди»

19. «Тарих-и-Рашиди» Мұхаммед Хайдар Дулати Моғолстан, Орта Азия халықтарының және қазақ тайпаларының тарихы:парсы тілінде жазылған еңбек.

20. «Жамиғ-ат Тауарих» еңбегінің авторы: Қадырғали Қосымұлы Жалайыри(1530-1605)

21.Қадырғали Жалайыри «Жылнамалар жинағы» еңбегін достықтың белгісі ретінде орыс патшасы: Борис Годуновқа сыйға тартты.

22. «Шыңғыснама» ХVІ ғ. ортасында жазылған: Өтеміс Қажы

23. ХVІ-ХVІІ ғ. қазақ-моғол қарым-қатынастарының тарихы баяндалды Бұйдаш,Тәуекел,Хақназар,Есім Жәңгір кезеңдері «Тарих » («Хроника») еңбектің авторы: Шах-Махмұд Шорас

24. ХVІ ғ. 40 жылдары «Тарих-и Абулхайр-хани» еңбегінде көшпелі өзбек Әбілқайыр ханның басқару тарихы: Масуд ибн Усман Кухистани

25. «Түрік шежіресі» тарихи жылнаманың авторы: Әбілғазы Бахадур хан(1603-1664)

№1082 Қазақстан тарихы.

1.Қазақстан аумағын мекендеген сарматтар: б.з.б. VІІІ-Vб.д.

2.Сармат рулық қауымға қандай тайпаларын кірді:роксолан, алан, сирактар.

3.Савромат-сармат тайпалары Орта Азиямен мәдениеттерін байланыстырды: Қара теңіз өңірі.

4. Диордың айтуынша Скифия жерін құрғашыландырып, жеңімпаздарды қырып, елдің көпшілік жерін шөлге айнадырды:сарматтар.

5. «Сармат» термины ежелгі еңбектерде кездеседі:б.з.д. ІІІғ.

6. Сармат қоғамының дамуына әсер еткен мәдениет: грек.

7. Савроматтар (сарматтар) тайпалары батысқа жылжып, Қара теңіздің солтүстігіне жетті:б.з.д. ІІғ.

8. Ғалымдардың айтуынша сарматтар санының б.з.д. Іғ.- . б.з. Іғ.күрт төмендеуі: климаттың құрғақтылығынан.

9. Б.з. Іғ. Сарматтар Митридатпен одақтасып соғыс жүргізді: Риммен.

10. Ғалым-антропологтардың пікірі бойынша сақтардың, сарматтардың, үйсіндердің бет пішіні андроновтықтарға ұқсайды: Смағұлов.

11. Қазақстан территориясында ерте темір дәуірінде мекендеген тайпа: сақтар.

12. Б.з.д. VІІ-ІІІғ.ғ. сақ тайпалары бірікті: одаққа.

13. Персеполдағы Ксеркс сарайының қабырғаларында сақтың қай тайпасының суреті салынған: шошақ бөрік киетіндердің .

14. Арал маңындағы Шірік-Рабат, Бәбіш молла, Баланды архитектуралық ескерткіштері туралы грек ғалымдарының қайсысы мәлімдейді: Страбон.

15. «Құдыретті еркектер» деп сақтарды атады: парсы деректерінде.

16. Иран деректерінде сақтарды: «жүйрік атты турлар».

17. Қазақстанда мекендеген тайпалар темірді қолдану, өндіру дәуірі басталды: VІІІ-VІІғ.ғ.

18.Сақ-тиграхауда тайпалары мекендеді: Жетісуда, Тянь-шань тауларында.

19. Қара теңіздің солтүстігінде, Арал маңында мекендеген сақ тайпалары:парадарайя.

20. Сақ хаомаварга мекендеген жерін анықта: Мұрғаб өзені.

21. жазба деректер бойынша Қангюй мемлекетін басқарған: ұлы хан.

22. Қангюй тайпасында Жоғарғы билік беріліп отырды: әкеден балаға мұрагерлікпен.

23. Қангюй тайпаларының ішінде кең таралған сиынушылық: ата-бабалар аруағына.

24. Қангюй тайпаларының территориясынан сауда жолдарын өтуіне байланысты бақылады:

Ұлы Жібек жолын.

25. Б.з. ІІІ-ІVғ.ғ. Сырдария маңында табылған 1300 теңгелер : қангюйлерге жатады.

№1083Қазақстан тарихы.

1.Ерте темір дәуірінде Жетісу сақ-тиграхаудалар жерінде мекендеді: үйсіндер.

2. 999ж. қарахан Насыр ибн Әли басқыншылық жорықтарын жалғастырып, Саманилер астанасын өзіне бағындарды(54 б. 7с.):Бұхара қаласын.

3. «Үйсін» атауы қытай деректерінде кездеседі: б.з.д. ІІғ.

4. үйсін тайпалары қай тілде сөйледі: ежелгі түрік.

5. Үйсіндерді жоғарғы билеушісі: гуньмо.

6. Үйсін мемлекеті неше бөлікке бөлінді: 3.

7. Қангюй мемлекеті бөлінді: 5 иелікке.

8. Қарғалы диадемасын жасаған зергер өмір сүрген кезең:б.з.д. Іғ.-б.з. ІІғ.

9. Үйсіндер дипломатиялық қарым-қатынаста болды: Қытаймен.

10. Үйсін, ғұн зергерлері алтын бұйымдарды жасағанда тамаша жетістіктерге жетті (104б.6с.): полихромдық стиль.

11. Л.Н. Гумилев щығыстанушы, ғалымның деректері бойынша б.з.д. 209 ж. Моде басшылығымен: хунну (ғұн) державасы пайда болды.

12. Ғұн қоғамында жылына үш рет жинады: халық жиналысына.

13. Ғұн қоғамында қанша ру болды:24.

14. Ғұндардың шаньюйінің жақын туыстары иеленген лауазым:түменбасы.

15. 300 жылға созылды ғұндардың соғыстары: Қытаймен.

16. «Ұлы қоныс аудару» кезеңін анықта: ІІ-ІVғ.ғ.

17. Ғұн мемлекетінің солтүстік, оңтүстік болып екіге бөліну кезеңі: б.з.д. 55ж.

18.ғұн тайпалары сөйлеген тіл: ежелгі түрік.

19. Ғұндар Қазақстан территориясына кірді: б.з.д. Іғ.

20. Б.з.д. Іғ. Ортасында солтүстік ғұндар шаньюйдің басқаруымен өздерінің тәуелсіздігін сақтап қалу үшін батысқа қарай жылжыды (96 б. 6с.):Чжи-чжи.

21. Солтүстік ғұндардың басшылары Чжи-чжи қангюйлермен одақ құрып қарсы шықты: үйсіндерге.

22. Қанюй мемлекетінің металл өндеу орталықтары қалалар мен мекендерге айналды:Шаш-Илақ.

23.Ғұндардың Чжи-чжи басқаруымен Талас өзенінің шығыс жағында көшіп-қонуға мүмкіндік алды (96б.6с.): олармен бейбіт келісімге келді.

24. Қазақстан территориясына кірген кезде ғұндардың билігінде болды: Чжи-чжи.

25. ІVғ. (375ж.) аяғы Ғұндар Еділден өткен кезде басшылық етті: Баламбер.

№1084 Қазақстан тарихы.

1.Түрік қағанатының қағанынан жеңілген Жужан қағаны: Бумын.

2. Түріктердің қайсыларын татами деп атады: Жетісудағы отырықшы егіншілерді.

3. Жетісуғасоғдылардың жаппай қоныс аудару ғасыры: VІІ-VІІІғ.ғ.

4. Түрік тарихшысы әл Марвази деректері бойынша қарлұқтардың құрамына кірген тайпалар:9.

5. Қарлұқтардың ұйғыр қағанатына қарсы соғыс қанша жылға созылды: 20 жыл.

6. Оғыздардың негізгі діндерін анықта:қойға табыну. (Оғыздар өзжерін шыққан тегін қоймен байланыстырып, қорғаушысы ретінде оған табынатын).табынушылық.

7. Керейлер туралы жазған ежелгі тарихшылар: Рашид-ад-Дин.

8. Кутейба Ибн Муслим араб қолбасшысы Шаш қаласын басып алды: 714ж.

9. Қазақстан территориясында орта ғасырдың екінші жартысында қанша қала болды:37.

10. Х-ХІІ ғ.ғ. Қазақстан қалаларында архитектураларының ерекше таралуы:діни құрылыстар.

11. 751ж. шайқаста қытай әскерлеріне күйрете соққы берген араб әскерлері бірлесті (17 б. 7с.): қарлұқтар.

12. Ғаныш дегеніміз: ортаазиялық гипс түрі.

13. Діни құрылыс,белгілі адамдардың құрметіне қабір басына тұрғызылған ғимарат:кесене.

14. Әл-Фараби қандай мемлекетте тұрды: Араб халифатында.

15. Түркеш қағанатының құрылуы:704ж.

16.Ежелгі тарихшылардың қайсысы қимақ бірлестігіне 7 тайпа болған деп айтты: Гардизи.

17. Қимақ мемлекетіне исламның кірген уақыты:Хғ.

18. Ежелгі түріктер маржандарды (жемчуг, коралл) алды: Жақын шетелден.

19. Сардоба :су сақтау әрі белгі мақсатымен тұрғызылатын күмбезді құдық.

20. Аталған қалалардың қайсысының жер көлемі бойынша 30га артық ауданы бар: Отрар.

21. Қарахан мемлекетінің негізін салушы: Сатұқ Боғра хан.

22.Ұлыстардың ішкі істерін лауазымы бар адамдар жүргізген: шерби.

23. Наймандардың астанасы қай қала: Балықты.

24. Қазақстанның оңтүстік қалалары үшін қыпшақтар кіммен соғысты(70 б. 7с.): оғыздармен.

25.Ұлы Жібек жолы бастауын қайдан алады:Қытай жеріндегі Хуанхэ өзенінің аңғарларынан.

Ерте орта ғасырлардағы және дамыған орта ғасырлық мемлекеттер (VI-ХІІІ ғ.ғ.)

Мемлекет. уақыты	Территория және астана	Мемлекет құрылымы	Жоғарғы билеушілері	Мемлекеттің қалыптасык жолдары	Ыдырау себебі.
Түрік қағанаты 552 (553) -603	Орталық Азия (Монғолия) Корей түбегінен Қара теңіз өңірі.	Жоғарғы басқарушысы-қаған (Ашин руынан шыққандар)	Негізін қалады Бұмын, Қара-Еске баласы. Мұқан (Ескенің інісі) қағанның кезінде (553) көтерілді. Иштеми Бумынның інісі.	Жужан қағанының талқандалуынан кейін Анағұй қаған өзіне қол жұмсайды.	Саяси-әлеуметтік дағдарыс. Қағанат ішіндегі қарам-қайшылық.
Батыс Түрік қағанаты (603-704)	Орта Азия, Қазақстан. Астанасы. Суяб (Жетісуда Шу өзені),Мыңбұлақ (Жамбыл обл.)(Іледен бастап Шу, Еділге дейін және Ертіске дейін, оңтүстік – батыстан Тарым өзеніне дейін және Амудария).	Жоғарғы басқарушысы-қаған, ру –тайпалық ұйым «Он оқ бұдын»(10 тайпа) (5 дулу, 5нушуби) Қаратаудан Жоңғарға дейін	Бірінші қаған Тардұш (Дато). Қаған Шегу- (610-618 ж.ж.) Тон жабғу (618-630ж.ж.)	Түрік қағанатының Шығыс және Батыс түрік қанаттарына бөлінуі	659ж. Жетісуға Қытай мемлекетінің басып кіруі. Ішкі талас-тартыс.(682-744) шығыс Түрік қағанаты дәуірленді
Түргеш қағанаты (704-756)	Жетісу және Тянь-шаньнің солтүстігі. Үлкен ордасы Суяб Шу бойы. (сары түркеш) Кіші ордасы-Күнгіт Іле бойы(қара түркештер).	Басқару жүйесі тайпалық құрылым..20әкімшілік аймаққа бөлінді ( аймақтар 7 мыңнан әскер жинады).	Негізін қалады үшлік (699-706ж.ж) Сақал қаған (706-711ж.ж.), Қапаған қаған, Сұлу қаған (715-738) Сұлудың орнына баласы Тұқарсан Құтшар қаған болған.	704ж. Батыс түріктердің үстемдігін құлатты. Күшлік басшылығымен тәуелсіздігі үшін Тан империясымен (Қытай) күресті	Шығыстан Қытай, батыстан арабтар. Шапқыншылығы.Екі жақты күрес 751ж. Атлахта (Талас өзені).Түрік тілдес тайпасы қарлұқтардың басқыншылығы. 756ж. ыдырайды. Қарлұқтардың басып алуы
Қарлұқ қағанаты (756-940)	Жоңғар Алатауынан Сырдарияның төменгі ағысына дейін.(Қашғария, Жетісу, Оңтүстік Қазақстан). Астанасы-Суяб (Тоқмақ маңы) кейін Баласағұн.	Басқару жүйесі тайпалық құрылым.. Үш жікіл, үш бескіл, бұлақ, көкеркін, тухси және екі ру лазана мен фарақия. Барлығы 9 тайпадан тұрды.	840ж. дейін Жабғу титулы, кейін –қаған. Білге Құл Қадыр-хан жабғу. Ұлдары Базар Арслан мен Оғұлшақ.	751ж.Қарлұқтардың қытай билігіне қарсылық көрсетуі. Түркештер мен оғыздар арасындағы жер үшін күрес.	Ішкі талас-тартыс, билік үшін күрес.Қарлұқтарда билік ауысқаннан кейін Қарахан мемлекеті пайда болды.
Оғыз мемлекеті (IXғ соңы –XI ғ.басы)	Сырдарияның орта, төменгі ағысы, Арал маңы, Батыс Қазақстан. Астанасы-Янгикент (Жаңа Гузия) Сырдария бойы.Қызылордаоблысы, Қазалы маңы	Басқару жүйесі тайпалық құрылым.. Тайпалар: баяндұр, имур, қайлар, қимақ тайпаларының кейбір бөліктері.Боз оқ және Үш оқ деп бөлінді. М.Қашғари 24 тайпадан тұрса, Әл-Марвази 12 тайпадан тұрады.	Жабғу билігі мұрамен беріліп отырды. Әли-хан жабғу тұсында мемлекет нашарлайды, Шахмәлік тұсында күшейеді.	VІІІғ. Оғыздардың қарлұқтардан жеңілуі. Жетісуға кетіп, Арал маңы және Сырдария бойын басып алды. Жергілікті қаңлы, печенегтармен күресу нәтижесінде күшейді.	Қыпшақ тайпалары оғыздарды ығыстырды. «Мафазат альгуз» (Оғыз даласы) орнына Дешті Қыпшақ атау пайда болды(Қыпшақ даласы).
Қимақ қағанаты (IXғ соңы –XI ғ.басы)	Қазақстанның солтүстік-шығыс, шығыс аймағы. Астанасы-Имақия (Ертістің орта ағысы), 2-астанасы Қарантия Алакөл көлі.	Басқару жүйесі тайпалық құрылым. 7 тайпалар: эймур, байандур, татар, ланиказ, ажларлар, қимақ, қыпшақ.	Қаған және оның 11 басқарушылары.екі саты төмен «Имек байғу»немемсе «Қимақ ябғу» көсемдердің атаулары. «Шад-түтік» жеке тайпа көсемдері.	Енисей қырғыздарымен күресуі,Батыс түрік қағанатының ыдырағанан қалыптасты.	Қимақтарды бағындырып, қыпшақтар өз мемлекетін құруға тырысты.
Қарахан мемлекеті (942-1212ж)	Жетісу, Оңтүстік Қазақстан, Қашғария. ХІ ғ. Екіге бөлінде; Батыс қағанаттың астанасы(Мауараннахр) орталығы алғаш Үзкент, кейін Самарқан болды. Шығысы (Жетісу)-Баласағұн, кейін Қашғар.	Билік хақанның қолында болды (қаған). Хан ұрпақтары: тегіндер, ілік хандар, бектер, нөкерлер. Кеңесшілері «көл-еркіндер».	Негізін қалады Сатұқ Боғра –хан. (915-955ж.ж.)	942ж. Сатұқ Боғра –хан Баласағұнды басып алып, қаған деп өзін жариялады.	Әулет арасында өзара алауыздық. Селжұқтардың әлсіреу. Қарақытайлармен кейін найман мен Хорезммен күресте Хорезм басып алады.
Қыпшақ хандығы (XI-XIIIғ. басы)	Ертістен Еділге дейінгі аймақ, Құлынды даласынан Балқаш және Жоңғар Алатауы.астанасы сол қанат-Сығанақ, оң қанаты-Сарай.	Әскери-әкімшілік басқару: Оң қанат, сол қанат.	Негізін қалады Табар хан, (елбөрілі руынан), Қадыр,Бөке, АлыпДерек.	Оғыз, селжұқ, Хорезмшахымен күресте .Қимақ қағанатының құлауынан қалыптасқан .	Шыңғысқан шапқыншылығынан жойылып, Жошы ұлысына кірді.
(942-1125ж.ж.) қидандар Тынық мұхитқидантан Алтайға дейінЛяо мемлекетін құрды . Қарақытай (қидан) (1125-1212ж)	Мауараннахр, Жетісу, Қашғария(Шығыс Түркістан бөлігі).Астанасы- Баласағұн.Орталығы Ғұз одасы.	Қараханның басқару жүйесі сақталды.	Билеушісі гурхан титулын болды. Негізін қалады ЕлюйДаши.	1125ж. ЕлюйДаши Баласағұнды басып алып, өзін жаңа мемлекеттің билеушісі деп жариялады.	1210-1212ж.ж. наймандар қарлұқтармен бірігіп қарақытайларды Жетісудан қуып шықты. Найман басшысы Күшлік өзінің ұлысын құрды.
Наймандар және керейлер мемлекеті (ХІІ-басы ХІІІғ.ғ)	Батыс Монғолия. Шығыс Қазақстан	Ұлыстар арқылы басқару, әскери-әкімшілік басқару	Хан. Негізін қалады Наркеш Даян, Инанч-білге, Бұйрық хан, Күшлік хан. Наркеш Даянның тұсында гүлдеді.	Азияға көшпелі тайпалардың топтаса бастауы.Ляо империясының құлауы.	Шыңғысхан әскерінен күйреп, монғолдарға бағында.

Қазақстан территориясындағы мемлекеттер.

Қалаушы Батый(1227-1255ж)

Алтын Орда (XIII ғ.ортасы-XVғ. ортасы) (Сарай-Бату қ., Сарай –Берке қ. ).

Хандар: Берке(1255-1266ж), Өзбек(1312-1342ж), Жәнібек тұсында гүлденеді (1342-1357ж)

Мамай(1380-1382ж) Куликов шайқасы (1380ж.), Тоқтамыс (1395ж. Әмір Темірмен шайқасады.)

Едіге (1419ж өлді) Ноғай ордасы XVғ басы- XVІғ. ІІ жартысы ( Сарайшық қ.)

Нураддин (1426-1440ж). мырза- хан (князь) бөлді. Сарайшық қ. дон казактарсмен1580ж. қиратылды

Жошы ( Орда-Ежен және Шайбани)

Ақ Орда ХІІІғ.- ХVғ басы (Сығанақ қ.).

Орыс хан мен Әмір Темір арасындағ соғыстар.Барақ Ақ Орданың соңғы ханы.

Әбілқайыр хандығы-1428-1468ж.ж. (Тура қ. Орда-Базар қ., Сығанақ қ.)

1457ж. Үз-Темір тайшы (ойрат) арасында соғыс.

Әмір Темірдің мемлекеті 1370-1405ж.ж. Самарқан қ.

Ақ Орда, Моғолстан, Алтын Орда расында соғыстар

Шағатай мемлекеті. Моғолстан ХІVғ ортасы- XVІғ. басы.(Алмалық қ.)

Әмір Поладшы тағайындады Тоғылық-Темірді. Қызыр-Қожа оғлан бағынышты болты Темірге.

Мұхаммед (Темір ықпалынан құтылды, ислам). Есен-Бұға қазақтарға жер береді.

1465 (66)-1718ж.ж. Қазақ хандығының негізін қалады:Керей, Жәнібек.

1718-1824 ж.ж. Қазақ хандығының (отарлау үрдісі)

Анықтама: жоңғар хандығын басқарды:

Батыр Қонтайшы (1635-1654),

Қалдан Бошоқту хан (1671-1697),

Цеван Рабдан (1697-1727),

Қалдан Цэрен (1727-1745).

1745ж. жоғарғы билік үшін күрес.

Хойт көсемі Әмірсана көмегімен Даваши 1752ж. таққа отырады.

1745ж. Даваши ойсырата соққы береді Әмірсана әскеріне.

ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ.

Күрделі және жоғары деңгейлі сұрақтар. Қазақ хандарының басқаруы.

(Қазақстан тарихында қазақ хандығының басқарудың бірнеше шежірелері бар. Соның біреуін келтійік).

Керей 1456 (65)-1473ж.ж.

Жәнібек 1473-1480ж

Бұрындық 1480-1511ж

Қасым1511-1515 ж.ж. (18-23)

Мамаш 1518-1523ж.ж.

Тақыр 1523(24)-1532 (33)ж.ж.

Бұйдаш1533(32)-1534(37) ж.ж.

Қожа Мақмұт хан 1534-1535ж.ж.

Тоғым 1535-1537

Хақназар 1538-1580ж

Шығай1580-1582ж.ж.

Тәуекел 1582-1598ж.ж.

Есім хан1598-1628ж.ж. Астанасы Түркістан

Жәңгір хан 1628-1652ж.ж.

Тәуке 1680-1715ж.ж.

Болат 1718-1729ж.ж.

XVғ. ортасынан XVІІІғ. басына дейін Қазақ хандығы біртұтас болды. Мемлекет ішінде биілігі мойындалған хан Тәуке соңғы хан болды.Қайтыс болғаннан кейін әр жүзде өзінің басқарушылары болды.

ОРТА ЖҮЗ ХАНДАРЫ.

Қайып 1716-1719 ж.ж.

Сәмеке 1719-1734 ж.ж.

Әбілмәмбет 1734-1771 ж.ж.

Абылай 1771-1781 ж.ж.

Уәли1781-1819 ж.ж.

Бөкей 1815-1817 ж.ж.

Ғұбайдолла 1819-1822 ж.ж.

Кенесары 1841-1847 ж.ж.

КІШІ ЖҮЗ ХАНДАРЫ:

Әбілқайыр 1718-1748 ж.ж.

Нұралы 1748-1786 ж.ж.

Ералы 1791-1794 ж.ж.

Есім 1795-1797 ж.ж.

Айшуақ 1797-1805 ж.ж.

Шерғазы 1805-1824 ж.ж.

Орта және Кіші жүз хандары аталып, жазылды. Ұлы жүз келтірілмеген себебі: Тәуке хан тұсында Ұлы жүз істерін Төле би атқарды.

XVІІғ. Аяғында- XVІІІғ.басында Ұлы жүзді жоңғарлар басып алды. Тәуке ханның өлімінен кейін Ұлы жүздің басқарушысы Жолбарыс (1720-1740) болды.

XVІІІғ.аяғында – ХІХ ғ.басында Ұлы жүздің көп бөлігі Қоқан хандығының билігіне түсті.