Педогог мамандарға  гипебелсенді балалармен қалай жұмыс жасау кеңесі.

Педогог мамандарға  гипебелсенді балалармен қалай жұмыс жасау кеңесі. «Апат- балалар», «Дауыл-балалар»-гипербелсенді балаларды қалай атамайды . Ондай балалармен жұмыс жасау, дене күш және жан күшін көп қажет етеді, бірақ қандай жұмыс болмасын баланың белсенділігі болу керек емес, керсінше тәртіп, білім ережелерін меңгеруге көмек көрсету керек. Біз барлық гипербелсенді балалармен жұмысын құрастырамыз, екі нәрсеге сүйенеміз. Олардың «дегенімен» жүруге болмайды, еркін жүберетін болсақ-аласапыранның күшеюіне апарады. Бірақ сол мезгілде баланың қолынан келмейтін  күші жерпейтін нәрселерді талап етуге болмайды, ло қарсылыққа апарады. Ал ең үнамсыз-ол өз өзіне жаман тәртіпсіз деген қарым қатынас.

    Гипербелсенді балалармен жұмыс жасаудың 4 бағыты.

Артық қобалжуды түсіру және артық белсенділікті арттыру.

Гипер белсенді баламен  жұмыс жасау оңай емес. Кішкентай адамның жеткен тауқыметі ішкі жан дүниеңмен түсіну керек, сондай ғана дұрыс бағыт таңдап өзіңізді айқайдан, баланы жәбірлеуден немесе еркелетуден тоқтата аласыз. Тыйымсалу, тәрбиелеу,айқайлау ондай балаларға тек бос сөз бос әрекет. Олар үшін көзбе-көз тактикалық қарым қатынас маңызды. Бізде гипербелсенді балалар сыныпта бірінші парталарда отырады. Ол әрқашан баламен көзбе көз қарым-қатынасты қамтама етеді.Бірақ біздің «дауылымызға» тыным жетпейді. Ол жан жағына бұрылып, қарап, тыеыш отырмайды, мүндай жағдайда үндемей қасына жақындап қолыңызды иығына қойсаңыз немесе иығынан сипап қақсаңыз да жеткілікті «непоседа» тынышталады.

    Егер де ол барлық ашуымен  балаларға жүгірсе, біз оны құшақтап «кане екеуіміз дұрыс тыныс алып демімізді санайық» десеңіз бала ашу-ызасын ұмытып тынышталады. Гипербелсенді балаларды емдеуге денешынықтыру жақсы көмектеседі. Денешынықтыру баланың жүйке жүйесін тыныштандырады. СДВГ балаларды емдеуде денешынықтыру реабилитациясы болу кажет, бірақ мұндай балаларға барлық түрлері тиімді емес.

Біріншіден, емдеу денешынықтыру педиятор невропотолог ПФК дәргерлеердің қадағалауында өткізу  керек.

Екіншіден оларға түрлі ойындарға қатысуға болмайды. Мыс: Жарыс сайыстар, топтық ойындар(футбол, баскетбол)  

Бізде гипер белсенді балалар бимен, ән шырқаумен айналысады. Ата-аналарға  ондай балаларды жүзуге жіберуге  кеңес береміз. Егерде серуендеп жүргенде бала қозып кететін болма біз оны жеңіл жүгіріспен алдаймыз, «кане біз алаң ішінде жүгірейік»деп жүгіріс кезінде жүгіру түрлерін ауыстыруға болады. Жүгірістен кейінбаланың шиеленіскен жүйкесі басылып тынышщталады. Гипербелсенді балалардизритммен қиналады, оларда тәулік биоритм әрең деген де анықталады. Олар нашар ұйықтап әрең оянады, біз оларды жанында отырып қолдарын ұұстап иығынан сипап ұйықтатамыз.

Назарын жаттықтыру.

Гипербелсенді балалардың мінездері соныменқатар өзін-өзі бақылау назарының бұзылуы, олармен қарапайым ойындарын өткізу керек. Оларға ережелері бар ойындар көмектеседі.Оларға ойын және ережелерді өзің ойлаптабасың, кейде педагог, біраққ көбінесе бала өзі. Мысалы: допты жерге соғып оны қағып алып шапалақ соғып қайта лақтыру керек т.б ойындар. Ритімнен жағылыспаған жеңімпаз атанады. Тағы бір ойынның үлгісі:алаңның бас жағына жүгіріп жетіп3-5 рет отырып тұрып қайта жүгіріп келу. Осы ойындардың ережелері қарапайым бірақ олар да жиі қиындыққа соғады. Қандай ойын болмасын соңы жақсы болып аяқталу қажет. Белгілі бір әрекет жасау арқылы барлық қиыншылықты жеңе алатындығын балаға сезіндіру керек.

Назарын жаттықтыру үшін тағы осындай ойындар бар. Мыс: «Тек ағаштан жасалған затты тап», «Тек жасыл заттарды тап». «күн мен түн», «не өзгерді», «ұқсастығы, айырмашылығы қандай».

Біз әрқашан гипербелсенді балаларды тәртіпке шақырамыз. Бірақ есте болсын гипербелсенді баланың жүрген жүрісі айналасында заттары шашылып жатуы және айқай. Ол  өз назарын істеп жатқан жұмысын тез басқа нәрсеге  ауыстыра салады. Осы кезде балаға ақыл үйретіп, қатты ұрыс айтудың қажеті жоқ. Ондай тәсілдің мұндайда пайдасы жоқ. Біз осындайда әрқашан жанында болуына тырысуымыз керек.

Балалар далаға шығу үшін киініп жатыр сол кезде  педагог: «Балалар  ойнаға қараңдаршы барлығы дұрыс па? Ал енді бір бірлеріңе қараңдар, бір-бірлеріңе көмектесіңдер» ол бір жағынан ұқыптылық бір жағынан назарын жаттықтырады. Қыдырып келгеннен кейін  гипербелсенді балаларды біз өзімізгі көмекші ретінде аламыз.

-         «Руслан сен өз шкафынды жина, сосын біз қалған балаларға жинауын көмектесеміз, олар да сен сияқты жақсы жинады ма екен». Ойыншықтарды да біз гипербелсенді балалармен жинаймыз  - «Руслан сен ана күбиктарды жина ал мен мына қуыршақтарды жинаймын».

Баланы қадағалау.Гипербелсенді балалар ағынмен жүзіп жүре бергендер. Олардың ойлары ауыспалы.Олар бір заттан бір затқа ұшып қонғандар. Бір нәрсеге ұзақ  көңіл қоя бермейді. Егер де балаңыз бір нәрсеге, затқа  көп ұзақ көңіл бөліп қараса, қызықтырған заты туралы сұрастырып неге қызықтырғанын ол туралы айтып берші деп әңгіме жүргізу керек. Бала қызықтырған заттарын айтып неге көп көңіл бөлгенін нақтылап айтады. Барлық айтылған кеңестер баланы гипербелсенділіктен айырмайды, бірақ оның жүріс тұрысын қадағалайды.