Физика сабақтарында сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясын қолдану арқылы оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту

Батаева Айжамал Сланбековна

 физика мұғалімі

Қазіргі білім беру жүйесі ҚР жаңартылған білім беру жүйесіне көшуге байланысты оқытудың басым бағыты жеке тұлғаға бағытталған оқытуды қолдайды. Бір жағынан, оқу үдерісін мазмұнды, ал екінші жағынан, қолжетімді және қызықты ету мәселесі туындайды.

Менің ойымша, бұл технология бұл тұрғыда ұтады, өйткені оны қолдану сабақты жандандырып қана қоймай, оны қызықты және эмоционалды етіп, әр білім алушының әлеуетті мүмкіндіктерін ашуға мүмкіндік береді. Мен үшін оқыту барысында ең бастысы-оқушылардың алдында қандай да бір кішкене мәселе қою және олармен бірге қойылған сұраққа жауап табу. Ең алдымен оқушыларды қызықтырып, шиеленіс құру қажет.

Бұл менің жұмысымның негізгі идеясы болды

1. Жобаның көкейкестілігі

Мектептебілімберудідамытудыңқазіргікезеңіндемұғалімоқушылардыңтанымдыққызметінжандандыруықажет – оқушынықызықтыруы, ондақызығушылықтыңұшқынынжағу, қызығушылықаясында қолдаукөрсету. Таңдалғантақырыптыңөзектілігі-бұлбағыттағыжұмыссабақтасеріктестікатмосферасынқұруға, мәселелердібірлесіпіздеужәнешығармашылықшешуге, яғниоқушылардыңтанымдықіс-әрекетіүшіноңтайлыжағдайжасауғамүмкіндікбереді.Соңғы жылдары технологиялардың, қоғамның, ақпараттық ағындардың даму қарқыны керемет жылдамдықпен жылжуда. Әр минут сайын әлемде өзгерістер өтеді. Әр адамға қоғам мен мемлекеттің талаптары өзгереді, мектеп түлектеріне де талаптар өзгереді. Қазіргі әлемге өмірге қадам басатын жас адам өзгермелі оқиғаларға тез бейімделуі, ақпараттық мұхитта жаңа білім таба алуы, белсенді, шығармашыл, мобильді болуы қажет. Балаларға көрсетілген қасиеттерді дарыту үшін мектеп пен барлық мұғалімдер өскелең ұрпақты оқыту және тәрбиелеу бойынша өз қызметін өзгертуі қажет.

2.Мақсат

Оқушылардың тек оқуда ғана емес, қарапайым өмірде де қажетті ойлау дағдыларын дамыту (салмақты шешімдер қабылдай білу, ақпаратпен жұмыс істеу, құбылыстардың әр түрлі жақтарын талдау және т. б.).

3.Міндеттер

1.  Сыни ойлау технологиясы бойынша теориялық материалды оқу

2. Оқушылардың сыни ойлауының қалыптасуын анықтау қағидаларын әзірлеу.

3. Физика сабақтарына қатысты осы технологияны сынақтан өткізу.

4. Осы технология құрылымынасәйкессабақмоделінәзірлеу.

5. Осы технологияныңартықшылықтарынанықтау, оқушыларқызметініңнәтижелерінталдау.

   6.Жұмыс тәжірибесінің міндеттерін іске асыру үшін оқыту әрекетін ұйымдастыруды ңжеке, жұптық, топтық және жаппай нысандары пайдаланылады.

4.Мақсаттық топ

№ 16 лицей - мектебінің 7-11 сынып оқушылары

5. Жобалық шешім (жобаның жаңалығын көрсететін негізгі идеялары)

Әрине, сыни рефлекс қабілетін саналы түрде дамыту үшін мұғалім өзінің кәсіби қызметі үшін оның құндылығы мен маңыздылығына көз жеткізуі тиіс. Бұл ретте сыни ойлайтын мұғалім өзінің күшті және әлсіз жақтарын жақсы түсінеді. Ол, мысалы, пайымдауларда өзінің импульсивтілігін ұстап, өзі үшін қажетті шешімдерді іздеуде табандылық танытуды, қате болған жағдайда үрейленбеуді және "тұйық қорғанысқа" ауыспауды, объективті сынды лайықты қабылдай отырып, өзіне (және басқаларға) өз кемшіліктерін қабылдайды.

 Мұғалім өзін-өзі ұстау және ізденісте табандылық танытуға үйренгенде ғана – ол өзінің кәсіби қызметінде үлкен нәтижелерге жетеді. Рефлективті оқыту оқушылардың не оқығанына сыни көзқараспен қарауды қарастырады. Осы жобамен жұмыс істей отырып, мұғалімге оқушылардың зерттеу, жазу, тәртібіне баға беру және сын тұрғысынан ойлау дағдыларын бағалау қажет. Бұл дағдылар белгілі бір дәлелдемелерді қарауды және талқылауды талап ететін тапсырмаларды орындау кезінде айқын көрінеді.

Жаңа стандартты қабылдау бұрыннан қалыптасқан білім беру жүйесін қайта қарастыруға жол берді.

Негізгі жалпы білім берудің мемлекеттік білім беру стандартының негізінде жүйелі - әрекеттік тәсіл жатыр. Ол қамтамасыз етеді:

 - өзін-өзі дамытуға және үздіксіз білімге дайындықты қалыптастыру;

- білім беру жүйесінде білім алушылардың әлеуметтік даму ортасын жобалау және құрастыру;

 - білім алушылардың жеке жас ерекшелік, психологиялық және физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, білім беру үрдісін құру;

- білім алушылардың белсенді оқу-танымдық қызметі;

 - білім беру бағытын игеру қарқыны мен тәсілдерін таңдау мүмкіндігі. Оқушылар қажетті ақпаратты жинап қана қоймай, сонымен қатар оны талдап, қажеттісін таңдап, өз жағдайларына бейімдеуі керек. Бұл олардан сыни ойлауды талап етеді. Ал бұл үшін оқытудың әрекет ететін құралдары, әдістері мен түрлері қажет.

1. Жобаны іске асыру кезеңдері мен өмірлік циклі

Іске асыру мерзімі: 2015 жылдың  1 қыркүйегі - 2019 жылдың  25 мамыры

Бұл тақырыптың іске асырылуы 5 жылға есептелген. (2014-2015 ж.ж.)

1.  Дайындық кезеңі  (2015-2016 оқу жылы)

2.   Бастапқы кезеңі  (2016-2017 оқу жылы)

3.   Зерттеу кезеңі  (2017-2018 оқу жылы

4.   Іске асыру кезеңі (2018-2019 оқу жылы)

7. Жобаны іске асырудың болжамды нәтижелері

1.Оқушылардың білім беру үдерісіне жоғары мотивациясы

2.Оқушылардың ойлау мүмкіндіктерінің өсуі, ойлау икемділігі, оны бір түрден екіншісіне ауысуы.

3.Өз бетінше құрастыру, ұғымдарды құру және оларды пайдалану қабілетін дамыту.

4.Авторлық ақпаратты басқа біреуге беру ерекшелігін дамыту, оны түзете алу, басқа адамның көзқарасын түсіну және қабылдау қабілетін дамыту.

5.Алынған ақпаратты талдау қабілетін дамыту.

6.Қоршаған ортаның жан-жақтылығын, жалпыадамзаттық құндылықтар шеңберінде әртүрлі көзқарастармен қатар өмір сүру мүмкіндігін негізге ала отырып, ақпараттық кеңістіктермен тиімді өзара іс-қимыл жасай білуді дамыту