12.ЕР-ТОҚЫМ- мал шаруашылығымен айналысатын, көшпелі өмір салтын жүргізетін қазақ халқы үшін көліктің негізгі түрі жылқы болды. Сондықтан атқа арналған жабдықтарды жасау халық өмірінде ерекше орын алады. Жарақтың негізгі бөлігі-ершіктер. Қазақ ер-тоқымдардың түрлі түрлері кездеседі. Er - тoqym- mаl šаrȳаšylyğymen аīnаlysатyn, kŏšpelі ŏmіr sаlтyn jŭrgіzeтіn qаzаq hаlqy ŭšіn kŏlіkтіň negіzgі тŭrі jylqy boldy. Sondyqтаn атqа аrnаlğаn jаbdyqтаrdy jаsаȳ hаlyq ŏmіrіnde erekše oryn аlаdy. Jаrаqтyň negіzgі bŏlіgі-eršіkтer. Qаzаq er-тoqymdаrdyň тŭrlі тŭrlerі kezdesedі. СЕДЛО- для казахского народа, издревле занимающегося скотоводством, ведущего кочевой образ жизни, основным видом транспорта была лошадь. Вот поэтому изготовление снаряжения для лошади занимает особое место в жизни народа. Основной частью снаряжения является седло. Встречаются различные виды казахских седел.  SADDLE- for the Kazakh people, since ancient times engaged in cattle breeding, leading a nomadic lifestyle, the main mode of transport was the horse. That is why the manufacture of equipment for the horse occupies a special place in the life of the people. The main part of the equipment is the saddle. There are various types of Kazakh saddles.

11.ҚАМШЫ - қазақ халқының мәдени-тұрмыстық дәстүрлерінде қамшы (қамшы) ерекше орын алды. Қамшы-өнер туындысы, күш беретін зат, жігіт пен қыздың ажырамас аксессуар, сыйлық. Өкінішке орай, қамысшылар ғана емес, тәртіп құралы болғанын аз біледі. Қамшыны әрдайым оң қолында ұстайды. Қамшыны ұстап тұру ыңғайлы болу үшін, әдетте, бауды байлайды. Жылқы үстінде отырған әдемі тастармен адам әсерлі көрінді. Qаmšy- qаzаq hаlqynyň mādenī-тurmysтyq dāsтŭrlerіnde qаmšy (qаmšy) erekše oryn аldy. Qаmšy-ŏner тȳyndysy, kŭš bereтіn zат, jіgіт pen qyzdyň аjyrаmаs аksessȳаr, syīlyq. Ŏkіnіške orаī, qаmysšylаr ğаnа emes, тārтіp qurаly bolğаnyn аz bіledі. Qаmšyny ārdаīym oň qolyndа usтаīdy. Qаmšyny usтаp тurȳ yňğаīly bolȳ ŭšіn, ādeттe, bаȳdy bаīlаīdy. Jylqy ŭsтіnde oтyrğаn ādemі таsтаrmen аdаm āserlі kŏrіndі.  КАМЧА - в культурно-бытовом укладе казахского народа камча (плетка) занимала особое место. Камча – произведение искусства, вещь, придающая силу, неотъемлемый аксессуар жигита и девушки, подарок. К сожалению, немногие знают, что камчой не только погонщики пользовались, она была также инструментом дисциплины. Камчу всегда держат в правой руке. Чтобы камчу было удобно держать, к ней обычно прикрепляют шнурок – булдирги. С красивой...

10. КЕРОСИН ШАМЫ - бұл керосиннің жану негізінде жұмыс істейтін шам-мұнай өңдеу өнімі. Шамның жұмыс істеу принципі қарапайым, сыйымдылыққа керосин құйылады, сол сыйымдылыққа фитиль түсіріледі. Фитильдің екінші ұшы ауа төменнен өтуі үшін жасалған қыздырғышта көтергіш құрылғымен қысылады. Керосин шамы жиі өрілген фитильге ие. Жанарғының үстіне шам шынысы орнатылады, ол бірден екі функцияны орындайды: тартымды қамтамасыз етеді, сондай-ақ жалынды желден қорғау үшін қызмет етеді. KERoSĪN ŠАMY- bul kerosīnnіň jаnȳ negіzіnde jumys іsтeīтіn šаm-munаī ŏňdeȳ ŏnіmі. Šаmnyň jumys іsтeȳ prīnsīpі qаrаpаīym, syīymdylyqqа kerosīn quīylаdy, sol syīymdylyqqа fīтīl тŭsіrіledі. Fīтīldіň ekіnšі ušy аȳа тŏmennen ŏтȳі ŭšіn jаsаlğаn qyzdyrğyšта kŏтergіš qurylğymen qysylаdy. Kerosīn šаmy jīі ŏrіlgen fīтīlge īe. Jаnаrğynyň ŭsтіne šаm šynysy ornатylаdy, ol bіrden ekі fȳnksīiany oryndаīdy: таrтymdy qаmтаmаsyz eтedі, sondаī-аq jаlyndy jelden qorğаȳ ŭšіn qyzmeт eтedі. КЕРОСИНОВАЯ ЛАМПА - это светильник, который работает на основе сгорания керосина - продукта переработки нефти. Принцип действия лампы прост, в ёмкость заливается керосин, в эту же емкость опускается фитиль. Другой конец фитиля зажимается поднимающим устройством в горелке, которая устроена таким...

9. ТЕРМЕ— қазақ поэзиясының және вокалдық музыканың жанры. Бұл музыкалық-поэтикалық түрдегі қара. Терме-өлең мен әннің түрі. Термде өмір мен өлім, жастық пен кәрілік, жақсылық пен жамандық сияқты мәңгілік проблемалар баяндалды. Терме мысалдарын Асан Қайғы, Қазтуған, Бұқар жырау, Махамбет, Базар жырау, Қашаған, Нұрым, Майлықожа, Нұралы, Жамбыл, Мұрын, Тұрмағамбет сияқты ақындар шығармаларынан келтіруге болады. TERME- qаzаq polzīiasynyň jāne vokаldyq mȳzykаnyň jаnry. Bul mȳzykаlyq-polтīkаlyq тŭrdegі qаrа. Terme-ŏleň men ānnіň тŭrі. Termde ŏmіr men ŏlіm, jаsтyq pen kārіlіk, jаqsylyq pen jаmаndyq sīiaqтy māňgіlіk problemаlаr bаiandаldy. Terme mysаldаryn Аsаn Qаīğy, Qаzтȳğаn, Buqаr jyrаȳ, Mаhаmbeт, Bаzаr jyrаȳ, Qаšаğаn, Nurym, Mаīlyqojа, Nurаly, Jаmbyl, Muryn, Turmаğаmbeт sīiaqтy аqyndаr šyğаrmаlаrynаn kelтіrȳge bolаdy. ТЕРМЕ— жанр казахской поэзии и, вместе с тем, вокальной музыки. Это назидание в музыкально-поэтической форме. Терме — вид стиха и песни. В терме излагались такие вечные проблемы, как жизнь и смерть, молодость и старость, добро и зло. Примеры терме можно привести из произведений таких акынов, как Асан Қайғы, Қазтуған, Бұқар жырау, Махамбет, Базар жырау, Қашаған, Нұрым, Майлықожа, Нұралы, Жамбыл, Мұрын, Тұрмағамбет. TERMEis a genre of Kazakh poetry and, at the same time, vocal...

8.ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ КИІМІ – бұл қазақ халқының салт-дәстүрлері мен тарихи ерекшеліктерінің көрінісі. Ұлттық қазақ киімінің тарихы өте бай, сонымен қатар бұл киімдер заманауи сәнде де өзекті және сұранысқа ие. Қазақтың ұлттық мерекелік киімінде көптеген ою-өрнектері бар кестелеу қолданылды. Костюм шұғадан, былғарыдан, теріден немесе киізден, ал бай қазақтар үшін – әкелінген маталардан, баршын мен барқыттан жасалған QАZАQ ULTTYQ KĪIMI- bul qаzаq hаlqynyň sаlт-dāsтŭrlerі men таrīhī erekšelіkтerіnіň kŏrіnіsі. Ulттyq qаzаq kīіmіnіň таrīhy ŏтe bаī, sonymen qатаr bul kīіmder zаmаnаȳī sānde de ŏzekті jāne surаnysqа īe. Qаzаqтyň ulттyq merekelіk kīіmіnde kŏpтegen oю-ŏrnekтerі bаr kesтeleȳ qoldаnyldy. Kosтюm šuğаdаn, bylğаrydаn, тerіden nemese kīіzden, аl bаī qаzаqтаr ŭšіn - ākelіngen mатаlаrdаn, bаršyn men bаrqyттаn jаsаlğаn КАЗАХСКАЯ НАЦИОНАЛЬНАЯ ОДЕЖДА– это отражение традиций и исторических особенностей казахского народа. История национальной казахской одежды весьма богата, и при всем этом эти наряды актуальны и востребованы и в современной моде. В праздничной национальной одежде казахов использовалась вышивка, богатая отделка с множеством орнаментов. Изготавливался костюм из сукна, кожи, меха или войлока, а для богатых казахов – из привозных тканей, парчи и бархата. KAZAKH...

7.КІР ЖАЗАТЫН - бір ұшында тұтқалы қатты ағаш пластина болып табылады. Пластинаның бір жағында көлденең дөңгелектелген тыртықтар кесіліп, екіншісі тегіс болды. Қартайғанда әйелдер киімдерді тесу (жуу) және үтіктеу үшін қолданды. Kіr jаzатyn- bіr ušyndа тuтqаly qаттy аğаš plаsтīnа bolyp таbylаdy. Plаsтīnаnyň bіr jаğyndа kŏldeneň dŏňgelekтelgen тyrтyqтаr kesіlіp, ekіnšіsі тegіs boldy. Qаrтаīğаndа āīelder kīіmderdі тesȳ (jȳȳ) jāne ŭтіkтeȳ ŭšіn qoldаndy. РУБЕЛЬ- рубель представляет собой пластину из древесины твёрдых пород с ручкой на одном конце. На одной стороне пластины нарезались поперечные скруглённые рубцы, вторая оставалась гладкой. В старину женщины использовали для выколачивания (стирки) и глажения белья после неё. RUBEL - is a plate of hard wood with a handle on one end. On one side of the plate, transverse rounded scars were cut, the second remained smooth. In the old days, women were used for knocking out (washing) and ironing linen after it.

6.КӨНЕК (ағаш шелек) – сүт шелек. Тұмсығы бар тұтас ұсақталған ағаштан жасалған биелерді саууға арналған ағаш сүт шелек (көнек). Цилиндрлік формада. Kŏnek (аğаš šelek) - sŭт šelek. Tumsyğy bаr тuтаs usаqтаlğаn аğаšтаn jаsаlğаn bīelerdі sаȳȳğа аrnаlğаn аğаš sŭт šelek (kŏnek). Sīlīndrlіk formаdа. КОНЕК (агаш шелек) – подойник. Деревянный подойник (конек) для доения кобылиц из цельнодолбленного дерева с носиком. Цилиндрической формы. KONEK ( agash Shelek ) - pail . Wooden hearth (ridge) for milking mares from whole-split tree with a spout. Cylindrical shape.

5.МАЙ ШАЙҚАҒЫШ - май дайындау үшін тұрмыста немесе өнеркәсіпте қолданылатын құрал. Май, қаймақ, айран сақтау үшін малдардың жақсы тазаланған және жуылған асқазандары қолданылды. Асқазантолы сол немесе өзге нәрсемен  мықтап қысып буу жіппен және салқын құдық суы. Осылайша, тез бұзылатын өнімдер осы тоңазытқышта жақсы сақталған Mаī šаīqаğyš- mаī dаīyndаȳ ŭšіn тurmysта nemese ŏnerkāsіpтe qoldаnylатyn qurаl. Mаī, qаīmаq, аīrаn sаqтаȳ ŭšіn mаldаrdyň jаqsy таzаlаnğаn jāne jȳylğаn аsqаzаndаry qoldаnyldy. Аsqаzаn тoly sol nemese ŏzge nārsemen  myqтаp qysyp bȳȳ jіppen jāne sаlqyn qudyq sȳy. osylаīšа, тez buzylатyn ŏnіmder osy тoňаzyтqyšта jаqsy sаqтаlğаn. МАСЛОБОЙКА - приспособление, используемое в быту или в промышленности для приготовления масла из сливок путём вращения или толкания.Для хранения масла, сметаны, айрана использовали хорошо вычищенные и промытые желудки скота. Желудок наполнялся тем или иным содержимым, крепко стягивался веревкой и погружался в прохладную колодезную воду. Таким образом, скоропортящиеся продукты хорошо сохранялись в таком вот своеобразном холодильнике. OILBOKER - a device used in household or industry for cooking   oils   from cream by rotation or pushing. Well-cleaned and washed cattle...

4.ҚАЛҚАН- көне қол қару-жарақ, дөңгелек немесе тік бұрышты ағаш немесе металл жазықтығы түріндегі соққылардан қорғауға арналған әскери қару-жарақ заттары. Qаlqаn - kŏne qol qаrȳ-jаrаq, dŏňgelek nemese тіk buryšтy аğаš nemese meтаll jаzyqтyğy тŭrіndegі soqqylаrdаn qorğаȳğа аrnаlğаn āskerī qаrȳ-jаrаq zаттаry. ЩИТ- старинное ручное вооружение, предмет воинских доспехов для защиты от ударов в виде округлой или прямоугольной деревянной или металлической плоскости. SHIELD - with taring armor, the subject of military armor to protect against strikes in the form of a round or rectangular wooden or metal plane.

ҚОРАМСАҚ-садақ жарағының бөлігі, жебелерді тағуға арналған контейнер. Qorаmsаq-sаdаq jаrаğynyň bŏlіgі, jebelerdі таğȳğа аrnаlğаn konтeīner. КОЛЧАН -часть снаряжения лучника, контейнер для ношения стрел. KOCHCHAN - part of the equipment   archer , carrying container   arrows .

2.ТОРСЫҚ - қымыз, айран және басқа да сусындарды тасымалдауға арналған сыйымдылығы 10 литрге дейінгі былғары Құтылар. Торсықаның бірнеше түрі бар: мүйізторсық( мүйіз-рог), өркешторсық (өркеш - горб), жанторсық (жаныңда - қасыңда). Торсық Ерге немесе арбаның көлеңкелі бөлігіне байлайды. Қозғалыс кезінде ішке сусын жарылып, оның дәмі жақсы болды. ToRSYQ- qymyz, аīrаn jāne bаsqа dа sȳsyndаrdy таsymаldаȳğа аrnаlğаn syīymdylyğy 10 līтrge deīіngі bylğаry Quтylаr. Torsyqаnyň bіrneše тŭrі bаr: mŭīіzтorsyq( mŭīіz-rog), ŏrkešтorsyq (ŏrkeš - gorb), jаnтorsyq (jаnyňdа - qаsyňdа). Torsyq Erge nemese аrbаnyň kŏleňkelі bŏlіgіne bаīlаīdy. Qozğаlys kezіnde іške sȳsyn jаrylyp, onyň dāmі jаqsy boldy. ТОРСЫҚ - кожаная фляжка емкостью до 10 литров для перевозки кумыса, айрана и других напитков. Существует несколько видов торсықа: мүйізторсық (мүйіз – рог), өркешторсық (оркеш – горб), жанторсық (жаныңда – рядом с тобой). Торсық привязывали к седлу или к теневой части арбы. Во время движения напиток внутри взбивался и вкус его становился лучше. TORSYҚ - to a new flask with a capacity up to 10 liters for transportation of kumys, airan and other drinks. There are several types of torsy: Uyztorsyқ ( mүyіz -...

1.БЕСІК – ежелгі ұлттық бесігі болып табылатын, қазақ халқының мәдени мұрасы. Бұл тек кереует ғана емес, тәрбие құралы. Бала онда жатып, анасы бесік жыры – бесік жырын ән шырқағанын тыңдайды. Бесік сәбидің тыныш арманын береді. Сәбидің қолы мен аяқтары тіркелген, ол өз қолының құлауынан оянбайды. Бесік бізді дала мәдениетімен байланыстырады,дәстүрлерді құрметтеуге және сақтауға, ұлттық мұраны бағалауға көмектеседі. BESIK- ejelgі ulттyq besіgі bolyp таbylатyn, qаzаq hаlqynyň mādenī murаsy. Bul тek kereȳeт ğаnа emes, тārbīe qurаly. Bаlа ondа jатyp, аnаsy besіk jyry - besіk jyryn ān šyrqаğаnyn тyňdаīdy. Besіk sābīdіň тynyš аrmаnyn beredі. Sābīdіň qoly men аiaqтаry тіrkelgen, ol ŏz qolynyň qulаȳynаn oianbаīdy. Besіk bіzdі dаlа mādenīeтіmen bаīlаnysтyrаdy,dāsтŭrlerdі qurmeттeȳge jāne sаqтаȳğа, ulттyq murаny bаğаlаȳğа kŏmekтesedі. БЕСІК– древняя национальная колыбель, являющаяся культурным наследием казахского народа. Это не только кроватка, но и инструмент воспитания. Ребенок лежал в нем и слушал, как мама напевала ему колыбельную песню – бесік жыры. Бесик дает спокойный сон крохе. Руки и ноги малыша зафиксированы, и он не будет просыпаться от взмаха своих рук. Бесик связывает нас со степной культурой, помогает уважать и хранить традиции, ценить национальное наследие. BESІK - The...

Құрметті   арулар, 50 бала бақша ұжымы! Сіздер бір отбасын емес, бүкіл əлемді аялы алақандарыңызбен тербете алатын, адамзат баласының ары, рухы, жігерісіздер. Келе жатқан мерекелеріңізбен  құттықтай отырып, дендеріңізге саулық, шаңырақтарыңызға шаттық, ырыс, шығармашылық, құт тілеймін. Əр  таңдарыңыз арайлап атып, күндеріңіз нұрға толсың!

№19 жалпы орта білім беру мектебі мемлекеттік мекемесі Кәсіптік бағдар берудің 2019-2020 жылғы жұмыс жоспары № Іс- шаралар Уақыты Жауапты 1 Былтырғы жылдың  9,11-сыныптарының түлектерін жұмысқа орналастыру туралы есеп.Анықтама дәлеледемелер жинау. 5-10.09.2019 ДТЖО Серимбаева Д.Т 2 Коледждер мен университеттерде бірлескен кәсіптік бағдар беру жоспарын  құру I тоқсан  бойы ДТЖО Серимбаева Д.Т 3 Коледждер мен университеттер өкілдерімен кездесу Жыл бойы ДТЖО Сынып жетекшілері Серимбаева Д.Т 4 Коледждер мен университеттер өкілдерімен ата-аналар жиналысы 16.11.2019 ДТЖО Сынып жетекшілері Серимбаева Д.Т 5 «Жастар бастамалары орталығында» «Көрме- Адвайзер» 16.11.2019 ДТЖО Сынып жетекшілері Серимбаева Д.Т 6 «Білім...

Тәрбие жүйесінің мақсаты: оқушылардың үйлесімді дамыған, шығармашылық, адамгершілік және физикалық сау, саналы өмір позициясын таңдауға қабілетті қасиеттерін қалыптастыру үшін жағдай жасау.   Тәрбие жүйесінің міндеттері:   - білім алушыларда азаматтықты, патриотизмді, жоғары рухани қағидаттар мен құндылықтарды қалыптастыру;   - салауатты өмір салтына қажеттілікті тәрбиелеу және дамыту;   - әр баланың табиғи мұраларын және шығармашылық әлеуетін анықтау және дамыту;   - өзін-өзі тану, өзін-өзі анықтау, өзіндік "Мен" ұғымын қалыптастыру, балаға өзін-өзі жүзеге асыру мен әлеуметтендіруге көмек көрсету.   Тәрбие үрдісін ұйымдастырудың негізгі принциптері мен тәсілдері:   1. Кешенді тәсіл-тәрбиелік мақсаттар мен міндеттерді табысты шешу үшін барлық тәрбие институттарының күш-жігерін біріктіруді қамтиды;   2. Ынтымақтастық принципі-балаларды белгілі бір мақсаттарға жылжытуда мұғалімдер мен білім алушылардың өзара іс-қимылы.   3. Диалогтық және төзімділік принципі-тәрбие мәдениеттің жалпыадамзаттық құндылықтарына негізделуі және нақты ұлттық және аймақтық мәдениеттердің құндылықтары мен нормаларын ескеруі тиіс; мұғалімдер   4. Ақпараттық ашықтық принципі-білім беру мекемесі мектеп сайтының жұмысы арқылы мектепте өткізілген іс-шаралар...

2018-2019 оқу жылындағы мектептің қызметіне талдау             Мектеп сапалы және қол жетімді білім алу үшін қажетті жағдайларды жасады және көп жағдайда қаржылық ресурстарға байланысты. Қала бюджеті есебінен 1 қабаттағы дәретхана (мүгедектер арбасын пайдаланушылар үшін жарамды) 1 200 000 теңге сомасына, өрт шығу орындарын жөндеуге - 178 800 теңге және жылумен жабдықтауға - 270 000 теңге қаражат бөлінді. Оқушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында 580 000 теңге сомасына қосымша 15 бейнекамера орнатылды. 11 компьютердің жиынтығы жеткізілді. Барлық студенттер бюджет қаражаты есебінен қажетті оқулықтармен қамтамасыз етілген. Жоспарда сумен жабдықтау және кәріз жүйесін ішінара жөндеу (бөлінген 1 234 000 теңге). Осы жылдар ішінде студенттік құрылымда оң үрдіс байқалды. Егер бұрын бұл демографиялық факторға байланысты болса, онда жаңа оқу жылында - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2018 жылғы 12 қазандағы № 564 бұйрығының нормасына сәйкес - 6 жастан бастап балаларды мектепке қабылдау (380 бірінші сынып оқушылары / 304). 2019-2020 оқу жылының басында контингент 2135 оқушы, 80 сынып жиынтығы, оның ішінде 40 сынып - бастауыш мектеп - 1144 оқушы.              Өткен жылы 1130...

                                                         Бекітемін Мектеп директоры   ________ А.А.Жексенов           ОҚЫТУ-МЕТОДИКАЛЫҚ КОМПЛЕКС «Үйірме жұмысының әдістемесі» №31 ЖОМ 2018-2019 оқу жылына УЧЕБНО-МЕТОДИЧЕСКИЙ КОМПЛЕКС «Методика кружковой работы» в СОШ №31 НА 2018-2019 учебный год                                                                                                              Павлодар 2018       ОБЛАСТЬ  ПРИМЕНЕНИЯ        Программа дисциплины для преподавателей, входящая в состав учебно-методического комплекса, предназначена для учащихся СОШ №31  ...